رؤسای جمهوری مجمع کشورهای صادرکننده گاز امروز در تهران گرد هم می‌آیند تا در سومین اجلاس GECF حضور یابند.
به گزارش گروه تلکس شانا به نقل از روزنامه ایران، رؤسای جمهوری مجمع کشورهای صادرکننده گاز که در واقع، حدود ٦٣ درصد از ذخایر جهانی گاز طبیعی به لحاظ جغرافیایی، همچنین٣٩درصد از تجارت گاز طبیعی توسط خط لوله و ٦٥ درصد از تولید و تجارت جهانی LNG را به خود اختصاص می‌دهند امروز در تهران گرد هم می‌آیند تا در سومین اجلاس GECF حضور یابند.
شعار سومین اجلاس این مجمع «گاز طبیعی، سوخت منتخب برای توسعه پایدار» و به میزبانی حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران است. این مجمع که اساساً مجموعه‌ای از تولیدکنندگان بزرگ گاز طبیعی است با ویژگی یک سازمان بین‌المللی و دولتی و با هدف ارتقای سطح هماهنگی‌ها و تقویت همکاری‌های کشورهای عضو شکل گرفته و سه عضو اصلی آن یعنی ایران، روسیه و قطر حدود٥٠ درصد از ذخایر گاز طبیعی جهان را در اختیار دارند. از این‌رو اگرچه در حال حاضر مجمع صادرکنندگان گاز، محلي برای تبادل نظر است و تصمیم گیرنده برای بازار انرژی محسوب نمی‌شود اما از جایگاه قدرتمندی برخوردار است. چراکه به نظر می‌رسد در مقطع فعلی یک اجبار در جهان برای حرکت به سمت گاز طبیعی وجود دارد و از این بابت اعضای GECF کشورهای تأثیر‌گذاری بر جهان هستند. اما در اجلاس سران این کشورها قرار نیست که تنها بر بررسی مسائل گازی منطقه و جهان بحث و تبادل نظر شود بلکه اجلاس امروز سران موقعیت مناسبی برای مذاکره در مورد مسائل مشترک دو جانبه و چندجانبه و حل مسائل منطقه است. از این‌رو تنظیم اسناد و ملاقات‌های دوجانبه میان رؤسای جمهوری کشورهای عضو و فی نفسه سومین اجلاس سران مجمع در تهران بسیار مهم تلقی می‌شود. این درحالی است که سومین اجلاس بعد از هفدهمین نشست وزارتی این مجمع برگزار می‌شود و در این نشست ضمن تمدید دبیرکلی محمدحسین عادلی برای دو سال دیگر در جی‌ای‌سی‌اف، آذربایجان نیز به عنوان ناظر به این مجمع پیوست و در سومین اجلاس شمار اعضای این مجمع به ١٨ کشور رسیده است. از طرفی عادلی معتقد است که جی‌ای‌سی‌اف یک مجمع ارتقا یابنده است و در آینده جایگاه آن بهتر نیز خواهد شد.
ارتقای دوساله مجمع
عادلی بعد از انتخاب خود به سمت دبیرکل مجمع کشورهای صادرکننده گاز(جی‌ای‌سی‌اف) با بیان اینکه دبیرخانه جی‌ای‌سی‌اف در دو سال گذشته وارد فاز جدیدی شده است، در حالی که پیش از این و از سال ٢٠١٤ به ساماندهی اداری استقرار دبیرخانه گذشت، گفت: در دو سال گذشته برای ارتقای وجهه دبیرخانه، بالا بردن کیفیت کار این مجمع و همین‌طور برای اینکه این مجمع در یک موقعیت برتر بین‌المللی قرار بگیرد، فعالیت‌های خوبی انجام شده است.
عادلی با بیان اینکه همچنین طی دو سال گذشته تیم دیگری در دبیرخانه جی‌ای‌سی‌اف تشکیل شده که به پیش‌بینی روند بازار گاز در میان مدت و بلندمدت می‌پردازد و می‌تواند استراتژی بازار را تعیین کند، اظهار کرد: زمانی می‌توان استراتژی تدوین کرد که بدانیم چه اتفاق‌هایی در بازار ظرف پنج سال آینده خواهد افتاد؛ این تیم اقدام به تدوین مدل کامل اقتصاد سنجی جهانی گاز کرده است.
وی با تأکید بر اینکه این مدل یک مدل بسیار پیشرفته محسوب می‌شود، تصریح کرد: نتیجه تلاش این تیم در هفدهمین نشست وزارتی مجمع مطرح خواهد شد، البته گزارشی از انجام کارهای اولیه آن سال گذشته ارائه شده است. وی همچنین به پیوستن به جودی (Joint Organization data Intitiative) که به معنای «ابتکار مبادله اطلاعات بین سازمان‌ها» است، اشاره کرد و گفت: پایگاه جودی گاز در جی‌ای‌سی‌اف سپتامبر سال گذشته به صورت رسمی افتتاح شده است، مرجع جودی گاز مجمع بین‌المللی انرژی (IEF) است.
