معامله محصولات شیمیایی در بورس کالا هفته گذشته با رونق معامله رو به رو شد و در رقابت با بازار پلیمری ها شرایط بهتری را شاهد بود.
به گزارش خبرنگار نیپنا، بازار پتروشیمی ها در چهارشنبه هفته گذشته شاهد عرضه محصولات پلیمری و شیمیایی در یک روز بود، اما با توجه به عرف معاملات محصولات شیمیایی که اغلب در روز چهارشنبه انجام می پذیرد،
می توان با دقت بیشتری به معاملات محصولات شیمیایی توجه کرد.
در روزچهارشنبه(22 دی ماه) 29 هزار و 832 تن از انواع محصولات شیمیایی در بورس کالا عرضه شد که در برابر این حجم از عرضه ها ، 366 هزار تن تقاضا به ثبت رسید. این درحالی بود که 19 هزار و 277 تن از این کالاها مورد داد و ستد قرار گرفت که در شرایطی که معاملات پلیمرها از رونق چندانی برخوردار نبود، رقم جذابی محسوب می شود.
با توجه به حضور در روزهای سرد سال انتظار کاهش حجم معاملات به دلیل رکود در بازار امری منطقی به نظر رسد هرچند که بالابودن عرضه ها و همچنین نگرانی از نوسان حجم عرضه در روزهای پیش رو در کنار میل مجدد بازار ارز به رشد قیمت ها ، موجب معاملات جذابی در این بازار بود.
در هفته مورد اشاره منومر وینیل استات، کریستال ملامین، اسید استیک، بنزن و دی اتیل هگزانول کالاهایی بودند که با رقابت قیمتی مورد معامله قرار گرفتند. نکته ای که در این خصوص خودنمایی خواهد کرد را باید رشد قیمت ها در هفته های اخیر به شمار آورد اگرچه برخی گریدها و ترکیبات در نهایت با کاهش نرخ در بورس کالا رو به رو شده بودند.
این وضعیت در نهایت باعث شد تا قیمت های مورد معامله مورد تأیید خریداران قرار گرفته همچنین حجم مطلوبی معامله شد. در هر حال قیمت های نسبتاً بالای فعلی خود نگرانی هایی را از رشد نرخ ها پدید می آورد که درصورت ادامه این وضعیت باید نگران کاهش حجم معاملات در هفته های آینده باشیم.
روند نزولی حجم معاملات پلیمری در بورس کالا
درروز چهارشنبه شاهد عرضه 38 هزار و 250 تن از انواع پلیمرها در بورس کالا بودیم که در برابر این حجم از عرضه ها ، 55 هزار و 169 تن تقاضا ثبت شد. هرچند که در پایان معاملات روز چهارشنبه تنها 21 هزار تن از انواع پلیمرها مورد داد و ستد قرار گرفت که رقم محدودی محسوب می شود. این حجم معاملات نیز در نهایت توانست حجم معاملات هفتگی پلیمرها در بورس کالا را به 29 هزار و 330 تن برساند که رقمی بسیار کم و از وخامت عمیق اوضاع حکایت دارد. به عنوان مقایسه می توان این گونه استناد کرد که حجم معاملات هفتگی در هفته جاری به کمترین حد از بهمن ماه سال گذشته تاکنون کاهش یافته که نشان دهنده رکودی عمیق در این بازار است.
البته این در حالی است که با بررسی میزان عرضه، تقاضا و روند معاملات بورس کالای ایران می بینیم که اوایل مهرماه مقدار تقاضا پا در مسیری نزولی گذاشته و رفته رفته افت را تجربه کردند و به تبع این جریان، مقدار معاملات هم کاهشی شده است.
در این گزارش سعی داریم به بررسی علل این اتفاق بپردازیم و علت های افت تقاضا را بررسی کنیم.
1.نوسانات اخیر نرخ ارز و بالا رفتن بهای دلار: نرخ ارز یکی از اهرم های تعیین کننده قیمت های پایه محصولات شیمیایی است. طی هفته های گذشته بهای دلار پا در مسیری نوسانی گذاشته و از کانال 4 هزار تومانی عبور کرد و با افزایش بهای دلار قیمت محصولات پایه افزایش می یابد و به تبع مجتمع های پتروشیمی محصولات خود را با قیمت های بالاتری در بورس کالای ایران عرضه می کنند این امر باعث می شود که تقاضای صنایع پایین دستی کم شده و به تبع حجم معاملا ثبت شده در بورس کالا کاهش یابد.
