صف دیدارهای وزیر نفت با مقامات شرکت‌های خارجی این بار به یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های سازنده تجهیزات و قطعات در صنعت نفت رسید. مدیر عامل زیمنس روز گذشته میهمان بیژن زنگنه بود و برای ارسال تجهیزاتی که در دوران تحریم‌ها صادرات آن را متوقف کرده بود، ابراز آمادگی کرد. به گزارش «شانا» در عین حال وزیر نفت اعلام کرد یکی از مهم‌ترین محورهای مذاکرات روز گذشته با «یو کازر» به انتقال تکنولوژی این کشور به ایران مربوط می‌شود. وی اعلام کرد در آینده ایران قطب ساخت و صادرات تجهیزات فنی می‌شود.
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» در دوران تحریم‌ها هرچند صنعت نفت به دلیل قطع تامین مالی از خارج کشور و همچنین در تنگنا قرار گرفتن شرکت‌های خارجی برای حضور در ایران یا انتقال تکنولوژی به کشور در معذوریت قرار گرفت و از این محل آسیب‌های فراوانی دیده، اما همچنین توانست در ساخت برخی کالاهای مورد نیاز به خودکفایی برسد، در این بین ازآغاز به کار دولت یازدهم، زنگنه خودکفایی در ساخت برخی تجهیزات صنعت نفت در داخل کشور و حتی صادرات به دیگر کشورهای منطقه را در دستور کار قرار داد. حال با قرار گرفتن در دوران پساتحریم و بازگشت تدریجی شرکت‌های دارنده تکنولوژی به کشور، بومی‌سازی تکنولوژی‌های در اختیار این شرکت‌ها از مهم‌ترین محورهای مذاکره وزارت نفت با آنها است.
در دیدار زنگنه با یو کازر چه گذشت؟
بیژن زنگنه دیروز با یو کازر، مدیرعامل زیمنس آلمان دیدار کرد. به گفته وزیر نفت، قدمت همکاری زیمنس با صنعت نفت ایران به یک قرن می‌رسد، ولی در چند سال اخیر به دلیل تحریم‌ها ارسال بسیاری از تجهیزات و ماشین‌آلاتی که از این شرکت خریداری شده بود، متوقف شد. زنگنه تجهیزاتی که زیمنس صادرات آن را به ایران متوقف کرده بود شامل تجهیزاتی برای فازهای پارس‌جنوبی، ال‌ان‌جی و برخی پالایشگاه‌های کشور اعلام کرد که آزادسازی این تجهیزات بعد از لغو تحریم‌ها آغاز شده است. به گفته وزیر نفت تعداد کمپرسورهای توقیفی ساخته شده برای پارس جنوبی بیش از ٣٠ دستگاه است و این شرکت قول داد که در حمل کمپرسورها و توربین‌ها و همچنین برای راه‌اندازی هرچه سریع‌تر آنها کمک کند. زنگنه همچنین درخصوص کیفیت این کالاها و آسیب دیدن آنها بعد از گذشت چند سال گفت: زیمنس از این تجهیزات به خوبی نگهداری کرده است. وی افزود: به دلیل توقیف این تجهیزات، ایران مجبور شد تجهیزات با کیفیت پایین‌تر خریداری کند که از جمله هزینه‌های تحمیلی تحریم‌ها است.اما شروع آزادسازی کالاهایی که تاکنون صادرات آنها متوقف شده بود تنها محور مذاکرات روز گذشته نبوده، بلکه بخشی از مباحث به ساخت کالای مشترک با این شرکت آلمانی در داخل کشور اختصاص داشته است. به گفته وزیر نفت شرکت زیمنس با همکاری شرکت‌های ایرانی می‌تواند اقدام به تولید محصول مشترک برای صادرات به عراق، ترکمنستان، قزاقستان، آسیای مرکزی و دیگر کشورهای منطقه کند و با برند خود اقدام به صادرات محصولات تولیدی به کشورهای منطقه کند.وزیر نفت با بیان اینکه زیمنس یکی از بازیگران اصلی برق و ماشین‌های دوار در جهان است، گفت: ایران می‌تواند با همکاری زیمنس به قطب ساخت و صادرات تجهیزات بدل شود. به گفته زنگنه زیمنس علاوه بر همکاری با شرکت توربوکمپرسور نفت (O.T.C) می‌تواند با دیگر شرکت‌های ایرانی همکاری کرده و در ایران سرمایه‌گذاری کند.
توانایی ایران در صادرات قطعات نفتی
درخصوص توانایی ایران برای آنچه وزیر نفت گفته یعنی تبدیل شدن به قطب ساخت و صادرات تجهیزات صنعت نفت به سراغ دو کارشناس کشورمان، دکتر حمید حسینی و دکتر سعید قوامپور رفته و نظر آنان را جویا شدیم. قوامپور، مدیر برنامه‌ریزی استراتژیک وزارت نفت با بیان اینکه وزارت نفت برنامه مفصلی برای انتقال فناوری به داخل کشور و همچنین کالای ساخت داخل دارد، عنوان کرد: با هدف دستیابی به اهداف بلندمدت وزارت نفت در زمینه تجاری‌سازی فناوری و تولید محصولات فناورانه مورد نیاز صنعت نفت در داخل کشور با رویکرد ارتقای کیفیت این محصولات دستور ساخت 10 گروه از کالاهای مورد نیاز در بالادست صنعت نفت با همکاری سازندگان خارجی صادر شده است. به گفته وی این برنامه که شامل ساخت تجهیزات سرچاهی و تجهیزات رشته تکمیلی درون چاهی، پمپ‌های درون و سرچاهی، انواع مته‌های حفاری، انواع شیرهای کنترلی، ایمنی و تجهیزات جانبی، انواع لوله‌ها، الکتروموتورهای ضدانفجار و دور متغیر، ماشین‌های دوار و... است، در حال حاضر در ساخت مته‌های حفاری انعقاد قرارداد با برخی شرکت‌ها اجرایی شده است.
