پتروشیمی مروارید به‌عنوان یک پتروشیمی میان دستی هم‌اکنون با حدود 80 درصد ظرفیت اسمی و 890 نیروی کار فعال است که به تازگی واحد اتیلن گلایکول (MEG) را راه‌اندازی کرده و قرار است در سال جاری ظرفیت تولید اتیلن خود را تا ظرفیت اسمی افزایش دهد. «فرصت امروز» با غلامرضا جوکار، مدیرعامل پتروشیمی مروارید درباره وضعیت کلی و برنامه‌های این مجتمع گفت و گویی انجام داده است که مشروح آن را می‌خوانید.
***
پتروشیمی مروارید سال گذشته را با وجود تحریم‌ها و کمبود خوراک چگونه سپری کرد و امروز در چه شرایطی است؟
مجتمع مروارید از سال 88 فعالیت تولیدی خود را با دریافت گاز اتان به‌عنوان خوراک آغاز کرد و قرار بود 500 هزار تن اتیلن تولید کند، اما به دلیل عدم پیشرفت متناسب در فازهای پارس جنوبی تنها توانست از سال دوم بهره‌برداری با ظرفیت حدود40درصد فعالیت کند. با این وجود با تکمیل زنجیره تولید در واحد اتیلن گلایکول (MEG) سعی شد تا سود قابل قبولی داشته باشیم. قبل از راه‌اندازی این واحد، اتیلن تولید شده به پتروشیمی مهر و سایر واحدهای در مسیر خط لوله غرب ارسال می‌شد، اما با راه‌اندازی واحد MEG درصد بالایی از اتیلن این مجتمع در آن واحد مصرف می‌شود.
در حال حاضر با تلاش‌های صورت‌گرفته زنجیره مروارید تکمیل شده است، به‌طوری که با دریافت خوراک اتان از اواخر اسفندماه 94 و در فروردین ماه سال جاری با ظرفیت 80 درصدی فعالیت کردیم و می‌توان امیدوار بود که با رویه تزریق خوراک در سال جاری و تداوم آن در سال 96 ظرفیت اسمی در بخش تولید اتیلن به 100 درصد برسد که از این مقدار حدود 70 درصد از ظرفیت کنونی به واحد (MEG) تزریق می‌شود و مابقی نیز به خط لوله غرب و پتروشیمی مهر ارسال شود.
درباره واحد اتیلن گلایکول (MEG) که به تازگی راه‌اندازی شده است، توضیح دهید؟
دانش فنی این واحد متعلق به شرکت shell هلند است که مهندسی اصولی و تفصیلی آن توسط کنسرسیوم MES ژاپن و شرکت طراحی و مهندسی شیراز (PIDEC) انجام شده است. پس از واگذاری طرح به پتروشیمی مروارید عملیات ساختمان و نصب این واحد تماما توسط پیمانکاران ایرانی و عملیات پیش راه‌اندازی و راه‌اندازی آن توسط متخصصان شرکت پتروشیمی مروارید صورت گرفته است. در سه سال گذشته با تمرکز بر اتمام عملیات اجرایی واحد MEG، در نهایت دی ماه سال گذشته موفق به راه‌اندازی این واحد شدیم و هم‌اکنون نیز با ظرفیت 80 درصد فعالیت می‌کند. به نظر می‌رسد با وجود شرایط تحریم سرعت خوبی در اجرای پروژه داشتیم.
آیا طرحی برای توسعه مجتمع پتروشیمی مروارید در سال جاری دارید؟ چه میزان بودجه برای این منظور اختصاص داده‌اید؟
افزایش ظرفیت واحد الفین از 500 هزار تن به 650 هزار تن در سال تولید اتیلن را در دستور کار داریم که البته باید خوراک این مجتمع از 650 هزار تن اتان به 850 هزار تن افزایش یابد. این طرح برای دو سال زمانبندی شده است و تاکنون با شرکت‌های صاحب دانش فنی از جمله تکنیپ فرانسه، لینده آلمان و یک شرکت چینی مذاکره شده است. برای این افزایش تولید اتیلن و مازاد 300 هزار تن، طرح توسعه‌ای یک واحد پایین دستی یا واحد دیگری از MEG تعریف خواهد شد. برآورد اولیه ما برای سرمایه‌گذاری در طرح افزایش ظرفیت تولید اتیلن حدود 100 میلیون دلار اعتبار است.