نکته دیگری که در این خصوص می توان به آن اشاره کرد نگرانی از کاهش مجدد قیمت دلار است که این امر، امکان کاهش قیمت ها را پدید می آورد. با توجه به روی کار آمدن دونالد ترامپ، آینده اقتصاد این کشور در هاله ای از ابهام فرو رفت. این عامل تاثیر به سزایی در آینده مبهم ارز داشته و به نظر می رسد که تولید کنندگان پایین دست به مقدار کم تری مواد اولیه تهیه کرده و در انتظار آینده و به امید پایین آمدن قیمت ها هستند.
2.توقف خرید مچینگ برای کدهای غیر مرتبط: پیش از این تولید‌کننده صنایع پایین دستی می‌توانست همه محصولات مورد نیاز خود را در زمان مچینگ خریداری کند و به همین دلیل حجم معاملات معمولا بالا بود، اما طی هفته های اخیر در زمان مچینگ تنها می‌توان به خرید محصولاتی مبادرت کرد که در سیستم بهین‌یاب ثبت شده و متقاضی بر اساس آن تقاضای خود را ثبت کرده است. در نتیجه این اتفاق حجم معاملات در بورس کالای ایران کم شده است.
3.ضعف نقدینگی بنگاههای پایین دست: با توجه به اینکه بنگاه های تولید کننده پایین دستی در تکمیل زنجیره ارزش از قدرتی که باید و شاید برخوردار نیستند و به علت ضعف های موجود نمی توانند ارزش افزوده قابل توجهی را ایجاد کنند نقدینگی شان پایین است.نقدینگی پایین در این بنگاه ها باعث می شود توان خرید و نهایتا تقاضای آن ها کاهش یابد. هر چند بخشی از 12 هزار و 700 میلیاردی که دولت برای کمک به صنایع تکمیلی کل صنعت به بنگاه های بخش پایین دست اختصاص یابد و این عامل قاعدتا باید تقاضا را به صورت مقطعی افزایش دهد.
4.بالا بودن حجم عرضه ها و کاهش جذابیت واسطه گری و سفته بازی که پتانسیل خرید از بورس کالا و انبار کردن در بازار داخلی را کاهش می دهد: هر وقت پای صحبت های تولید کنندگان پایین دست صنعت پتروشیمی نشستیم گلایه از کمبود عرضه ها در بورس کالا داشتند و اظهار داشتند که محصولاتی که مجتمع های پتروشیمی در بورس کالای ایران عرضه می کنند کفاف نیاز بنگاه های تولیدی پایین دستی این صنعت را نمی دهد و آنها مجبورند برای تامین نیاز خود به بازارهای آزاد روی آورند و خوراک مورد نیاز برای تولید محصولات نهایی تولیدیشان را با قیمت های بالاتری بخرند. این در شرایطی بود که در برخی مواقع به دلیل بالا بودن قیمت ها در بازار آزاد و نقدینگی کم بنگاه های پایین دستی این امر محقق نمی شد و تولید محصولات صنایع پایین دست با مشکلات و چالش روبه رو می شد.
از این رو کارگروهی از شورای رقابت برای رسیدگی به این اتفاق وارد بازی شد و تا حدودی شرایط را سر و سامان بخشید. این مورد از یک طرف و زمزمه هایی از اجرایی شدن ماده 37 در بازارها سبب شد کف و سقفی برای عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا تعریف شود. این امر باعث شد که بنگاه های پایین دستی بتوانند نیاز خود را از بورس کالا تامین کنند و دیگر به بازارهای آزاد سر نزنند و در نتیجه نقش واسطه ها و دلالان کم رنگ شد و به دنبال این موضوعات تمایل فعالان برای خریدهای انباری کاهش یافت. این اتفاق باعث شد که بازار به تعادل برسد و بنگاه های پایین دست به مقدار مورد نیاز خود تقاضا ثبت کنند و به این ترتیب سطح تقاضا پایین آمده و به مقدار واقعی خود نزدیک تر شده است.
5.رکود فصلی: با شروع روزهای سرد حجم تولید و مصرف محصولات پلیمری کم می شود و این اتفاق با شروع فصل زمستان به روزهای اوج خود می رسد. به این ترتیب طی هفته های گذشته و با شروع فصل سرما و آغاز سال جدید میلادی تقاضا برای محصولات پلیمری کم شده و در پی آن حجم معاملات کاهش یافته است.