پلمپ شدن میدان نفتی یاران؛ درست یا نادرست؟

با پلمپ میدان نفتی یاران توسط نیروی انتظامی که به درخواست سازمان حفاظت محیط زیست صورت گرفت، تلاشها برای بازگشایی این میدان آغاز شد؛ اما همچنان این پرسش در بین افکار عمومی وجود دارد که پلمپ شدن این میدان درست بوده یا خیر؟
به گزارش نکونیوز، سازمان حفاظت محیط زیست معتقد است فعالیت این میدان به دلیل عدم توجه به محیط زیست منطقه موجب واردآمدن آسیبهای فراوان به تالاب هورالعظیم شده و در شدت گرفتن پدیده ریزگرد در خوزستان موثر بوده است. به زعم مسوولان سازمان حفاظت محیط زیست، مسئولان شرکت مهندسی و توسعه نفت – متن – که مسوولیت اجرای این پروژه را بر عهده دارند، به وعده های خود برای رعایت مسایل زیست محیطی پایبند نبوده اند. اما مدیران متن نه تنها این موضوع را رد می کنند، بلکه از سویی دیگر پلمپ شدن یک میدان مشترک نفتی را موجب عقب ماندن پروژه و یک زیان ملی بزرگ می دانند؛ بطوریکه عبدالرضا حاج حسین‌نژاد مدیرعامل متن، توقف توسعه میدان را یک ظلم بزرگ به کشور توصیف کرده است. اما حق با کدام طرف ماجراست؟
تالاب هورالعظیم کجاست؟
هورالعظیم، هورالهویزه یا تالاب بزرگ هویزه بزرگ‌ترین تالاب استان خوزستان و یکی از بزرگ‌ترین تالاب‌های ایران است.این تالاب در مرز ایران و عراق واقع شده و حدود یک سوم این تالاب در ایران و مابقی آن در کشور عراق است. این تالاب از دیدگاه منابع جانوری و گیاهی بسیار غنی بوده که هم‌اینک این منابع با نابودی روبه‌رو است. این تالاب از آب‌های اضافه رود کرخه، دویرچ و بخشی از آب‌های اضافه اروندرود تشکیل شده‌است. ژرفای این تالاب کم است ولی تدریجاً در وسط آن به چند متر می‌رسد. سراسر هورالعظیم با نی پوشیده شده است. مساحت مشخص شده توسط اداره کل محیط زیست خوزستان به عنوان تالاب حدود ۱۱۸۰۰۰ هکتار است. تالاب هورالعظیم به دلیل تامین نشدن حق آبه مورد انتظار، با کم آبی روبه‌رو است و طی سالهای اخیر هم کارشناسان محیط زیست، همواره فعالیتهای شرکتهای نفتی در این منطقه و جاده سازیهایی که موجب قطع ارتباط بخشهای مختلف این تالاب با هم شده را از جمله عوامل اصلی تخریب گسترده زیست‌بوم آن اعلام کرده اند. فعالیتهایی که گفته می شود موجبات نابودی بیش از نیمی از بخش ایرانی این تالاب را در پی داشته است. خشک شدن بخش اعظم هورالعظیم، نه تنها زندگی مردمان روستاهای اطراف تالاب را به دلیل نابودی روستاها تحت تاثیر قرار داده، بلکه چه در ایران و چه در عراق میزان وقوع توفان‌های شن را افزایش داده است.
