وزیر نفت در همکاری با شرکت های چینی مصمم است، او اگرچه در اردیبهشت 93 به دلیل عدم اجرای تعهدات، شرکت چینی CNPCI را از میدان آزادگان جنوبی اخراج کرده بود، اما دو سال بعد در اردیبهشت امسال توسعه میدان یادآوران و آزادگان شمالی را به روش بیع متقابل به چینی ها واگذار کرد و به این ترتیب فصل جدیدی از همکاری با چینی ها در صنایع بالادستی صنعت نفت ایران آغاز شد.
پیمانکاران چینی پیش از این هم در طرح های توسعه فاز 11 پارس جنوبی، میدان نفتی پارس شمالی و میادین نفتی مشترک یادآوران و آزادگان شمالی و جنوبی حضور داشتند، اما به دلیل تعلل در اجرای این پروژه ها کنار گذاشته شدند و در توسعه میادین غرب کارون نیز به جز توسعه آزادگان جنوبی که منجر به اخراج شان شد، سایر پروژه ها را با تاخیر فراوان به سرانجام رساندند.
شانس دوم
در دوران پساتحریم شرکت های چینی CNPC و سینوپک برای توسعه فاز دوم میادین یادآوران و آزادگان شمالی اعلام آمادگی کردند و به این ترتیب فصل جدیدی از همکاری میان دو کشور آغاز شد. اما نگاهی به تجربه های نه چندان موفق حضور این شرکت ها، نگرانی هایی درباره تکرار تجربیات تلخ گذشته به وجود آمده است. پرسش اصلی این است که با توجه به تجربیات گذشته می توان به چینی ها اعتماد کرد و شرایطی برای جلوگیری از تاخیر در اجرای پروژه ها فراهم کرد؟
میرکاوه موسوی حسینی، مدیر برنامه ریزی و کنترل پروژه شرکت متن (شرکت مهندسی و توسعه نفت) در پاسخ به این پرسش به «فرصت امروز» می گوید: شرکت چینی CNPCI در زمان تحریم در آزادگان جنوبی به تعهداتش عمل نکرد و این تاخیر سبب اخراج آنها از این میدان شد. در واقع هر جایی که منافع ایران در خطر باشد، قراردادهای نفتی هر چند مهم لغو خواهد شد و ما به عنوان یکی از زیرمجموعه های وزارت نفت نسبت به وظیفه و مسئولیت کارفرمایی خود در مواردی که مغایر با قراردادهایمان باشد وارد عمل شده و وظیفه نظارتی مان مبنی بر حفظ منابع ملی را اجرا خواهیم کرد. اگر پیمانکار به تعهدات خود از قبیل آوردن تعداد دکل های حفاری و زمان تحویل کار متعهد نباشد، قرارداد فسخ خواهد شد، همچنان که دیدید شرکت چینی CNPCI در پروژه آزادگان جنوبی به دلیل تعلل در اجرای موارد ذکر شده اخراج و قرارداد همکاری فسخ شد.
وی با بیان اینکه در شرایط کنونی شرکت های چینی همانند سایر شرکت های علاقه مند سرمایه گذاری در توسعه میدان های نفتی ایران می توانند در مناقصات نفتی ایران حضور داشته باشند، می گوید: همکاری شرکت های چینی در آزادگان شمالی و یادآوران نشان داد در صورتی که این شرکت های بخواهند، کار توسعه میدان های نفتی به موقع به سرانجام می رسد از این رو مادامی که شرکت های چینی همراه با منافع ملی عمل کنند، در توسعه میدان های نفتی حضور خواهند داشت.
وی با بیان اینکه نوع قراردادهای نفتی ایران در دوران تحریم با پساتحریم متفاوت خواهد بود، می افزاید: پیمانکاران نفتی باید در توسعه میادین نفتی با شرایط روز ایران خود را وفق دهند. ما به دنبال شرایط برد- برد هستیم که در آن منافع ملی لحاظ شده باشد. در قراردادهای جدید نفتی موسوم به IPC این مسائل به خوبی لحاظ شده است و ما هرگز حضور شرکت های خارجی را به یک کشور که خریدار عمده ایران است، محدود نخواهیم کرد.
شرکت چینی CNPC در حال حاضر در آزادگان شمالی حضور دارد و در حال اجرای قراردادش است. این شرکت علاقه مندی خود را برای حضور در فاز دوم این میدان رسما اعلام کرده است. کرامت بهبهانی مجری طرح آزادگان شمالی با بیان اینکه شرکت های چینی عملکرد خوبی در اتمام تعهدات شان در آزادگان شمالی داشته اند، به «فرصت امروز» می گوید: اگرچه این شرکت در اتمام توسعه میدان نفتی آزادگان تاخیر داشته است، اما سرانجام پروژه تحویل داده شد. شرکتی که امروز به عنوان پیمانکار نفتی از کشور چین با ما همکاری می کند به خوبی به تعهداتش عمل کرده و خروجی این تیم تولید 75 هزار بشکه نفت خام در روز از این میدان است، از این رو در صورت ارائه برنامه زمانبندی مناسب و در صورت موافقت با این درخواست، فاز دوم توسعه این میدان نفتی مجددا به شرکت CNPC واگذار خواهد شد.
وی با بیان اینکه باید کالبدشکافی شود چرا تاکنون شرکت های پیمانکارانی چینی در توسعه میدان های نفتی موفق نبودند، می افزاید: به عنوان یک مدیر حرف سیاسی نمی زنم، اما همکاری کنونی موید این است که چینی ها قصد همکاری در توسعه میدان های مشترک نفتی ایران را دارند و عملکرد خوبی نیز داشته اند.
سیدمحمود مرعشی، مجری طرح آزادگان جنوبی به سابقه حضور شرکت های چینی در توسعه طرح آزادگان جنوبی اشاره می کند و در پاسخ به اینکه آیا درفضای پساتحریم شرکت های چینی شرکای مطمئنی برای توسعه میادین نفتی ایران هستند، می گوید: شرایط کنونی کشور ایران تغییر کرده است. چینی ها توسعه یادآوران را با تاخیر به سرانجام رساندند اما در اجرای تعهدات شات در آزادگان جنوبی موفق عمل نکردند. بدون شک در صورتی که شرکت چینی تمایل به حضور در طرح توسعه ای آزادگان جنوبی داشته باشند باید در قالب قراردادهای جدید نفتی (IPC) حضور یابند.
وی می افزاید : براساس تجربه حضور شرکت های چینی در آزادگان جنوبی و عدم اجرای تعهداتش در صورتی می توان به شرکت های چینی اعتماد کرد که شرایط ما را بپذیرند و با شرایط موجود در مدت زمان تعیین شده توسعه میدان های نفتی را به سرانجام برسانند. شرکت سی ان پی سی که امروز در غرب کارون فعال است، یکی از شرکت های قدرتمند چینی است، این شرکت می تواند براساس توانمندی هایش در مناقصات بعدی توسعه آزادگان جنوبی شرکت کند و حتی می تواند به صورت مشارکتی با شرکت های داخلی حضور جدی داشته باشد.