با طرح‌های توسعه‌ای چه میزان از اهداف مجتمع متمرکز بر نوآوری نوین با رویکرد توسعه محقق شده است؟
با توجه به تجربه‌های کسب شده در کشور و در حوزه مدیریت دانش، پژوهش و فناوری هم‌اکنون در طراحی و مهندسی، نصب و اجرا دیگر مشکلی نداریم و این موفقیت‌ها در صنعت پتروشیمی بیشتر است، همچنین در دانش فنی نیز موفقیت‌های را کسب کردیم اما هنوز راه زیادی داریم. برای نمونه در تبدیل اتان به اتیلن باید به 78 درصد تبدیل دست یابیم اما با تلاش مهندسان در مروارید به 80 درصد تبدیل اتان به اتیلن دست یافته و امروز به دنبال درصد تبدیل بالاتر هستیم.
با اقدامات صورت گرفته آیا سهامداران از میزان سوددهی این مجتمع راضی هستند؟
واحدها تا زمانی که با ظرفیت 100درصد کار نکنند، در هیچ جای دنیا اقتصادی نیستند و سوددهی برنامه‌ای آنها، تنها در ظرفیت 100 درصد محقق می‌شود. متاسفانه سال گذشته سوددهی خوبی نداشتیم، زیرا قیمت‌های جهانی کاهش یافت و دریافت اتان مجتمع پتروشیمی بنا به دلایلی کمتر از سال 93 بود. از این رو با تمامی تلاش‌های صورت گرفته میزان سوددهی ما بسیار کمتر از سال 93 بود.
چه میزان سوددهی و رضایت به شیوه مدیریت بازمی‌گردد؟
براساس شاخص‌های تعریف شده در صنایع توسعه‌یافته، معمولا نقش مدیران درحد 10 تا 15 درصد تعریف می‌شود و تفاوت عملکرد یک مدیر خوب و بد در همین حد است.
آیا کاهش سود و کمبود عملکرد خوراک مجتمع پتروشیمی مروارید به دلیل راه‌اندازی فاز یک پتروشیمی کاویان بوده است؟
پتروشیمی کاویان یک سال بعد از مروارید به بهره‌برداری رسید. مروارید یک‌سال به تنهایی خوراک مورد نیاز پتروشیمی مهر و خط لوله غرب را تامین کرد، اما بعد از راه‌اندازی کاویان ظرفیت خوراک مروارید به حدود 40 درصد رسید. البته از اسفندماه سال گذشته مجتمع پتروشیمی مروارید و واحد یک کاویان به ظرفیت بالای 70درصد رسید.
به‌عنوان یک مدیر در صنعت بالادستی پتروشیمی نظرتان را در این باره بگویید، اگر برنامه‌ریزی به‌گونه‌ای بود که به‌جای بهره‌برداری از فاز یک کاویان، مجتمع مروارید با 100 درصد ظرفیت و خوراک کار می‌کرد، صرفه اقتصادی بیشتری برای کشور نداشت؟
برنامه‌ریزی صورت گرفته از طرف شرکت ملی صنایع پتروشیمی برای مروارید و کاویان به‌گونه‌ای بود که این دو مجتمع با فاصله کمی طبق برنامه از پیش تعیین شده آغاز به کار کنند. البته فرض برای این پیش‌بینی برنامه‌های افتتاحیه فازهای پارس جنوبی بود. با این وجود اگر مروارید قرار بود با 100 درصد ظرفیت کار کند و کاویان افتتاح نشود، با مازاد اتان مواجه می‌شدیم اما با تمامی عدم تحقق برنامه‌ریزی در پارس جنوبی، فعالیت همزمان هر دو مجتمع اقدام مناسبی بود. اگرچه سهامداران دو مجتمع با یکدیگر تفاوت دارند اما منافع هر دو مجتمع حفظ شد.