تحولات بازار جهانی انرژی، تشکیل نهادی همانند اوپک را میان کشورهای عمده تولید کننده گاز به ضرورتی انکارناپذیر تبدیل کرد؛ به همین منظور مجمع کشورهای صادر کننده گاز با هدف همفکری درباره جایگاه واقعی گاز و مسائل مشترک اعضا، با ابتکار جمهوری اسلامی ایران در سال ٢٠٠١ تشکیل شد.
مبدأ پیدایش مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی یی سی اف) به نخستین نشست وزارتی که ١٩ و ٢٠ ماه مه سال ٢٠٠١ در تهران، پایتخت ایران برگزار شد، بازمی گردد؛ این نشست از سوی وزارت نفت ایران و با حضور کشورهای الجزایر، برونئی، اندونزی، ایران، مالزی، عمان، قطر، روسیه، ترکمنستان و نروژ به عنوان عضو ناظر تشکیل شد.
اعضای «جی‌یی‌سی اف» در نخستین نشست وزارتی خود توافق کردند که اهداف این مجمع، توسعه راهکارهای منافع اعضا از طریق گفت‌و‌گو میان تولیدکنندگان، تولیدکنندگان و مصرف کنندگان، دولت‌ها و صنایع مرتبط با انرژی، فراهم آوردن خط مشی برای پژوهش و تبادل نظر و ترویج یک بازار انرژی باثبات و شفاف باشد.
این اهداف و اهداف دیگر در سند تهیه شده در یک نشست کارشناسی، از سوی وزیران کشورهای عضو جی یی سی اف به عنوان تعهد و دستور کار این مجمع تصویب شد.
مجمع کشورهای صادرکننده گاز در بازه زمانی سال‌های ٢٠٠٩ تا ٢٠١١ شاهد پیشرفت منسجم ساختار درونی خود و گفت‌و‌گوهای بیشتر درباره ساختارهای اصلی و کلیدی صنعت گاز بود و این روند توسعه فعالیت‌ها و اعضای مجمع ادامه داشت تا اینکه سال ٢٠١٠ پرکارترین سال برای کشورهای عضو جی یی سی اف شد.
دو نشست وزارتی‌جی‌یی سی اف، نخست در ماه آوریل ٢٠١٠ در شهر وهران الجزایر و دسامبر همان سال در دوحه قطر برگزار شد؛ دهمین نشست وزارتی، فرصتی را برای تبادل نظرها روی تازه ترین پیشرفت‌ها در بازار گاز، ارزیابی تأثیر این پیشرفت‌ها بر کشورهای عضو جی یی سی اف و تهیه راهکارهایی برای دبیرخانه تازه تأسیس این مجمع فراهم آورد.
وزیران کشورهای عضو جی یی سی اف به این توافق رسیدند که تضمین عرضه پایدار و کافی گاز با قیمت‌هایی مرتبط و هماهنگ با قیمت نفت یک چالش به شمار می‌رود و گاز طبیعی بخش اصلی از سبد انرژی است که نقش مهمی در پاسخگویی به نیاز جهان برای داشتن یک منبع انرژی دوستدار محیط زیست ایفا می‌کند. اعضای جی یی سی اف همچنین از افزایش امنیت انرژی بوسیله سرمایه گذاری‌های متقابل و تبادل فناوری‌ها میان مصرف کنندگان و تولیدکنندگان بر اساس همبستگی متقابل حمایت کردند و الگویی را توسعه دادند که در آن مصرف کننده گاز بتواند در توسعه زیرساخت‌ها و بخش بالا دستی گاز یک کشور تولیدکننده و صادرکننده این ماده مشارکت داشته باشد یا اینکه یک کشور صادرکننده بتواند در بخش‌های میان دستی و پایین دستی و دیگر تأسیسات گازی در کشور مصرف کننده سرمایه گذاری کند.
گزارش ارائه شده از سوی الجزایر درباره «چشم انداز بازار بین‌المللی گاز تا سال ٢٠١٥»، ارزیابی امکان سازماندهی نشست سران جی یی سی اف در آینده و دعوت از دیگر کشورهای صادرکننده گاز برای پیوستن به این مجمع به عنوان ناظر یا کشور عضو، بخشی از تصمیم‌هایی بود که در دهمین نشست وزارتی جی یی سی اف گرفته شد.
