متوسط عملیات روزانه سوآپ کشور طی دوماه گذشته به کمتر از 500 بشکه در روز رسید که با توجه به ظرفیت ایجاد شده 500 هزار بشکه‌ای سوآپ نفت خام در واقع تنها از یک دهم درصد از ظرفیت ایجاد شده استفاده می‌شود.
به گزارش خبرنگار انرژی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) طبق آخرین آمار در دو ماه گذشته تنها شش فروند نفت‌کش پنج هزار تنی در پایانه نکا محموله خود را برای انجام عملیات سوآپ تخلیه کرده‌اند.
بر این اساس در 60 روز گذشته فقط 31 هزار بشکه سوآپ صورت گرفته است که متوسط روزانه آن کمتر از 500 بشکه در روز است. این درحالی است که طبق گفته مدیران نفتی، حجم سوآپ نفت خام کشور هم‌اکنون 20 تا 25 هزار بشکه در روز است.
البته پیش از این حجم سوآپ نفت از مسیر ایران حدود 150 هزار بشکه در روز بود که به دستور سید مسعود میرکاظمی ـ وزیر سابق نفت ـ به دلیل پایین‌بودن نرخ سوآپ و روش‌های غلطی که کشور را به وارد کننده نفت خام تبدیل کرده بود، متوقف شد.
در همین زمینه شهریورماه سال گذشته اعلام شد که سوآپ نفت خام با حجم روزانه 20 تا 25 هزار بشکه در روز از سر گرفته شده است و تا پایان سال 1390 به روزانه 70 هزار بشکه در روز خواهد رسید.
از سوی دیگر احمد قلعه‌بانی ـ مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران ـ به خبرنگار ایسنا اعلام کرده بود که سوآپ نفت خام با نرخ جدید چهار دلار بابت هر بشکه انجام می‌شود، این درحالی است که طبق شواهد هم‌اکنون همین اندک سوآپ نفت خام با نرخ سابق یک یا 1.5 دلار در حال انجام است.
البته ادامه سوآپ نفت خام با نرخ 1.5 دلار امری طبیعی است؛ چرا که بعد از توقف سوآپ نفت خام در اوایل سال 1389، قرارداد جدیدی میان شرکت ملی نفت ایران با شرکت‌های خواهان معاوضه نفت خام کشور‌‌های حاشیه دریای مازندران با نفت ایران بسته نشد.
در واقع عملیات سوآپ نفت خام فعلی ادامه قرارداد یکی از شرکت‌های طرف قرارداد با شرکت نیکو ـ نماینده سابق ایران در زمینه عملیات سوآپ ـ است.
شرکت سوئیسی ویتول که عضو کنسرسیوم سینوپک (چین) و فدرال آسیا (هنگ کنگ) موسوم به SVF نیز است با شرکت ملی نفت قزاقستان قراردادی برای بازاریابی و فروش نفت‌خام قزاقستان دارد.
این شرکت پس از توقف عملیات سوآپ توسط ایران به دادگاه بین‌المللی علیه ایران شکایت کرد، شرکت ملی نفت ایران نیز برای آن‌که در دادگاه محکوم نشود، پذیرفت که قرار داد سابق با شرکت ویتول را از سر گیرد.
آیا سوآپ روزانه کمتر از 500 بشکه نفت خام از مسیر ایران در مقابل ظرفیت 500 هزار بشکه‌ای ایجاد شده در کشور، نشان‌دهنده "خشکیدن سوآپ نفت خام" نیست؟