استراتژی
جدید وزارت نفت برای مقابله با تحریم های نفتی
سعید
پورفرهادی - عضو اتحادیه صادر کنندگان نفت
. گاز و پتروشیمی
ایران
علیرغم تحریم های اقتصادی می تواند از فرصت های موجود در بازارهای خارجی برای
افزایش صادرات نفت استفاده کند. در این راستا وزارت نفت ایران به دنبال بهبود دادن
نرخ بازیابی نفت در میادین نفتی مهم است. درسال 98 آقای بیژن زنگنه اعلام کرد که
یک قرار داد 1.3 میلیارد
دلاری برای بهبود نرخ بازیابی در دو میدان نفتی در استان خوزستان به گروه تجاری
مپنا واگذار شده است.
به
طور میانگین نرخ بازیابی نفت در میادین ایران در دوره پیش از اعمال تحریم های
اقتصادی 5.5 درصد بود. نرخ
بازیابی نفت در دوره بعد از تحریم ها تا 4.5
درصد کاهش پیدا کرد. این در حالی است که نرخ بازیابی نفت در میادین عربستان سعودی
به طور متوسط 50 درصد بوده
است. سعودی ها قصد دارند که در طول سه سال آینده این نرخ را تا 70 درصد افزایش دهند. البته نباید فراموش کنیم
که میادین نفتی دو کشور دارای ویژگی های مشابهی هستند و هزینه برداشت هر بشکه نفت
در دو کشور بین 2 تا 3 دلار است. به همین خاطر دلیلی برای وجود این شکاف وجود
ندارد. وزارت نفت به دنبال برطرف کردن این نقطه ضعف می باشد. در این راستا وزارت
نفت قصد دارد نرخ بازیابی نفت را در طول سه سال آینده به 25 درصد برساند. میادین
نفتی ایران در ناحیه کارون غربی در مجموع دارای 67 میلیارد بشکه نفت هستند. بنا
براین، ذخایر قابل بازیابی در این میادین به ازای هر یک درصد افزایش در نرخ
بازیابی می تواند به میزان 670 میلیون بشکه افزایش پیدا کند. در نتیجه درآمدهای
نفتی ایران به ازای هر یک درصد افزایش در نرخ بازیابی تقریبا 34 میلیارد دلار رشد
میکند. وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران
پیش از وضع تحریم های اقتصادی گزینه های بسیار خوبی برای افزایش دادن نرخ بازیابی
در میادین اصلی خود داشت. آنزمان شرکت نفت در حال مذاکره با تعداد زیادی از شرکت
های بین المللی از جمله شرکت های اروپایی و آسیایی بود. اما دولت آمریکا در ماه مه
2018 از توافق برنامه جامع اقدام مشترک خارج شد. شرکت نفتی توتال فرانسه تصمیم
گرفت که از فاز 11 میدان گازی پارس جنوبی خارج
شود. با وجود این، چندین شرکت اروپایی هنوز حاضر به معامله با ایران بودند. نباید
فراموش کنیم که اتحادیه اروپا به شدت با تصمیم آمریکا برای خروج از برجام مخالفت
می کند.
یکی
از این شرکت ها سابقه طولانی در همکاری با ایران داشته است. مدیران ارشد وزارت نفت
اطمینان داشتند که می توانند نرخ بازیابی نفت ایران را در طول یک سال به 12 درصد و
در طول دو سال به 15 درصد برسانند. اما در نهایت فشارهای آمریکا به لغو قرارداد
بین دو طرف منجر شد. به همین خاطر شرکت های داخلی وظیفه بهبود نرخ بازیابی نفت را
بر عهده گرفتند. اما تلاش های آن ها نتیجه معکوس به دنبال داشت و نرخ بازیابی یک
درصد کاهش پیدا کرد. دولت ایران در نهایت این پروژه را به گروه مپنا واگذار کرد. مپنا
یک شرکت مستقل تجاری است و در سال های گذشته عملکرد خوبی در ساخت نیروگاه های برق
ایران نشان داده بود.
گروه
مپنا در راستای توسعه فناوری ها و سیستم های مهندسی مورد نیاز در پروژه های بزرگ
با دانشگاه های برجسته کشور همکاری می کند. علاوه بر این، باید اشاره کنیم که ایران به تمام
فناوری های مهندسی نفت و گاز چین و روسیه دسترسی دارد. روس ها در زمان فروپاشی
شوروی با مشکل مشابهی روبرو بودند و نرخ بازیابی نفت در میادین بزرگ در حال کاهش
بود. اما آن ها با توسعه فناوری های مختلف موفق به معکوس کردن این روند شدند، به
طوری که روسیه در حال حاضر یکی از دو تولید کننده اصلی نفت در دنیا است.
گروه
مپنا در آینده نزدیک قصد دارد که بر روی دو میدان اصلی در جنوب غربی خوزستان با
نام های پرنج و پارس جنوبی تمرکز کند. در حال حاضر این دو میدان در مجموع 52 هزار
بشکه نفت تولید می کنند. مطابق با قرارداد امضا شده، قرار است که در طول 10 سال
میزان تولید نفت در این میدان ها به 85 هزار بشکه برسد. در مجموع ذخایر نفتی در
این منطقه 12 میلیارد بشکه تخمین زده می شود. دولت روحانی و بخش خصوصی تصمیم دارند
دو میلیارد دلار برای توسعه این میادین سرمایه گذاری خواهند کنند. این پروژه شامل
حفاری 29 چاه جدید در کنار استفاده از فناوری های بازیابی خواهد بود.