به گزارش گروه انرژی نفت‌خبر به نقل از رویترز، بحران شیوع کرونا تاثیری تحول آفرین بر صنعت پالایشگاهی جهان داشته است. در حالی که پالایشگاه‌های چین به افزایش ظرفیت پالایشی خود ادامه می‌دهند، بسیاری از پالایشگاه‌های غربی برای کاستن از هزینه ها و ماندن در بازار تقلا می کنند.
بر اساس برآورد آژانس بین‌المللی انرژی، انتظار می‌رود چین امسال با پیشی گرفتن از آمریکا به بزرگترین پالایشگاه نفت جهان تبدیل شود.
بخشی از این پیشتازی را می توان مرهون عبور موفق اقتصاد چین از بحران کرونا دانست.
در حالی که بخش عمده ای از کشورهای جهان همچنان درگیر اجرای انواع مقررات قرنطینه هستند، رشد اقتصادی چین در سه ماهه پایانی سال گذشته به ۶.۵ درصد رسید و در کل سال رقم ۲.۳ درصد را تجربه کرد.
چین تنها اقتصاد بزرگ جهان بوده که سال ۲۰۲۰ را با رشد مثبت اقتصادی به پایان برده است. البته ۴ فاکتور ساختاری دیگر نیز وجود دارد که در سبقت گرفتن بخش پالایشگاهی چین از بقیه کشورهای جهان موثر بوده است.
تبعات کرونا برای پالایشگاه‌های جهان
بر اساس آمارهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا، در حالی که اقتصادهای جهان با تعطیلی گسترده مواجه اند و بسیاری از ایرلاین ها به دلیل کاهش حجم سفرها زمین‌گیر شده اند، تقاضای جهانی نفت با ۹.۲ درصد افت به ۹۲.۲ میلیون بشکه رسیده است. این وضعیت سبب شده تا در سال گذشته حدود ۱.۷ میلیون بشکه از ظرفیت روزانه پالایش نفت جهان کاسته شود که بیش از نیمی از این کاهش در آمریکا رخ داده است.
علاوه بر رکود عمیق در بسیاری از کشورهای غربی، افزایش فشار برای از دور خارج کردن سوخت های فسیلی نیز یکی دیگر از عوامل تضعیف‌کننده صنعت پالایشگاهی بوده است. یک مثال گویا، اقدام جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا در توقف اکتشافات جدید نفتی در زمین‌های متعلق به دولت فدرال آمریکا بوده است.
💢 نقش مصرف‌کنندگان در شکل‌دهی به تقاضا
هرچند قاره آسیا نتوانسته از اختلال در سفرها در امان بماند، اما با توجه به بازار گسترده مصرف در این منطقه به ویژه کشورهای پرجمعیتی چون چین و هند، چشم‌انداز صنعت پالایشگاهی در این منطقه بسیار امیدبخش تر از سایر مناطق است.
پلاستیک و سایر محصولات پتروشیمی، مواد اولیه تولید بسیاری از کالاها از ظروف یکبار مصرف گرفته تا پوشاک، لوازم آرایشی، کود شیمیایی و حتی قطعات به کار رفته در طراحی داخلی خودروها هستند. بر اساس برآورد موسسه وود مکنزی، حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد ظرفیت جدید پالایشگاهی در آسیا تا سال ۲۰۲۷ متمرکز بر تولید انواع پلاستیک خواهد بود. اما تقاضای قدرتمند تنها بخشی از داستان رشد صنعت پالایشگاهی چین است.
💢 تقویت تی‌پات‌ها
رشد انفجاری امروز ظرفیت پالایشگاهی چین، مدیون یک تغییر شجاعانه در مقررات ناظر بر بخش پالایشگاهی این کشور است. بر اساس قوانین جدیدی که در سال ۲۰۱۵ به تصویب رسید، پالایشگاه های بخش خصوصی که به تی‌پات‌ها معروفند اجازه واردات نفت خام را پیدا کرده اند. اعطای این مجوز سبب شده تا تی پات ها به روزتر و مدرن تر شوند و رقابت سختی برای افزایش بهره وری در صنعت پالایش نفت شکل بگیرد.
تی‌پات‌ها اکنون نقشی پیشرو در توسعه پالایشگاه‌های جدید ایفا می کنند. حداقل ۴ پروژه با ظرفیت پالایش روزانه حدود ۱.۴ میلیون بشکه نفت که به اندازه بیش از نیمی از تمام پالایشگاه‌های فعال در بریتانیا ظرفیت دارند، در حال ساخت هستند.
بر اساس آمارهای شرکت ملی نفت چین، تا سال ۲۰۲۵ ظرفیت سالانه پالایشگاهی چین به یک میلیارد تن معادل ۲۰ میلیون بشکه در روز خواهد رسید، در حالی که این رقم در پایان سال ۲۰۲۰، ۱۷.۵ میلیون بشکه بوده است.
💢 ظرفیت جدید؟
افزایش ظرفیت پالایشگاهی چین تاثیر خود را بر صنعت پالایشگاهی در کل جهان بر جای گذاشته است. هر چه نفت بیشتری به سوی چین و آسیا روانه می شود، محموله‌های کمتری نصیب مشتریان سنتی غربی می گردد.
هرچند به دلیل سهمیه محدود مجاز جهت صادرات، بخش اعظم فرآورده های تولیدی پالایشگاه‌های چینی در بازار داخلی چین باقی می‌ماند، اما دولت چین به پالایشگاه‌های بزرگ دولتی اجازه داده تا حجم صادرات خود را افزایش دهند.
این امر موجب شده تا مازاد تولیدات پالایشگاهی این کشور به بازارهای بین‌المللی راه یابد و سهمی از بازار جهانی را به خود اختصاص دهد. صادرات فرآورده‌های نفتی چین به هنگ‌کنگ، سنگاپور، فیلیپین، استرالیا و کره جنوبی افزایش داشته است.
با توجه به استراتژی کلان دولت چین برای دستیابی به سطح کربن خنثی تا سال ۲۰۶۰ باید دید که آیا صنعت پالایشگاهی چین می‌تواند در سال‌های آتی روند حرکت پرشتاب خود را ادامه دهد؟ اما قدر مسلم این است که ظرفیت پالایشگاهی چین به تدریج نقش بزرگ‌تری در بازارهای منطقه‌ای و احتمالا جهانی نفت خام و فرآورده‌های نفتی ایفا خواهد کرد.