یک اقتصاددان معتقد است: باید قیمت بنزین در ایران را به قیمت جهانی نزدیک کنیم، که خوشبختانه به صورت مرحله به مرحله در حال انجام شدن است.
علیرضا شکیبایی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه کویر، با بیان اینکه اصولا در موضوع چند نرخی بودن(بنزین، ارز، کالا و ... ) فساد زیادی رخ خواهد داد، اظهار کرد: تک نرخی شدن بنزین، یک اقدام خوب و پسندیده‌ای است، اما اینکه قیمت بنزین افزایش یا کاهش یابد، موضوع جداگانه‌ای است.
وی با اشاره به اینکه تک نرخی کردن بنزین یک امر ستودنی است، افزود: دولت در شرایطی که یکی از اهداف کلی خود را کنترل تورم می‌داند، تک نرخی کردن بنزین را باید بین نرخ 700 تومان تا 1000 تومان، اجرایی می‌کرد که این شائبه تورم‌زایی افزایش حاملهای انرژی را کنترل می‌کرد.
در پی افزایش قیمت بنزین تورم به‌وجود خواهد آمد
این عضو هیات علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان با اعتقاد به اینکه در پی افزایش قیمت بنزین تورم نیز بوجود خواهد آمد، اظهار کرد: با حذف بنزین افرادی که سهمیه داشتند، افزایش قیمت در جامعه به صورت طبیعی رخ خواهد داد، به‌طوری‌که خود به خود تورمی خواهد بود.
وی با بیان اینکه تک نرخی شدن بنزین محاسن زیادی برای دولت، بودجه دولت و همچنین مدیریت منابع که از این طریق می‌تواند بدست آورد خواهد داشت، ادامه داد: افزایش قیمت بنزین روی بخش تولید تاثیری نخواهد داشت، زیرا سوخت مصرفی بخش تولید بیشتر گازوییل خواهد بود، این در حالی است که افزایش قیمتی برای گازوییل نداشته‌ایم. ضریب وابستگی به تولید گازوییل خیلی بالاتر از بنزین است، اما افزایش قیمت بنزین با تاثیرگذاری خود از طریق کانالهای تورمی، باعث افزایش قیمت تولید خواهد شد.
این اقتصاددان با تشریح این تفکر که برخی معتقدند ما خودمان نفت داریم، پس نباید قیمت بنزین افزایش یابد، تصریح کرد: این گفته یک موضوع احساسی است و ما باید در اداره کشورمان، عقلانیت داشته باشیم و نباید هر آنچه را که رایگان است از بین برد. انرژی و بنزین، ابعاد مختلفی دارد که باید به آن توجه شود و از این منبع خداداد حتی اگر رایگان باشد، باید استفاده بهینه شود.
این دکتری اقتصاد با اشاره به نحوه استفاده انرژی در ایران عنوان کرد: در ایران از انرژی غیربهینه و غیرکارآمد استفاده می‌کنیم، به گونه‌ای که بسیاری از شاخص‌ها نشان می‌دهد، بعد از کشور شوروی سابق(روسیه)، ایران بدترین کشوری است که استفاده غیربهینه از انرژی دارد.
کشورهای نفتی دیگر، بهینه‌تر از ایران از انرژی استفاده می‌کنند
وی با اشاره به اینکه کشورهای نفتی دیگر، بهینه‌تر از ایران از انرژی استفاده می‌کنند، اضافه کرد: کشور عربستان از حیث ذخایر نفتی و صادرات نفتی وضعیت مطلوب‌تری نسبت به ایران دارد، به طوریکه بزرگترین ذخایر نفتی دنیا را در اختیار دارد و 11 میلیون بشکه در روز، تولید و صادر می‌کند، اما شاخص استفاده بهینه از انرژی در عربستان، سه برابر ایران است. همچنین شاخص استفاده بهینه کشور ژاپن نسبت به ایران 15 برابر است.
این اقتصاددان تصریح کرد: از نگاه دیگر، مصرف انرژی، عوارضی همچون آلودگی‌ها و صدمه‌زدن به محیط زیست را دارد. انرژی مانند دارو است. آیا اگر به شما داروی رایگان داده شود، از آن بی‌رویه استفاده می‌کنید؟ جواب منفی است؛ بلکه، بر اساس استاندارد از آن استفاده می‌شود، به این دلیل که ممکن است، عوارض استفاده از آن دارو بیش از منافع آن است.
