انجمن استصنا بزرگترین سازندگان تجهیزات صنعت نفت

انجمن استصنا بزرگترین سازندگان تجهیزات صنعت نفت
سیروس تالاری-رئیس استصنا

انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران بانام اختصاری استصنا ازجمله بزرگترین تشکلهای بخش خصوصی حوزه نفت و گاز و پتروشیمی است. سیروس تالاری رئیس این انجمن دانش آموخته مهندسی شیمی و پتروشیمی از دانشکده نفت آبادان است که در گفتگو با خبرنگار ماهنامه دنیای انرژی در خصوص شرایط حال حاضر این انجمن و مشکلات فرارو صحبتهایی کرد که در ادامه می آید. 

• روند رو به رشد انجمن استصنا را چگونه ارزیابی میکنید؟
صنایع نفت و گاز و پتروشیمی در تأمین تجهیزات و قطعات موردنیاز خود از همان اوان فعالیت، وابستگی خارجی داشت و در برهه جنگ ایران و عراق، این ظرفیت توسط صنعتگران ما ایجاد شد و نمایشگاه نفت میزبان حدود 60 الی 70 شرکت ساخت تجهیزات و کالاهای موردنیاز این صنعت بود. در همان زمان و باهدف تأمین داخلی این تجهیزات، انجمن استصنا در سال 79 شکل گرفت و در طی دو دهه اعضاء انجمن بالغ بر 700 شرکت افزایش یافته اند و در تعیین عضویت جدید هم قوانین سختگیرانه ای داریم و معتقدیم سازنده کنونی باید صاحب فن و تکنولوژی روز باشد. لذا کلیه اعضای ما در وندور لیست وزارت نفت حضور دارند.

• میزان استفاده صنعت نفت از اعضای انجمن شما چه مقدار است؟
انجمن استصنا 10 گروه کالایی متشکل از تجهیزات دوار، ثابت، اقلام مصرفی و اقلام عمومی دارد که این 10 گروه در حال ساخت نیازمندیهای صنایع نفت، گاز و پتروشیمی هستند. در بسیاری از موارد صددرصد و در یک نمونه شرکت مپنا توربوکمپرسورهای بالای 25 مگاوات برای این صنعت ساخته اند و همچنین تجهیزات درون چاهی که جزو پیشرفته ترین و پیچیده ترین تجهیزات موردنیاز هستند.

• مشکلات این بخش هم مطمئناً کم نیستند؟
تنوع تجهیزات در واحدهای عملیاتی و تعداد مصرف محدود عملاً در مواقعی سرمایه گذاری در این بخش را توجیه نمیکند. تحریم ها نیز سایه سنگین خود را در این صنعت گسترانیده است و با توجه به پیشرفتگی این حوزه، نیاز به دانش روز صنعتگران ما را محدود کرده است. همچنین در روند این تحریم، جذابیت خرید خارجی نیز از مشکلات این صنعت است. شبکه پیچیده مالی و تدارکاتی که شبکه تأمین دارند، شرکتهای زیادی در خارج و داخل کشور ثبت میکنند و مشکلات مالی هم ندارند و رقابت ناسالمی در تأمین این تجهیزات به وجود آورده اند. در این رقابت ناسالم، تولیدکننده داخلی در انتقال ارز و تأمین آن مشکل دارد و هم اکنون پروژه هایی در سطح پتروشیمی و یا خطوط انتقال در دست اجراست که با توجه به توان تولیدکننده داخلی، پیمانکار اصرار به واردکردن تجهیزات از خارج دارد و اینها همان شبکه هایی هستند که با ایجاد رقابت ناسالم، به روند تعطیلی تولیدکننده داخلی صحه میگذارند.
به هرحال این پدیده همزاد صنایع نفت و گاز و پتروشیمی است و با وضعیت تحریم شرایط ایده آلی در صنعت تجهیزات دارند. 