قلعه بانی، نوذری و میدان یاران
میدان نفتی یاران یکی از میادین نفتی مشترک غرب کارون است که در فاصله ۱۳۰ کیلومتری غرب اهواز در نقطه صفر مرزی با عراق قرار دارد و با میدان مجنون عراق، در مخزن نفتی مشترک است. طول این میدان نفتی ۴۸ کیلومتر و عرض آن ۲٫۵ کیلومتر است. میزان نفت درجای میدان یاران در حدود ۲ میلیارد بشکه برآورد می‌شود. هم‌اکنون از چاه یاران یک روزانه حدود ۱٫۵۰۰ بشکه نفت با درجه خلوص ۲۳ تولید می‌شود، نفت تولیدی با تجمیع با نفت میدان آزادگان، به واحد بهره‌برداری اهواز ۳ ارسال می‌گردد. پروژه طرح توسعه این میدان هم‌اکنون در حال اجرا است تا تولید نهایی این میدان را به ۳۰ هزار بشکه در روز برساند. قرارداد توسعه میدان یاران، زمانی که قلعه بانی مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران بود، بین شرکت متن و شرکتی به نام توسعه صنعت نفت و گاز پرشیا که مدیرعامل آن غلامحسین نوذری مدیرعامل اسبق شرکت ملی نفت بود به ارزش ۶۰۰ میلیون دلار امضا شده بود.
موضع زنگنه چیست؟
بیژن نامدار زنگنه روز اول اردیبهشت ماه امسال در مراسم گرامیداشت روز زمین پاک و معرفی واحدهای صنعتی وخدماتی سبز در شانزدهمین همایش ملی تقدیر صنعت سبز سخنانی بر زبان آورد که نشان می دهد درباره تالاب هورالعظیم موضعی مشابه سازمان حفاظت محیط زیست دارد. زنگنه گفت: پروژه ای در مورد میدان های نفتی کارون به وزارت نفت ارسال شد که اجرای آن منجر به خشک شدن تالاب هورالعظیم می شد. من با این موضوع مخالفت کردم چون اجرای آن را خیانت به آیندگان می دانم. وزیر نفت اظهار کرد: با حفاری حدود ۱۰۰ متر در دریا موفق به استخراج نفت می شویم بنابراین می توانیم همین کار را برای استخراج نفت در تالاب هورالعظیم که در نهایت دارای دو متر عمق است انجام دهیم. وی تاکید کرد: به اعتقاد من اگر قرار است فعالیتی در هورالعظیم انجام شود نباید موجب خشک شدن و یا وارد کردن کمترین آسیب به محیط زیست منطقه شود. وزیر نفت گفت: ما خود را متعهد به حفظ محیط زیست می دانیم و اقدامات ما نه تنها نباید موجب آلودگی کردم محیط زیست شود بلکه باید در راستای بهبود محیط زیست قدم برداریم. البته پس از پلمپ شدن میدان یاران، زنگنه موضعی نداشته است.
حقیقت کجاست؟
هرچند پلمپ کردن یک میدان نفتی مشترک، می تواند عقب ماندگی ما نسبت به رقیب همسایه را در توسعه میدان در بر داشته باشد و ملزومات زیست محیطی خیلی زودتر باید مورد توجه قرار می گرفت، اما اگر از این منظر به این موضوع بنگریم که تخریب محیط زیست، آثار و پیامدهای منفی فراوانی برای نسلهای بعدی در پی دارد و حفاظت از میراث طبیعی که در اختیار ماست، وظیفه ملی همه ما محسوب می شود، در می یابیم که حفظ تالاب هورالعظیم بر برداشت نفت اولویت دارد. توجه داشته باشیم که آثار زیان بار خشک شدن تالاب هورالعظیم، از جمله مسایل زیست محیطی است که نه تنها آیندگان را می تواند متضرر سازد، بلکه همین حالا هم ساکنین استان خوزستان را با ضرر مواجه کرده است؛ چرا که ریزگردها امان مردم جنوب و غرب کشور را بریده و طبیعتا در این شرایط شاید از مردم – نه فقط مردم استان خوزستان – سوال کنید که اولویت افزایش تولید نفت است یا کاهش مشکل ریزگردها، اکثریت قریب به اتفاق آنها حفظ سلامتی خود را به تولید نفت ارجحیت می دهند و این وظیفه شرکت ملی نفت ایران و شرکتهای تابعه را سنگینتر می سازد.