کارشناس با اعلام اینکه تصمیم ثبات سطح تولید نفت توسط اوپک ناکارآمدی این سازمان را در بازار نفت نشان داد، گفت: وزارت نفت با اجرای پیشنهاد رئیس‌جمهور مبنی بر تعیین قیمت انرژی توسط تولیدکننده و مصرف‌‌کننده اِکو را جایگزین اوپک کند.
محمود خاقانی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم
با اشاره به اینکه ایران و ونزوئلا خواستار کاهش سطح تولید اعضا و رسیدن
سطح قیمت نفت در حد معقول بودند، گفت: ضمن اینکه شاهد بودیم که رؤسای
شرکت‌های بزرگ نفتی نیز همزمان با برگزاری این نشست در وین حاضر شدند؛ چرا
که آنها نیز تمایل به کاهش قیمت‌ها ندارند. در شرایطی که قیمت نفت کاهش
یافته است تمایل به تولید نفت‌های با هزینه بالا هم کاهش می‌یابد به همین
دلیل توجه شرکت‌ها به کشورهایی مانند ایران جلب شده است؛ چراکه هزینه تولید
نفت خام در این مناطق پائین است. به همین دلیل است که رؤسای شرکت‌های نفتی
بزرگ به دیدن آقای زنگنه رفتند تا آمادگی خود را برای حضور در ایران بعد
از رسیدن به توافق نهایی 1+5 در شش ماه آینده اعلام کنند.
وی با بیان اینکه مشکل اینجاست که به واقعیت‌های بازار نفت توجه نمی‌شود،
گفت: هم اکنون تقاضا برای نفت خام کمتر از عرضه است اما کشورهایی مانند
عربستان تولید خود را کاهش نمی‌دهند؛ چراکه به این فکر می‌کنند که اگر
تولید را کاهش دهند در زمانی که قیمت‌ها پائین است، نمی‌توانند هزینه‌های
خود را پوشش دهند.
** خونسردی زنگنه در اوپک حاصل تجربه اوست
این کارشناس بین‌الملل انرژی با اظهار اینکه وزیر نفت ایران در این نشست
"خونسرد" بود گفت: دلیل خونسری آقای زنگنه، عصبانیت وزیر نفت عربستان بود؛
چرا که همه تولیدکنندگان نفت به کشور عربستان فشار می‌آورند که برای افزایش
قیمت نفت تولید خود را کاهش دهد اما این کشور تصمیم به انجام این کار
ندارد. دلیل نداشت که وزیر نفت ایران در این شرایط رفتار دیگری را در پیش
می‌گرفت. معتقدم که رفتار آقای زنگنه در این نشست اوپک "رفتار پخته‌ای"
بود، تجربه سال‌ها حضور در صنعت نفت کشور به کمک آقای زنگنه آمد؛ در واقع
وی می‌دانست که اجماع بر کاهش تولید نفت صورت نخواهد گرفت.
** عدم‌کارآیی اوپک با تبدیل شدن به یک کلوپ سیاسی
خاقانی با تأکید بر اینکه اوپک دیگر نقشی در بازار جهانی نفت ندارد، گفت:
شاید روزی بتوان از آقای زنگنه پرسید: "آیا ضرورتی دارد که ایران همچنان در
اوپک باقی بماند و این‌همه هزینه حق عضویت پرداخت کند؟" چراکه در حال حاضر
تولید ایران در حدی نیست که بتواند در اوپک تأثیرگذار باشد. از سوی دیگر
از زمان تأسیس اوپک تاکنون تنها یک بار دبیرکلی سازمان به ایران رسیده است و
در مقابل دبیرکلی مجدد ایران مقاومت می‌کند.
وی با طرح این سؤال "اوپک هم اکنون چه نقشی دارد؟" و با یادآوری اینکه این
سازمان در دهه 60 میلادی تأسیس شد که از منافع اقتصادی کشورهای عضو در
مقابل شرکت‌های نفتی بزرگ معروف به هفت خواهران دفاع کند، اظهار کرد: اما
اکنون این سازمان به‌صورت یک کلوپ سیاسی درآمده است که برخی از اعضای آن
به‌جای حفظ منافع اعضا، با تک‌روی در یک مسیر دیگر حرکت می‌کنند. این
سازمان از چارچوب اساسنامه‌ای که برای آن تعریف شده است خارج شده است.
