همزمان با تدوین طرح همسنگ‌سازی قیمت خوراک گاز و مایع پتروشیمی‌ها توسط دولت، کارشناسان از احتمال مهاجرت سرمایه‌گذاران پتروشیمی به قطر هشدار می‌دهند؛ هر چند مسئولان وزارت نفت وقوع هرگونه مهاجرت سرمایه را رد می‌کنند.
ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های پلیمری ایران به حدود 60 میلیون تن افزایش یافته است و پیش بینی می‌شود در صورت تامین منابع مالی و جذب 50 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری، این ظرفیت به 100 میلیون تن در سال افزایش یابد.
همزمان با تدوین این برنامه کلان برای توسعه کمی و کیفی پتروشیمی و هشت زنجیره ارزش، کارشناسان اعتقاد دارند که تامین منابع مالی و اعتباری مهمترین چالش پیش روی تحقق این هدف کلان صنعت پتروشیمی ایران است.
بر این اساس ایران با توجه به در اختیار داشتن بزرگترین ذخیره گاز طبیعی جهان و توسعه میادین بزرگ گازی همچون پارس جنوبی، لاوان، کیش و پارس شمالی از خوراک کافی گاز طبیعی برای توسعه پتروشیمی‌ها برخوردار است و حتی از این مزیت طبیعی می توان بریا جذب بیشتر سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و خارجی استفاده کند.
با این وجود اخیرا طرحی به نام "همسنگ سازی" قیمت خوراک گاز طبیعی و مایع توسط شرکت ملی صنایع پتروشیمی در سطح دولت مراحل تدوین و طراحی خود را پشت سر می‌گذارد که مهمترین هدف از تعریف این طرح، منطقی کردن حاشیه سود مجتمع های پتروشیمی است.
از سوی دیگر بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند که با توجه به افزایش تحریم‌های بین‌المللی، ایران با استفاده از ذخایر عظیم گاز طبیعی و ارائه تخفیف به سرمایه‌گذاران می‌تواند علاوه بر کاهش خام فروشی نفت و گاز، اشتغال و توسعه صنعتی در کشور را برای اقتصاد ایران به ارمغان بیاورد.
این دسته از کارشناسان با انتقاد از تعریف و تدوین طرح همسنگ سازی قیمت خوراک گاز و مایع، ارزان بودن خوراک گاز در مقایسه با نفتا و سایر فرآورده‌های نفتی را امری طبیعی و عادی عنوان می‌کنند و پیش‌بینی می‌شود در صورت افزایش قیمت خوراک‌های گازی قطعا شاهد کاهش مشارکت سرمایه‌گذاران خارجی و خصوصی و حتی مهاجرت آنها به کشورهای رقیب همچون قطر و عربستان خواهد شد.
محمدحسن پیوندی اخیرا در گفتگو با مهر ذخایر عظیم گاز طبیعی برای صنعت پتروشیمی یک مزیت به شمار می‌رود گفته است: افزایش قیمت گاز منجر به کاهش انگیزه سرمایه‌گذاران بخش خصوی در صنعت پتروشیمی خواهد شد.
این عضو انجمن مهندسین شیمی و پلیمر ایران با اعلام اینکه در شرایط فعلی حدود 5 درصد از کل هیدروکربور تولیدی کشور شامل نفت و گاز به پتروشیمی تحویل داده می شود، تصریح کرده است: از این رو باید گاز را با قیمتی مشابه کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس به پتروشیمی داخلی تحویل داده شود تا امکان رقابت با کشورهای همسایه فراهم شود.
وی با یادآوری اینکه دولت با استدلال افزایش قیمت ارز اقدام به افزایش قیمت گاز صنایع پتروشیمی کرده است، تاکید کرد: دولت یا باید اتان را بسوزاند و یا با قیمتی مناسب در اختیار پتروشیمی‌ها قرار دهد زیرا امکان صادرات اتان وجود ندارد.
دفاعیه دولت از طرح همسنگ سازی قیمت خوراک
عبدالحسین بیات در جمع خبرنگاران درباره آخرین وضعیت اجرای طرح همسنگ سازی قیمت خوراک گاز طبیعی و مایع مجتمع‌های پتروشیمی، گفت: تعیین نرخ خوراک گاز و مایع طوری محاسبه خواهد شد که سرمایه گذاران بیشترین سود اقتصادی نسبت به سایر صنایع حوزه اقتصادی کشور را داشته باشند.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اعلام اینکه بر این اساس یک شاخص سودآوری منطقی متناسب با تنظیم قیمت انواع خوراک ها تعریف و تنظیم خواهد شد تصریح کرد: در شرایط فعلی 50 تا 85 درصد هزینه تولید و سودآوری در مجتمع‌های پتروشیمی در گروی تعیین قیمت فروش خوراک مایع و گاز است.
معاون وزیر نفت در پاسخ به این سئوال مهر که با توجه با احتمال افزایش قیمت گاز پتروشیمی‌ها از مهاجرت سرمایه گذاران بخش خصوصی و خارجی به کشورهای رقیب پتروشیمی ایران همچون قطر، نگرانی ندارید؟ اظهار داشت: در تعیین نرخ خوراک مایع و گاز طبیعی پتروشیمی‌ها هیچ گونه تفاوتی بین سرمایه‌گذاران خارجی و بخش خصوصی داخلی وجود ندارد و به عبارت دیگر این دو گروه می‌توانند در یک شرایط رقابتی قیمت خوراک نسبت به ساخت و توسعه مجتمع‌های پتروشیمی فعالیت داشته باشند.
این مقام مسئول همچنین درباره احتمال ارزان فروشی گاز توسط قطر به سرمایه‌گذاران صنایع پتروشیمی توضیح داد: در طرح همسنگ سازی قیمت خوراک گاز طبیعی و مایع بین مجلس و دولت یک توافق نهایی حاصل خواهد شد و این طرح به گونه‌ای تعریف خواهد شد که تعیین قیمت خوراک با رفتار سایر کشورها تغییر کند.
وی افزود: همچنین در این طرح یکسری شاخص های داخلی در تعیین قیمت خوراک و میزان سودآوری مجتمع‌های پتروشیمی دیده شده که امکان تغییر این شاخص ها بر اساس تغییرات اقتصاد کشور وجود دارد.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در پایان با بیان اینکه هم اکنون تعریف و تبیین این طرح مراحل بررسیهای کارشناسی خود را در وزارت نفت و دولت پشت سر می گذارد، خاطر نشان کرد: همزمان با انجام این مطالعات کارشناسی شده، کارشناسان و صاحبنظران هم می‌توانند نظرات خود را درباره نحوه تعیین این طرح به شرکت ملی صنایع پتروشیمی اعلام کنند.
به گزارش مهر، در حال حاضر به‌طور متوسط روزانه 35 تا 40 میلیون مترمکعب گاز طبیعی به عنوان سوخت و خوراک تحویل صنایع پتروشیمی می شود که حجم گاز تحویلی در صورت افزایش ظرفیت تولید پتروشیمی به 100 میلیون تن از مرز 130 میلیون مترمکعب در روز فراتر خواهد رفت.
بر این اساس وجود 33 تریلیون مترمکعب ذخایر گاز طبیعی مهمترین مزیت توسعه صنعت پتروشیمی در مقایسه با عربستان سعودی به عنوان مهمترین رقیب پتروشیمی ایران در منطقه خاورمیانه است.