وی با اشاره به آنکه بنزین منافع زیادی دارد، افزود: بنزین ضمن آنکه حمل و نقل ما را آسان می‌کند، منافع زیادی نیز به همراه دارد، اما در مقابل آن از طریق آلودگی که ایجاد می‌کند، منافعی را از خانواده‌ها می‌گیرد.
بنزین به نام ایران اما به کام دیگران است
این عضو هیات علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان بیان کرد: بعد دیگر بنزین، موضوع قاچاق آن است. هرگاه هر کالایی که قیمت داخلی آن، از قیمت جهانی آن ارزان‌تر باشد، قاچاق آن شکل می‌گیرد. بنزین به اسم مردم ایران توزیع می‌شود، اما به کام مردم ایران نیست.
وی ادامه داد: بعد دیگر آن، بودجه دولتی است که وابسته به درآمدهای نفتی است، اگر دولت از این طریق کسب درآمد نکند، نمی‌تواند هزینه‌های خود و تعهداتش را بپردازد. در اینجا دولت در مخمصه افتاده است. اگر درآمد دولت، ناکارآمدی‌ها، آلودگی‌ها و قاچاق را کنار یکدیگر بگذاریم، درمی‌یابیم که باید از انرژی معقول استفاده شود که منجر به افزایش رفاه جامعه گردد. این قانون است که باید قیمت بنزین را به قیمت جهانی نزدیک کنیم که به صورت مرحله به مرحله در حال تحقق یافتن است.
این دانشیار دانشگاه شهید باهنر کرمان تاکید کرد: اما باید از دولت‌ها سوال شود، این درآمدی که از فروش بنزین بدست می‌آورید، آن را کجا خرج می کنید؟ آیا درست و بهینه خرج می کنید؟ یا اسراف می‌کنید؟!
بدون هدفمندی یارانه‌ها، اداره کشور غیرممکن است
این اقتصاددان عنوان کرد: در روش قبلی استفاده از فرآورده‌های نفتی، اسراف می‌شد، به طوریکه منابع کشور هدر داده می‌شد، این راهی است که باید رفت. قطعا اگر هدفمندی یارانه‌ها اجرایی نمی‌شد، امروز برای هیچ کس، امکان اداره این کشور وجود نداشت.
شکیبایی ادامه داد: بودجه دولت کفاف اداره کشور را نمی‌دهد، به گونه‌ای که هم دولت قبل و هم دولت کنونی در موضوع انرژی، معقول رفتار کرده‌اند؛ باید این اتفاقات رخ دهد تا ما انرژی را اقتصادی کنیم و از طرق دیگر رفاه را برای مردم ایجاد کنیم.
با بروز شدن قیمت بنزین صنعت و تکنولوژی کارآمد می‌شود
وی با اشاره به نوع قیمت‌گذاری بنزین در برخی از کشورها تصریح کرد: در بسیاری از کشورها قیمت بنزین، به قیمت روز است، به گونه ای که کشور آلمان و ژاپن این سیاست را به خوبی اجرا کرده‌اند. آنها لحظه به لحظه و متناسب با قیمت جهانی، قیمت بنزین را در جایگاه‌های بنزین تغییر می‌دهند و این اطلاعات را به مصرف کننده منتقل می‌کنند که چه اتفاقی در حال رخ دادن است، بطوریکه اگر قیمت بنزین ارزان‌تر شد، آنها نیز قیمت بنزین را پایین می‌آورند. قطعا عقلانیت بین‌المللی در این است که انرژی را با قیمت‌های جهانی به مصرف کننده(خانگی، صنعتگر، تولیدکننده و ...) عرضه کنند. حتی در بسیاری از کشورها مخصوصا کشورهای اروپایی، وقتی قیمت بنزین به هر دلیلی کاهش پیدا می‌کند، از طریق افزایش مالیات بر بنزین، کاهش را جبران می‌کنند، تا قیمت بنزین کاهش پیدا نکند.
این دانشیار دانشگاه شهید باهنر کرمان خاطرنشان کرد: نتیجه، آن می‌شود که صنعت و تکنولوژی آنها کارآمدتر می شود. به طور مثال تکنولوژی خودروی آنها کارآمد شده است، اما در ایران خودوروهای ما این کارایی را ندارند، چون تاکنون برای تولیدکننده و خریدار این مطلب اهمیت نداشته است.