مشارکت بخش غیردولتی در صادرات گازوئیل/لزوم قیمت گذاری شفاف حامل‌های انرژی در بورس انرژی

مشارکت بخش غیردولتی در صادرات گازوئیل/لزوم قیمت گذاری شفاف حامل‌های انرژی در بورس انرژی
با توجه به حجم بالای گازوئیل مازاد کشور، افزایش نقش بخش غیردولتی در صادرات گازوئیل با استفاده از بستر شفاف و کارآمد موجود در بورس انرژی، ضروری است.

بعد از ۱۰۵ سال از پیدایش و استخراج نفت در ایران‌ (اولین چاه نفت ایران در سال ۱۲۸۵ در مسجد سلیمان بهره برداری شد) و فروش نفت خام در بازارهای جهانی، نیاز به ایجاد بورسی با عنوان بورس انرژی در کشور احساس شد.

بورس انرژی براساس مصوبه شورای عالی بورس و اوراق بهادار در نشست 30 خردادماه 90 تشکیل شد.

این بورس، فعالیت‌های عملیاتی خود را به عنوان چهارمین بورس کشور با هدف عرضه محصولات نفت و مشتقات نفتی، برق، گاز طبیعی، زغال سنگ، حق آلودگی و سایر حامل‌های انرژی از اوایل خرداد ماه 91 آغاز کرد.

بورس انرژی یکی از اصلی‌ترین ابزارهای تنوع بخشی به صادرات فرآورده‌های نفتی است.

عرضه نفت کوره در رینگ صادراتی بورس انرژی ایران اوایل شهریورماه سال ۱۳۹۴ آغاز شد و در 12 و 20 مهرماه نیز اولین و دومین عرضه گازوئیل در رینگ صادراتی این بورس به حجم 1000 تن (حدود 1.2 میلیون لیتر) صورت گرفت. این فرآورده نفتی توسط شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران در این بورس به صورت هفتگی عرضه می‌شود و حجم عرضه آن قرار است، به حداقل ٢٤٠ میلیون لیتر در سال برسد.

محل تحویل نخستین محموله عرضه‌ شده گازوئیل صادراتی در بورس انرژی، انبارهای نفت اصفهان و ساری و مقصد صادراتی آن نیز کشور افغانستان بود.

سید علی حسینی، مدیرعامل بورس انرژی درباره جزئیات این عرضه‌ها در بورس انرژی در تاریخ 11 مهرماه گفت: محموله گازوئیل به مقاصد صادراتی دیگر از جمله عراق، ارمنستان و پاکستان و سایر محل های تحویل از جمله مشهد، تبریز، رفسنجان و آبادان در هفته­‌های آینده عرضه می‌شود.

آغاز عرضه گازوئیل صادراتی در بورس انرژی، مهم‌ترین اقدام وزارت نفت برای استفاده از توان بخش غیردولتی در صادرات این فرآورده نفتی در ماه‌های اخیر است.

این اقدام نه تنها صادرات گازوئیل را افزایش می‌دهد، بلکه فرآیند قیمت‌ گذاری و فروش آن‌ را نیز شفاف می‌کند.

در نتیجه، ابهامات موجود درباره رانت موجود در فروش گازوئیل به برخی افراد و شرکت‌های خاص با هدف صادرات این فرآورده‌ نفتی را از بین می‌برد و فضای سالم و شفافی برای حضور فعالانه بخش غیردولتی در این بخش فراهم می‌کند.

با توجه به حجم بالای گازوئیل مازاد کشور و همچنین حجم پایین صادرات آن توسط دولت به میزان 3 میلیون لیتر در روز در نیمه نخست امسال، استفاده از ظرفیت بورس انرژی برای فعال‌سازی توان بخش غیردولتی در صادرات گازوئیل کشور از اهمیت زیادی برخوردار است.

از سویی، با افزایش تولید گاز از پارس جنوبی و جایگزینی آن با گازوئیل در کشور به ویژه در نیروگاه‌ها و بعضی از صنایع در حال حاضر ظرفیت مازاد حداقل 15 میلیون لیتری گازوئیل در کشور ایجاد شده است.

از سوی دیگر، میزان تولید گازوئیل کشور در سال‌های آتی با راه‌اندازی پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس و پالایشگاه سیراف حدود 35 میلیون لیتر در روز افزایش می‌یابد.

به علاوه، برآوردهای کارشناسی حاکی از آن است که با اجرای موفقیت‌آمیز طرح توزیع سهمیه گازوئیل بخش حمل و نقل براساس پیمایش، روزانه حداقل 10 میلیون لیتر گازوئیل مازاد دیگر از محل صرفه‌جویی در بخش حمل و نقل کشور و کاهش قاچاق حاصل خواهد شد.

همچنین وزارت نفت به صورت جدی کاهش مصرف سوخت مایع در صنایع را دنبال می‌کند. بر این اساس پیش‌بینی می‌شود که طی 5 سال آینده، ظرفیت گازوئیل مازاد در کشور به روزانه حداقل 60 میلیون لیتر برسد.

با توجه به این ظرفیت بالای صادرات گازوئیل، ضروری است سازوکار مطمئنی برای استفاده از توان بخش غیردولتی در صادرات پایدار این فرآورده نفتی پیش بینی شود که در این میان، بورس انرژی می تواند نقش مهمی ایفا کند.

۵ آبان ۱۳۹۴ ۰۹:۵۵
تعداد بازدید : ۴۶۳