سیاست وزارت نفت برای توانمند کردن شرکت های داخلی اعم از دولتی و خصوصی در قراردادهای جدید نفتی به خوبی مشاهده می شود. جوینت شدن شرکت پیمانکاری داخلی با شرکت های سرمایه گذاری خارجی اولویت اصلی این قراردادهاست که پیش از این نیز کم وبیش در پروژه ها و طرح های توسعه ای نفتی و گازی وجود داشته است.در این فضا بخش کارفرمایی و پیمانکاری بر این باور است که این سیاست مکتوب شده وزارت نفت برای توانمندسازی بخش داخلی ارزشمند است و می تواند آینده خوشی را برای صنعت نفت رقم بزند.
علیرضا عبادی، مجری فازهای 20 و 21 پارس جنوبی با بیان اینکه به عنوان کارفرما از بخش پیمانکاری داخلی حمایت می کنیم به «فرصت امروز» می گوید: وزارت نفت از ما خواسته است که در تمامی پروژه های مان از توانمندی بخش داخلی استفاده کنیم تا با ایجاد فرصت، در آینده این شرکت ها علاوه بر تامین نیاز داخل به عنوان شرکت ایرانی بین المللی فعالیت کنند.
وی با بیان اینکه به دلیل تحریم ها از ظرفیت پیمانکاران داخلی استفاده شد اما امروز از این تصمیم خرسند هستیم ، می افزاید: این نگاه که پیمانکاران داخلی با صرف زمان و هزینه بیشتر نسبت به پیمانکاران خارجی معتبر فعالیت می کنند نباید مانع حمایت های ما شود و اینکه گفته می شود پیمانکاران خارجی با کیفیت بیشتر و هزینه کمتر پروژه ها را تحویل کارفرمایان می دهند در برخی موارد صحت دارد اما همیشگی نیست.
ازدید این کارفرما نباید یک پروژه بزرگ 4.5 میلیارد دلاری معطل برخی تجهیزات بماند برای همین اگر قیمت تمام شده قدری افزایش یابد، جای نگرانی ندارد اما اخیرا در فازهای پارس جنوبی به خوبی اثبات شده که پیمانکاران داخلی از نظر فنی در درجه(گرید) بالایی قرار دارند و در صورت تامین تجهیزات مورد نیاز می توانند با همان کیفیت و مدت زمان تعریف شده، پروژه را تحویل دهند.
با یک نگاه اجمالی به گوشه ای از صنعت بزرگ نفت در بخش توسعه فازهای پارس جنوبی ردپای پیمانکاران داخلی با سهم حداقلی در تمامی فازهای پارس جنوبی به وفور دیده می شود. این سهم در توسعه فازهای 17تا 24 به خوبی قابل رویت است. همچنین شاهد آن بودیم که در توسعه فاز 11 به شیوه قراردادهای جدید نفتی، یک شرکت داخلی سهم قابل توجهی از پروژه را به خود اختصاص داد.
عبادی درباره اینکه آیا در فضای کنونی بدنه کارفرمایی ترجیح می دهد با شرکت های خارجی در تعامل باشد یا داخلی می گوید: وزیر نفت سیاست دیکته شده ای را به بدنه کارفرمایی القا کرده که در این سیاست، با وجود جذابیت های موجود برای همکاری با پیمانکاران خارجی، حمایت از پیمانکاران داخلی در اولویت قرار گرفته است.
اما حسن هاشمی، رئیس هیات مدیره انجمن صنفی شرکت های مهندسی و ساخت صنایع نفت و نیرو درباره دیدگاه حمایتی وزارت نفت از پیمانکاران داخلی، به «فرصت امروز» می گوید: گفته می شود که وزیر نفت سیاست دیکته شده ای را برای این منظور ابلاغ کرده است. این سیاست درست و قابل حمایت است اما متاسفانه کمتر از ظرفیت های پیمانکاری بخش خصوصی استفاده می شود، همان گونه که در تعیین 10 شرکت برتر در اکتشاف و تولید (E&P) شاهد آن بودیم ظرفیت های بخش خصوصی نادیده گرفته شد.
وی با بیان اینکه در 15سال گذشته بخش پیمانکاری آزمون و خطاهای خود را پشت سر گذاشته است و امروز در صورت تامین منابع مالی و تجهیزات از نظر فنی و مهندسی می تواند با شرکت های خارجی رقابت کند، می افزاید: اعتراف می کنیم که بدنه مهندسی و ساخت در بالادستی داخلی در مقایسه با شرکت های خارجی با ضعف همراه هستند اما تنها با اعتماد و حمایت است که می توانیم به آینده این صنعت خوشبین باشیم، همانگونه که امروز E&P داخلی رشد قابل توجهی داشته است می توان امیدوار بود که در بالادستی نفت نیز در صورت همراه شدن با شرکت های خارجی به سطح موردنظر دست یابیم.
هاشمی معتقد است «براساس اصل قانون اساسی است که وزیر نفت بنای حمایت از ساخت داخل و پیمانکاری را برداشته و این سیاست را به بدنه کارفرمایی خود ابلاغ کرده است.»
با این وجود باید پذیرفت که شرکت های خارجی به دلیل داشتن منابع و دسترسی آسان به تجهیزات و به روز بودن در دانش و فناوری رقبای جدی برای شرکت های داخلی هستند و می توانند پروژه ها را با سرعت بیشتر و حتی با کیفیت بالاتر تحویل کارفرما دهند. نمونه عینی این مصداق فاز 4 و 5 پارس جنوبی است.
مطلب افشاری، مدیر پروژه سکوهای 20 و 21 شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایران با بیان اینکه پیمانکاران داخلی در صورت تامین تجهیزات موردنیازشان به راحتی می توانند پروژه ها را به اتمام برساند به «فرصت امروز» می گوید: بخش پیمانکاری در صورت تامین مالی کارفرما می تواند همانند شرکت های خارجی طرح را در مدت زمان تعیین شده به اتمام برساند. مصداق عینی این توانمندی ساخت سکوهای پارس جنوبی در دو سال گذشته است.
وی با بیان اینکه براساس برنامه ریزی صورت گرفته باید در تمامی پروژه های آتی، پیمانکاران داخلی حضور داشته باشند، می افزاید: این اعتماد وزارت نفت زمینه ساز انتقال دانش فنی روز دنیا به کشور خواهد شد و می تواند آینده را برای ما روشن کند البته ما نیز باید تلاش کنیم از این فرصت استفاده کنیم.
در این میان برخی کارشناسان بر این باورند که خروجی کار در صورت واگذاری طرح ها به شرکت های داخلی در مقایسه با شرکت های خارجی ضعیف تر است اما افشاری به عنوان نماینده ای از بدنه پیمانکاری این فرضیه را نمی پذیرد و می گوید: میزان تولید گاز در فازهای پارس جنوبی با وجود شرکت های خارجی بیشتر نمی شود و به همان میزان برداشت گاز از سکوهای ساخته شده توسط داخلی ها برداشت می شود. پیمانکاران داخلی به توانمندی لازم رسیده اند اما هنوز کافی نیست.