رهبران آرامکو از رسیدن تقاضای نفت دنیا به اوج خود سخن می‌گویند، گویی همه پیش‌بینی‌های گذشته را باید فراموش کرده‌اند، اما آیا با پایان کرونا، بار دیگر شاهد جنگ قیمت‌ها در بازار نفت خواهیم بود؟
پس از همه‌گیری ویروس کرونا، صنعت نفت شیل ایالات متحده با بیشترین آسیب نسبت به سایر صنایع روبه‌رو شده است. قیمت نفت به دلیل سقوط تقاضا، با کاهش چشمگیری روبه‌رو شده و زمان بازگشت رونق به بازار طلای سیاه به دلیل افزایش میزان نفت ذخیره شده و جنگ قیمت اعضای اوپک پلاس به ویژه عربستان سعودی و روسیه در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
در ایالات متحده ما با داستان متفاوتی روبه‌رو هستیم. ۲۰آوریل، برای نخستین بار نفت وست‌تگزاس اینترمدیت در قیمت منفی ۴۰دلار به فروش رفت. به رغم بهبود اندک قیمت جهانی نفت، اما قیمت نفت شیل همچنان کمتر از ۴۰ دلار است. با این عدد به سختی می‌توان هزینه‌های تولید را پوشش داد. در سازند پرمین، دومینوی ورشکستگی شرکت‌های صنعت شیل آغاز، صدها چاه تعطیل و صدها هزار نفر از کارکنان شرکت‌های نفتی اخراج شده‌اند.
این رکود بزرگ باعث‌شده تا در مورد سرنوشت نفت شیل امریکا، پیش‌بینی‌های مختلفی مطرح شود. هرچند باید در گام نخست به زمان بازگشت تقاضا به میزان پیش از آغاز بحران کرونا اندیشید.
در هفته جاری، بلومبرگ در مقاله‌ای به بررسی سناریوهای آینده بازار نفت پرداخته است. در این گزارش می‌خوانیم: با پایان فاجعه کنونی ویروس کرونا، بازار جهانی نفت دگرگون خواهد شد، اما مهم‌ترین اتفاق بهت‌برانگیز را باید در افزایش وابستگی دنیا به نفت اوپک دانست و برای تحقق این دورنما باید همچنان صبر کرد.
اعضای اوپک در حال دستکاری تولید خود برای کسب سهم بازار بیشتر و به امید افزایش قیمت‌ها هستند. آنها پس از همه‌گیری کرونا وادار شدند تا تولید خود را کاهش زیادی دهند. در هفته اخیر نیز اعضای اوپک پلاس بر تداوم سهمیه‌ها تا سال ۲۰۲۲ میلادی تأکید کردند.
آنها به عنوان پرچمداران تولید نفت ارزان امیدوار هستند، با پایان بحران کنونی و خروج از سایه، بار دیگر به بازیگر کلیدی بازار تبدیل شوند.
میشل دیلا ویگنا، مدیر پژوهش‌های صنعت انرژی در گروه گلدمن ساکس در گفت‌وگو با بلومبرگ می‌گوید: از نظر سهم بازار، اوپک را باید برنده دور از دسترس فاجعه همه‌گیری کرونا و سقوط تقاضا دانست. آنها از کاهش و توقف سرمایه گذاری در پروژه‌های اکتشاف و تولید مناطق مختلف دنیا سود خواهند برد؛ چراکه بهترین کارت‌های بازی را در این پوکر پیچیده در اختیار دارند.
من معتقدم از هم‌اکنون نمی‌توان این پیش‌بینی‌ها را پذیرفت. دولت‌های عضو اوپک در ۶۰سال اخیر، فرارو نشیب‌های زیادی را پشت سر گذاشته‌اند. مثلاً پس از سقوط قیمت نفت در سال ۲۰۱۴ میلادی،سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بالادستی صنعت نفت به شدت کاهش یافت. بدین ترتیب با افزایش تدریجی تقاضا، دولت‌های اوپک توانستند پس از سال‌ها عقب‌نشینی، سهم بازار خود را افزایش دهند. هرچند تولیدکنندگان نفت شیل نیز در این دوره بر کارایی خود افزودند و هزینه‌های تولید از سازندهای غیرمتعارف را کاهش چشمگیری دادند.
پرسش کلیدی این است که آیا صنعت شیل می‌تواند این چالش بزرگ را پشت‌سر گذارد؟ تعدادی از کارشناسان معتقدند این بخش می‌تواند از آزمون بزرگ فرارو موفق خارج شود.
دانیل یارگین، تحلیلگر نامدار صنعت نفت می‌گوید: به هر حال در ماه‌های اخیر، حباب صنعت شیل کوچک‌تر شده و تعدادی قابل توجهی از شرکت‌های فعال در سازند پرمین با وجود داشتن منابع و دارایی‌های هنگفت، اعلام ورشکستگی کرده‌اند، اما با این اقدام سایر شرکت‌ها می‌توانند از فرصت پدید آمده برای افزایش توانایی‌های خود بهره ببرند.
یارگین تنها کارشناسی نیست که با خوش‌بینی به آینده می‌نگرد. تعدادی از متخصصان بازار معتقدند با تداوم تعطیلی چاه‌های نفت و کاهش تولید، شاهد ایجاد شکاف عرضه خواهیم بود، بنابراین با بازگشت عرضه به سطح گذشته، شاهد افزایش قیمت‌ها خواهیم بود. به همین دلیل از سناریوی نفت ۱۰۰ دلاری با پایان کرونا سخن گفته می‌شود.
بازار نفت در هاله‌ای از مه قرار دارد و پیش‌بینی آینده دشوارتر از همیشه شده است. در مورد شکاف عرضه نفت نیز نمی‌توان با قاطعیت سخن گفت. شرایط کنونی با وجود پاره‌ای تفاوت‌ها، شباهت‌های زیادی با شوک‌های گذشته دارد، اما بسیاری از فعالان بازار معتقدند اوپک پس از پشت‌سرگذاشتن این بحران، قدرتمندتر از گذشته به رینگ خونین بازار باز خواهد گشت.
تعدادی از مراکز مطالعات بازار نفت اعلام کرده‌اند، نفت شیل بار دیگر به میدان مبارزه باز خواهد گشت، هرچند عده‌ای نیز از افول صنعت نفت شیل سخن می‌گویند.
جهان ما در حال گذار به سوی دنیایی سبز است. در مجمع جهانی اقتصاد نیز سخنرانان بر این موضوع تأکید کردند. پس از همه‌گیری کنونی نیز کشورهای زیادی در حال بازنگری برنامه‌های خود در بخش انرژی با محوریت انرژی‌های تجدیدپذیر هستند. خبر خوب اینکه تعدادی از کارکنان اخراج شده از صنعت شیل در تأسیسات تولید انرژی‌های پاک استخدام شده‌اند.
اوپک به عنوان بزرگ‌ترین نهاد نفتی، روزهای دشواری را پشت‌سر گذاشته است. رهبران آرامکو از رسیدن تقاضای نفت دنیا به اوج خود سخن می‌گویند، گویی همه پیش‌بینی‌های گذشته را باید فراموش کرده‌اند، اما آیا با پایان کرونا، بار دیگر شاهد جنگ قیمت‌ها در بازار نفت خواهیم بود؟
البته از هم‌اکنون این جنگ را باید کابوسی برای صنعت نفت شیل و تولیدکنندگان پرهزینه بازار دانست، نبرد بزرگ آغاز شده است.