• آیا بحث خودکفایی در صنعت سازندگان تجهیزات نفت توجیه اقتصادی دارد و یا واردات از کشورهای صنعتی میتواند توجیه پذیرتر باشد؟
در دنیای امروزی هیچ دستگاه دولتی و اجرایی فرصتهای اشتغالزایی را به راحتی برونسپاری نمیکند و ایران هم قطر و کویت و امارات و عمان نیست و با توجه به سه دهه فعالیت تولیدی دستاوردهایی خارج از تصور در حوزه دانش فنی داشته است. به اذعان خود مسئولین وزارت نفت، امروزه تجهیزات صنعت نفت ازلحاظ کیفی مابین کره جنوبی و غرب قرار دارد. این دستاورد آنجایی شاخص میشود که صنعتگر ما در نبود اتصال به شبکه تکنولوژی جهانی توانسته است به چنین موقعیتهای رشدی برسد. در نمایشگاههای کنونی نفت، سهم تجهیزات بسیار فعال و پررنگ بوده و حتی 50 درصد اعضای ما به دلیل محدودیت فضای نمایشگاهی قادر به حضور در آن نیستند. همه این موارد نشان دهنده این است که راه ما درست بوده و با قاطعیت باید این مسیر را بپیماییم و اساسی ترین رسالت اتحادیه هم همین است.

• تعداد افراد شاغل در این صنعت چه میزان است؟
شاغلین مستقیم در شرکتهای زیرمجموعه استصنا بالغ بر 120 هزار نفرند و 3500 شبکه تأمین داخلی نیز در این صنعت فعالیت میکنند.

• در بازارسازی و بازاریابی بین المللی چه حرفی دارید؟
در بحث صادرات سه اصل اساسی نقش دارند. اولین آن ساختاری است که دولت باید به وجود بیاورد، حمایت کند، بسترسازی نماید و در صادرات محصولات داخلی تضامین ایجاد نماید. متأسفانه در کشور ما دولتمردان هیچ ساختاری برای تقویت صادرات محصولات صنعتی ما ندارند. در همین اصل محدودیتهای تحریم است که نمیتوانیم استانداردهای بین المللی را کسب نماییم. سومین این اصول ظرفیت سازی تولید ملی ماست که بازهم باید با حمایت دولت اتفاق بیافتد و متأسفانه به اندازه کافی به توسعه آن اهمیتی داده نشده است. درمجموع این نظرات به نظر میرسد که در حوزه صادرات نمیتوانیم حرفی برای گفتن داشته باشیم و این ضعف ساختاری ماست که صادرات محور نیست. اگرچه که در حال تلاش هستیم تا طرحی تدوین کنیم و صندوق ضمانت صادرات و بانک توسعه صادرات را به چالش بکشیم که در حوزه صادرات تجهیزات نفتی نقش پررنگی ندارند.

• نظرتان در خصوص بخش خصوصی مطالبه گر چیست؟
اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در رأس همه تشکلها قرار دارد که متأسفانه جو غالب در این تشکلات بر تجارت و واردات استوار است. اگر هم صادراتی باشد صادرات محصولات نفتی است و صادرات کالاهای صنعتی نقشی ندارند. پس در حوزه مطالبه گری، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران نه برنامه و نه ارادهای برای انجام آن ندارد. با توجه به اینکه رابط بین صنعتگران با مجلس و طرح و لایحه قانونگذاری، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران است همه این مشکلات صادراتی باید با محوریت اتاق انجام شود که در عمل اینطور نیست. همچنین هم افزایی ظرفیت انجمن ها نیز که دچار ضعف و ناتوانی است و انجمنها باید در این زمینه یک فدراسیون تشکیل دهند و این فدراسیون با همکاری اتاق بازرگانی میتواند برنامه های خود را برای توسعه صادرات ارائه دهد و از دولت و مجلس مطالبه گر خواسته هایش باشد.

• برای رسیدن به توسعه تولید و صادرات آیا میتوان از الگویی تبعیت کرد؟
هم دولت و هم انجمنها و تشکلها به خوبی آگاهند بستری که اقتصاد چین را به بزرگترین صادرکننده دنیا تبدیل نموده است چیست؛ اما اینکه چرا ما به همچون توسعهای نمیرسیم را باید در ساختار اقتصادی کشور تفحص کرد که در آن اختلاس و سوءاستفاده های مالی موج میزند و این دستگاه و ساختار دولتهای ما با قوانین دست وپا گیر نمیتواند در مسیر توسعه ای گام بردارد. دولتها با شعارهای مختلف پستها را میگیرند و هیچ اتفاق تازه ای هم نمی افتد. ما نیازمند انقلاب اقتصادی هستیم

