یکصد و شصت و هفتمین اجلاس وزرای نفت کشورهای عضو اوپک روز جمعه با اجماع اعضا بر تثبیت سطح کنونی تولید اوپک و استفاده نکردن از ابزار سنتی کاهش تولید برای تاثیرگذاری بر قیمت نفت در بازارهای جهانی به پایان رسید. از این لحاظ، نشست اخیر تفاوتی با دیگر نشستهای فصلی اوپک ندارد اما باوجود این ثبات رویه، اوپک در نشست ١٦٧ نمایش متفاوتی را به اجرا گذاشت.
پایگاه خبری تحلیلی اوپکس به نقل از اخبارنفت، یکصد و شصت و هفتمین اجلاس وزرای نفت کشورهای عضو
اوپک روز جمعه با اجماع اعضا بر تثبیت سطح کنونی تولید اوپک و استفاده
نکردن از ابزار سنتی کاهش تولید برای تاثیرگذاری بر قیمت نفت در بازارهای
جهانی به پایان رسید. از این لحاظ، نشست اخیر تفاوتی با دیگر نشستهای فصلی
اوپک ندارد اما باوجود این ثبات رویه، اوپک در نشست ١٦٧ نمایش متفاوتی را
به اجرا گذاشت.
در واقع نشست اخیر اوپک تفاوت عمده ای با نشستهای
گذشته داشت به گونه ای که فضای کلی اجلاس از حالت کلیشه ای و ثابت گذشته
خارج شد و برخلاف نشستهای قبلی نه تنها قیمت نفت کاهش پیدا نکرد بلکه با
وجود تثبیت تولید نفت اوپک، روند کاهشی آن متوقف شد و حتی روبه افزایش
گذاشت. در عین حال این نشست و تحولات و حواشی آن بازتاب زیادی نیز در محافل
سیاسی، اقتصادی و رسانه ای جهان داشت.
وزرای نفت اوپک بر خلاف نشست
قبلی (اسفندماه) که با انتظارات زیاد توام با نگرانی پا به اجلاس گذاشتند
(که دلیل عمده آن روند تند کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی بود)، این بار
با آسایش خاطر بیشتر به خاطر بهبود نسبی قیمت نفت و همچنین نگاهی واقع
بینانه تر به دلیل داشتن تجربه مفید گذشته قدم به وین گذاشتند.
در
این نشست باز بر خلاف نشست قبلی که توام با گفتگوهای چالشی میان دو گروه از
کشورهای مدافع کاهش تولید و مدافع تثبیت تولید بود، اعضا با اتخاذ رویکردی
همکاری جویانه و با چاشنی کمتر سیاسی، از روند ٣ ماه اخیر بازار نفت و
قیمتها حمایت کرده و آن را در راستای منافع و اهداف بلندمدت کشورهای عضو
تلقی کردند.
تجربه ثابت کرده است که درک یکسان و هماهنگ از شرایط
حاکم بر بازار و چشم انداز آن به همراه تلاش برای ایجاد منافع مشترک میان
اعضا، می تواند آثار مثبت و پایداری را برای اعضای اوپک داشته و چه بسا
هماهنگی و همدلی میان اعضای اوپک آثار به مراتب بیشتر و مفیدتری برای آنها
در بازارهای جهانی نفت در مقایسه با سیاست کاهش یا افزایش تولید اوپک داشته
باشد.
در نشست اخیر وزیران نفت سیاست تداوم تثبیت تولید نفت اوپک
را با نگاهی بلندمدت با هدف رسیدن به قیمت متعادل نفت به دنبال آن تامین
منافع بلندمدت اقتصادی دنبال کردند. این تفاهم به طور طبیعی نه تنها به
کاهش قیمت نفت منجر نشد بلکه بلافاصله روند کاهشی قیمت نفت را که در آستانه
اجلاس اوپک آغاز شده بود متوقف کرد و به افزایش قیمت نیز انجامید.
بدون
تردید در بروز چنین رویکرد و رفتاری، باید نقش فعال و موثر ایران را
برجسته دید. ایران با این وجود که از شرایط حساستری نسبت به دیگر اعضا
برخوردار است اما رویکرد همکاریجویانه ای را برای بازگشت قدرتمندانه به
بازار نفت در درون اوپک و خارج از آن آغاز کرده است که تحلیل آن به فرصتی
دیگر موکول می شود.
این شرایط باعث شد که برخیصاحبنظران بار دیگر به
قدرت تاثیرگذاری اوپک در بازار انرژی اعتراف کرده و برخی نظریات مبنی بر
بی اثر شدن اوپک در عرصه جهانی و از میان رفتن فلسفه وجودی آن در عصر تجارت
آزاد تا حدی رنگ ببازد. تجربه اخیر ثابت کرد که پایداری، حیات و قدرت
تاثیرگذاری اوپک به اراده اعضا برای همکاری و هماهنگی بیشتر بستگی دارد.
علیرضا سلطانی
کارشناس اقتصاد انرژی و عضو هیات علمی دانشگاه