با شرایط کنونی آیا همچنان نگران کمبود خوراک هستید؟
در شرایط کنونی هدف تثبیت شرایط است تا به ظرفیت اسمی 100 درصد برسیم و به دنبال رفع محدودیت‌ها هستیم تا در چند ماه آینده به این ظرفیت دست یابیم، اما در فضای کنونی نباید فاز 2 کاویان به بهره‌برداری برسد مگر اینکه خوراک آن تامین شود تا دو مجتمع بتوانند با 100 درصد ظرفیت فعالیت کنند.
آیا مجتمع پتروشیمی مروارید برنامه‌ای برای ورود به بورس ندارد؟
شرکت مروارید به دنبال ورود به بورس است و براساس مصوبات و درخواست سهامداران در سال 95 برنامه‌ریزی لازم برای ورود این مجتمع به بورس طرح‌ریزی شده است. بدون شک با ورود به بورس ارزش واقعی سهام مشخص‌تر می‌شود.
برای صادرات محصولات پتروشیمی مروارید برنامه‌ای دارید؟ چه بازارهای جدیدی را در دستور کار دارید؟
95درصد از تولیدات واحد (MEG) این مجتمع صادر می‌شود اما در بخش اتیلن برنامه‌ای نداریم، زیرا کشور به آن نیاز دارد. محصولات واحد (MEG) را به تمامی کشورها می‌توانیم صادر کنیم و هدف ما بازارهای سه گانه معروف دنیا است.
کدام کشورها بزرگ‌ترین خریداران محصولات (MEG) شما هستند؟
در حال حاضر بزرگ‌ترین خریداران ما چین و هند هستند که در حوزه تولید الیاف ریسندگی فعالیت گسترده‌ای دارند.
پتروشیمی مروارید یک واحد میان دستی است. برای تکمیل زنجیره صنعت پتروشیمی چه پیشنهادی دارید؟
برای تکمیل زنجیره تولید پتروشیمی در برنامه چهارم و پنجم توسعه سیاست‌گذاری کامل و دقیقی به‌عمل آمده است، اما این سیاست‌ها عملیاتی نشدند که ریشه در ضعف مدیریت، نبود شجاعت و تصمیم‌گیری به‌موقع در مدیران دارد. براساس برنامه توسعه علاوه بر تولید، بازار مصرف برای صادرات نیز تعیین شده بود.
چقدر از عدم تحقق این برنامه به دلیل تحریم‌ها بود؟
معتقدم تحریم‌ها در عدم تکمیل زنجیره تولید پتروشیمی نقش زیادی نداشته است، زیرا برای موفقیت در این موضوع باید ثبات تصمیم‌گیری وجود داشته باشد تا بتوانیم تکنولوژی و دانش فنی را کسب کنیم.
تحلیل شما از وضعیت توسعه‌ای صنعت پتروشیمی چیست؟
زیرساخت‌هایی برای توسعه صنعت لازم است اما در توسعه زیربنایی صنعت پتروشیمی، راهبرد مشخصی نمی‌بینم و بر این باورم که استفاده از مدیران شجاع لازمه موفقیت است.
پتروشیمی مروارید چه برتری نسبت به سایر پتروشیمی‌ها دارد؟
من در چند شرکت پتروشیمی فعالیت داشتم. هر شرکتی یک روش و دستورالعمل‌های مشخص دارد. در شرایط حاضر مروارید به دلیل داشتن مدیران تصمیم‌گیر سرعت بالایی در تصمیم‌گیری دارد، همچنین مروارید دارای نیروی انسانی جوان و متخصص و با انگیزه‌ای است که در کنار نیروهای با تجربه و مجرب فعالیت می‌کنند و نسبت به بسیاری از شرکت‌های دیگر در این حوزه برتری دارد.