روابط تجاری ایران و عراق، ریشه در تاریخ دارد و این روزها نیز حوزه فوق محل طرح مباحثی جدی و مهم درباره نحوه فعالیت بازرگانان ایرانی در عراق است.
در این باره لازم به تاکید است که فارغ از افراط و تفریط‌هایی که در اطلاع‌رسانی آن غالبا صورت می‌گیرد باید به‌صورت جدی درباره آن تحقیق و کنکاش کرد. چندی پیش فرصتی دست داد تا به همراه هیات اتاق بازرگانی تهران به کشور عراق سفری داشته باشم و در این سفر بود که به واقعیت‌هایی درباره نحوه حضور بازرگانان ایرانی در عراق دست‌یافتم. سفر ما در شرایطی روی داد که از مدت‌ها پیش جو نامناسبی بر کالاهای صادراتی ایران در بازار عراق حاکم بود و برخی شایعات با هدف تخریب و بی‌کیفیت دانستن اجناس صادراتی منتشر شده بود.
رسوبات ناشی از این خبرها البته خیلی سریع، رنگ باخت و مشخص شد که کیفیت کالاهای ایرانی مطلوب است اما از سوی دیگر، مناسبات تجاری و اقتصادی دو کشور در حالی ورود به مرحله‌یی تازه را تجربه می‌کند که کشور عراق سرمایه گذاری 110 میلیارد دلاری در بخش نفت و گاز را در دستورکار قرار داده است. بودجه سالانه این کشور نیز به رقم 5/84 میلیارد دلار رسیده که برای فعالان اقتصادی ما خبر مسرت بخشی است. این نکته را نیز باید در نظر داشت که مبادلات تجاری ایران و عراق طی 8 سال اخیر ده برابر شده و از 400 میلیون دلار به 4 میلیارد دلار رسیده است.
از این رو، اتاق بازرگانی تهران توسعه روابط اقتصادی با عراق را در دستورکار خود قرار داده و قصد دارد با همکاری اتاق مشترک ایران و عراق زمینه تجارت پررنگ بازرگانان ایرانی با عراق را فراهم کند. اما باید درنظرداشت که استراتژی ایجاد تحول در حوزه بازار عراق، تقسیم وظایف و نقش‌دهی جدی به بخش خصوصی است.
90 درصد آنچه که هم‌اکنون در بازار عراق رخ داده است عملکرد بخش‌های غیر دولتی و بنگاه ها ست. اما این عملکرد با پتانسیل‌های موجود همخوانی ندارد. در حال حاضر، ایران سهم 13 درصدی از بازار عراق را در اختیار دارد که براساس چشم‌انداز‌های پیش‌بینی شده، این سهم باید به یک‌چهارم برسد. تمامی این اقدامات و برنامه ریزی ها در حالی شکل می گیرد که از هر 3 دلار صادرات غیر نفتی ایران، یک دلار به عراق می‌رود.
* عضو هیات رییسه اتاق مشترک ایران و عراق