• برای برون رفت از مشکلات تولید و صادرات، رگولاتوری میتواند نقشی داشته باشد؟
انجمن استصنا یک استراتژی تدوین کرده که مرکز ثقل آن بحث رگولاتوری است که در ابعاد ظرفیت کلیه اعضاء و منافع قانونی به نفع صنعتگر گسترش یافته است. ما قوانین نوشته روی کاغذ زیاد داریم ازجمله قانون تولید، فعالیت سرمایه گذاری، صنعتی و ... ولی وقتی در ساختار غلط قرار میگیرند جواب مساعد نمیگیرند. لذا استراتژی انجمن بر روی محور رگولاتوری است که بتواند از حداکثر ظرفیتهای قانونی مملکت به نفع اعضایش استفاده نماید. همانطور که میدانید قانون استفاده حداکثری از ظرفیتهای داخلی که آخرین اصلاحیه اش هم به تصویب مجلس رسیده است از سال 75 تا به امروز اجرا نشده و در حال حاضر این قانون به دولت ابلاغ شده و دولت در حال تدوین آیین نامه های آن است و تأکید هم شده است که در تدوین آن از نمایندگان بخش خصوصی کمک گرفته شود ولی تاکنون کسی از ما کمکی در تدوین آن نخواسته است و تأسف بارتر آنکه طبق قانونی که عنوان کرده تمام پروژه های دولتی، تجهیزاتش را باید از داخل تأمین نماید و حتی تجهیزاتی که در ایران نباشد شرکت خارجی باید مشابه آن را در داخل پیدا کند و امتیاز تکنولوژی به آن بدهد تا در پروژه استفاده شود ولی خلاف همه اینها در حال انجام است.

• خودتحریمی، دستورات خلق الساعه، قوانین دستوپا گیر برای تولیدکننده شما کلماتی آشنا هستند. چه نظری دارید؟
اگر آمار دهه 80 را بررسی کنیم با توجه به درآمد کلان نفتی که از محل فروش راحت نفت به دست آوردیم واردات کالاهای صنعتی ما رشد قابل ملاحظه ای داشت و در همان دهه نیز قانون عدم واردات کالاهای ساخت داخل داشتیم اما به راحتی توسط خود دولت نقض قانون شد و یا در صنعت خودرو در همین دهه بالغ بر 5 میلیارد دلار قطعات خودرو وارد کشور شد درحالیکه سازندگان ایرانی در همان زمان قطعات سکشن توربین زیمنس را تولید میکردند قطعات پراید به وفور وارد میشد و انجمن استصنا گلایه و شکایت همیشگی از سازمان بازرسی کل کشور داشته است. متأسفانه همه این موارد خیانت آشکار ملی است.

• بانکها در این حضیض توسعه ای چه نقشی داشته اند؟
متأسفانه بانکها در دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی بهره بانکی را برای صنعت و تولید به 11 درصد رساندند که در کار صنعت تجهیزات نمود عینی پیداکرده بود و هم اکنون به 18 درصد رسیده است که عملاً با هزینه های جانبی و نوع قراردادی که بستر میشود به 24 درصد میرسد در کنار آن نیز وثایق ملکی است که شیوهای جاری در هیچ جای دنیا نیست.

• نقبی بزنیم به مطالبات مالی پیمانکارانی که اهم مشکلات صنفی شماست.
بله متأسفانه پرداختهای دولتی است که با زمان زیادی در دریافت آن مواجه هستیم و هم اکنون هم چالشی بین شرکتهای تابعه و وزارت نفت یا شرکت ملی نفت هست که پس از انجام مراسم مناقصه و تعهد خرید، بر سر تأمین بودجه خرید، خریدار مسئولیتی را متوجه خود نمیکند و مشکلاتی را برای برنده مناقصه ایجاد مینماید.

• هم افزایی بیشتر تشکل های مرتبط تا چه اندازه میتواند کارساز باشد؟
در سالهای گذشته اتحادی بین چهار انجمن بزرگ استصنا، اپک، مهندسین مشاور و انجمن اتوماسیون به وجود آمد اما همه این ساختارها در کشور ما از یک ضعف ملی رنج میبرند و آن فرهنگ عملکرد جمعی است و بر اساس همین نقاط ضعف توفیق چندانی را حاصل ننمود اما به شخصه معتقدیم با توجه به وضعیت موجود و ظرفیتهایی که در سطح ملی شکل گرفته است باید فدراسیون از همه انجمن ها و اتحادیه ها مشمول صنایع نفت و گاز و پتروشیمی ایجاد کنیم که دستاوردهای ملی ما را در جایی اختصاصی به نام نمایشگاه صنایع پایین دستی نفت به نمایش گذارد. امیدواریم در برگزاری این نمایشگاه شاهد دستاوردهای نو از این صنعت باشیم.


۸ آبان ۱۳۹۸ ۱۳:۵۶
تعداد بازدید : ۱,۴۳۲