یکی از مهم ترین نتایج یازدهمین نشست وزیران جی یی سی اف در قطر برگزاری نخستین نشست سران اعضای عضو این مجمع در سال ٢٠١١ در دوحه و تشکیل یک گروه عالی رتبه برای تهیه و تدارک این نشست بود. در این نشست رؤسا، رؤسای جمهوری و سران کشورهای ایران، الجزایر، نیجریه، گینه استوایی، بولیوی، روسیه، عمان و وزیران انرژی قزاقستان نروژ، هلند و ونزوئلا حضور داشتند و به این ترتیب سال ٢٠١١ اولین اجلاس سران GECF در دوحه برگزار شد.
دومین نشست سران جی یی سی اف
در مسکو
دومین نشست سران جی یی سی اف ژوئن ٢٠١٣ (١٠ تیرماه ١٣٩٢) در مسکو و در کاخ کرملین به میزبانی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه و حضور سران و رهبران الجزایر، بولیوی، مصر، گینه استوایی، ایران، لیبی، نیجریه، عمان، قطر، روسیه، ترینیداد و توباگو، امارات متحده عربی و ونزوئلا و اعضای ناظر عراق، هلند و نروژ برگزار شده بود.
نتیجه این نشست که با عنوان «بیانیه مسکو» (Moscow Declaration)، منتشر شد، در آن کشورهای عضو جی یی سی اف به اتفاق آرا بر تقویت نقش این مجمع، افزایش همکاری‌های جهانی به منظور حفاظت از منافع جی یی سی اف، حفظ اصول مبادلات بین‌المللی و تقویت نقش بنیادی قراردادهای بلندمدت و ادامه حمایت از قیمت گذاری گاز بر اساس شاخص قیمت‌های نفت و فرآورده‌های نفتی تأکید کردند.
نشست پانزدهم در تهران و انتخاب دبیرکل ایرانی
با توجه به پایان دوره دوم دو ساله دبیرکلی لئنوید بوخانوفسکی از روسیه، مهمترین دستور کار نشست پانزدهم وزارتی جی یی سی اف، تصمیم‌گیری برای انتخاب دبیرکل جدید بود، روسیه و لیبی نیز کاندیداهای خود را برای رقابت بر سر احراز پست دبیرکلی اوپک به دبیرخانه این مجمع معرفی کرده بودند.
در همین حال بیژن زنگنه، وزیر نفت، نهم مهرماه ١٣٩٢، سیدمحمدحسین عادلی را به عنوان کاندیدای پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران برای احراز پست دبیرکلی جی یی سی اف معرفی کرد. در این نشست عادلی به عنوان دبیرکل جدید مجمع کشورهای صادرکننده گاز انتخاب شد و از اول ژانویه (١١ دی) فعالیت خود را در دبیرخانه این مجمع آغاز کرد.همچنین تصمیم گرفته شد که شانزدهمین نشست وزارتی مجمع کشورهای صادر کننده گاز در سال ٢٠١٤ در دوحه پایتخت قطر برگزار شود.
١٤ سال بعد از تأسیس
هم اکنون و پس از ١٤ سال از زمان شکل‌گیری مجمع کشورهای صادرکننده گاز، به نظر می‌رسد با ارتقای همکاری میان کشورهای عضو و تشکیل نشست‌های منظم دوره‌ای در سطح وزارتی، ثبات آینده بازار گاز بیش از پیش تأمین شود.پیش‌بینی می‌شود با تبادل نظر میان کشورهای عضو جی یی سی اف و توسعه همکاری‌ها با کشورهای مصرف کننده، به نیاز روزافزون کشورهای جهان به گاز طبیعی پاسخ داده شود و سرانجام آینده‌ای نویدبخش پیش روی کشورهای دارنده ذخایر طبیعی گاز قرار گیرد.
با این دیدگاه هفدهمین نشست وزارتی مجمع کشورهای صادرکننده گاز در تهران برگزار شد و امروز سومین اجلاس سران مجمع نیز در ایران برگزار خواهد شد که این برای نخستین بار از زمان تشکیل مجمع کشورهای صادرکننده گاز است که تهران میزبانی سه اجلاس گازی جهان را بر عهده دارد و سه اجلاس سران، فوق العاده و عادی وزیران با حضور سران ٨ کشور در تهران برگزار می‌شود.
اکنون کشورهای الجزایر، بولیوی، مصر، گینه استوایی، ایران، لیبی، نیجریه، قطر، روسیه، ترینیداد و توباگو، ونزوئلا و امارات، ١٢ عضو اصلی این مجمع جهانی به شمار می‌روند و هلند، نروژ، عراق، عمان، پرو و آذربایجان به عنوان اعضای ناظر در مجمع کشورهای صادرکننده گاز مطرح هستند.
عبدالله سالم البدری، دبیر کل سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و آلدو فلورس کویرگان، دبیر کل مجمع بین‌المللی انرژی (IEF) نیز از جمله افرادی هستند که در این اجلاس شرکت خواهند کرد. همچنین ریاست نشست فوق العاده وزارتی مجمع کشورهای صادرکننده گاز بر عهده وزیر نفت ایران است.