قوامپور درخصوص احتمال صادرات این کالاها به خارج از کشور اعلام کرد، هر کالایی که در داخل کشور ساخته شود و قابلیت استفاده در صنعت نفت ایران را داشته باشد به یقین قابلیت صادرات را نیز خواهد داشت. وی در ادامه افزود: شرکت‌های داخلی توانسته‌اند توربین‌های گازی برای ایستگاه‌های تقویت گاز را بسازند که در حال حاضر در سایت‌ها به کار گرفته شده‌اند و از کیفیت لازم برخوردار بوده و حتی از برخی انواع مشابه آن بهتر هستند. به گفته وی علاوه بر توربین‌های گازی، پیگ (توپک) هوشمند نیز که یکی از اقلام مهم و کاربردی در صنعت گاز است به منظور بازرسی فنی خطوط لوله گاز ٣٠ اینچ برای نشت‌یابی و اعلام خوردگی ساخته شده است. همچنین در ساخت مته‌های حفاری و برخی از کاتالیست‌‌ها، کشور به فناوری لازم دست یافته است. برهمین اساس تداوم این روند و تبدیل شدن به صادرکننده قطعات صنعت نفت در منطقه دور از دسترس نیست. به گفته این کارشناس صنعت نفت، ارتباط با شرکت‌های خارجی این توان را برای شرکت‌های داخلی ایجاد می‌کند که بتوانند از تکنولوژی و علم آنها استفاده کنند. به گفته وی برخی راهکارها برای تسریع در این مسیر وجود دارد از جمله اینکه با خرید سهام برخی از شرکت‌ها و موسسات پژوهشی می‌توان در ساخت داخل از تکنولوژی خارجی استفاده کرد. قوامپور بر این باور است که سازندگان داخلی در این راه به حمایت وزارت نفت و دولت نیاز دارند. به گفته وی قالب جدید قراردادها این توانمندی را برای شرکت‌های داخلی به وجود می‌آورد که با شرکت‌های خارجی ارتباط مستمر گرفته و بتوانند تکنولوژی را به داخل کشور بیاورند. وی همچنین استفاده از صندوق توسعه ملی را یکی از راهکارهای تامین مالی شرکت‌های داخلی می‌داند که با پشتیبانی وزارت نفت و ارائه تضامین لازم این مهم محقق می‌شود. وی همچنین به جلسه روز گذشته وزیر نفت با مدیر عامل شرکت زیمنس اشاره کرد و گفت: این شرکت یکی از سازندگان عمده توربین‌های تقویت فشار در کشور بود که با اعمال تحریم‌ها این روند متوقف شد. حال با رفع تحریم‌ها این شرکت مجددا می‌تواند وارد صنعت نفت ایران شود. به گفته وی در حال حاضر کشور نیاز به ساخت 40 ایستگاه تقویت فشار دارد که در هریک از آنها نیاز به استفاده از 5 توربین تقویت فشار است، بنابراین نیاز کشور به 200 توربین تقویت فشار زمینه لازم را برای حضور مجدد زیمنس در ایران به وجود می‌آورد. دکتر حمید حسینی، کارشناس اقتصاد انرژی کشورمان نیز معتقد است زیمنس یکی از معتبرترین شرکت‌های معتبر اروپایی و آلمانی است که سابقه طولانی همکاری با ایران در صنعت برق، نفت و راه‌آهن را داشته است. این کارشناس نفتی کشورمان در ادامه افزود: با همکاری زیمنس توانستیم در صنعت برق به 90 درصد خودکفایی برسیم. چراکه با مشارکت شرکت آنسالدوزیمنس، یکی از شرکت‌های دارنده تکنولوژی زیمنس، در ساخت توربین‌های نیروگاه‌های داخل به خودکفایی رسیدیم به‌طوری‌که در حال حاضر در عراق نیز از توربین‌های ساخت ایران استفاده می‌شود. به گفته وی در حال حاضر ایران، چین، آمریکا و اروپا چهار سازنده توربین در جهان هستند.وی همچنین به حضور این شرکت در کنفرانس برلین و سوئیس اشاره کرد و گفت: زیمنس از اولین شرکت‌هایی بود که برای حضور در ایران در زمینه‌های مختلف از صنعت نفت گرفته و نیروگاه تا راه‌آهن و مخابرات ابراز علاقه کرده و برای آن بسیار مصمم است، این شرکت همچنین جزو اولین شرکت‌هایی بود که اقدام به بازگشایی دفتر خود در ایران کرد. به گفته حسینی، در دیداری که سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری ایران پیش از این با مدیر عامل زیمنس داشت از این شرکت خواسته شد که شعبه‌ای از این شرکت که در کار فناوری پژوهش است در ایران دایر شود. وزیر صنعت، محمدرضا نعمت‌زاده نیز در دیداری که با مدیرعامل این شرکت داشته بر تداوم همکاری با زیمنس در پسا تحریم تاکید کرده است. حسینی در ادامه با اشاره به اینکه هنوز تحریم‌های بانک‌های اروپایی علیه ایران لغو نشده و مشکلات تبادلات مالی همچنان پابرجا است، گفت: بنابراین برای تامین مالی نمی‌توانیم روی بانک‌های اروپایی چندان حساب کنیم بنابراین در اینجا همکاری با شرکت‌های بزرگی چون زیمنس آلمان و توتال فرانسه اهمیت می‌یابد چراکه این شرکت‌ها به دلیل اعتباری که دارند می‌توانند استارت پروژه‌های ایرانی را بزنند.