او با تأکید بر اینکه اوپک کارآیی خود را از دست داده است، توضیح داد: کاهش چهاردلاری قیمت نفت بعد از تصمیم وزرای
نفت و انرژی این سازمان، مبنی بر عدم‌کاهش تولید در آخرین نشست اوپک، این
موضع را اثبات کرده و تمام دنیا این موضوع را فهمیده است که اوپک دیگر نقشی
در تغییر قیمت نفت در بازار ندارد.
** اکو جایگزین اوپک شود
خاقانی با اشاره به پیشنهاد رئیس جمهور مبنی بر "تعیین قیمت انرژی توسط
تولیدکنندگان و مصرف کنندگان" گفت: این پیشنهاد مناسب شرایط امروز است.
بهتر است ایران پرچم‌دار این موضوع شود، ضمن اینکه ایران زمینه آن را دارد؛
چراکه ایران میزبان سازمانی به‌نام "سازمان همکاری اقتصادی اِکو" است.
دبیرخانه اکو در ایران و 10 کشور عضو آن است که هم تولیدکننده نفت و گاز و
هم مصرف کننده آن محسوب می‌شوند. در حالی که متأسفانه تاکنون کمترین توجه
به این سازمان شده است که همه به‌دنبال اوپک و سازمان کشورهای صادرکنندگان
گاز می‌دوند؛ هرچند ایران هم اکنون دبیرکل سازمان کشورهای صادرکنندگان گاز
است اما ایران صادرکننده عمده گاز نیست.
وی با اشاره به اینکه در اجلاس وزرای نفت و انرژی اکو در مارس سال 2011،
در تهران، تصمیمات مهمی در بخش انرژی گرفته شد اما هیچ‌کدام پیگیری نشده
است، گفت: یکی از تصمیمات این اجلاس همکاری اعضا با هدف اقتصادی و غیرسیاسی
کردن انرژی بود. مشکلی که اوپک با آن مواجه است این است که این سازمان
بی‌دلیل و بیش از اندازه سیاسی شده است.
** حذف دلالان نفتی با اجرای پیشنهاد رئیس‌جمهوری
این کارشناس بین‌المللی انرژی با بیان اینکه آقای زنگنه تجربه لازم را
برای اجرای دیپلماسی انرژی مدنظر رئیس جمهوری دارد، گفت: باید وزارت نفت
درباره همکاری و عضویت در سازمان‌های مختلف مرتبط با نفت و گاز تجدید نظر
کلی کند. باید دید کجا منافع اقتصادی ایران و جهان بهتر جواب می‌دهد تا
ایران نقش خود را در تأمین امنیت انرژی جهان و منطقه ایفا کند. همکاری
تنگاتنگ ایران، روسیه، ترکمنستان و کشورهایی که صاحب منابع غنی گاز هستند
می‌تواند در چارچوب سازمان اکو به‌خوبی صورت گیرد.
وی با اظهار اینکه "شایعه‌سازان" یا "شایعه‌بازان" در بازار نفت یا همان
دلالان نفتی در بازار نفت بانک‌ها و افراد پو‌لداری هستند که با استفاده از
شرایط اوپک توانستند قیمت نفت را کاهش دهند، خاطرنشان کرد: اگر این
پیشنهاد رئیس جمهور عملی شود نقش این دلالان نفتی به‌تدریج کمرنگ و در
نهایت از بازار خارج و بازار به ثبات خواهد رسید.
** کاهش قیمت نفت به 60 دلار
خاقانی در پاسخ به این سؤال که آیا قیمت نفت با عدم‌کاهش تولید بازهم کاهش
خواهد یافت، گفت: پیش‌بینی می‌شود، قیمت نفت به 60 دلار برسد؛ به همین
دلیل به مجلس توصیه می‌کنم که اشتباه سال گذشته را انجام ندهد. سال 92،
قیمت نفت در بودجه باید بین 70 تا 80 دلار تعیین می‌شد اما روی عدد 100
دلار بسته شد. هم اکنون قیمت 60 دلار برای نفت واقعی‌تر است اما آنها
تأکیدشان روی نفت 80دلاری در بودجه است.