پس از توافق بین ایران و گروه 1+5، خبرهای خوبی از بهبود روابط تجاری ایران و اروپا را می‌شنویم؛ به‌طوری‌که در هفته‌های اخیر، هیات‌های بلند مرتبه‌ای از فرانسه، آلمان و ایتالیا وارد ایران شدند تا زمینه‌های افزایش مبادلات تجاری خود را با ایران ایجاد کنند، همچنین سوئیس نسبت به سایر کشورها پیش‌دستی و تحریم‌های خود علیه ایران را لغو کرد، حال خبر خوش دیگری به گوش رسیده که ایران پس از 13 سال، مجددا اولین کمیسیون مشترک اقتصادی خود را با یکی از کشورهای اروپایی (اتریش) تشکیل خواهد داد.
در روزهای اخیر هیات تجاری ایران سفری به اتریش داشت و این سفر و مذاکرات قبل از آن بنا شد که این دو کشور تصمیم به تشکیل مجدد کمیسیون مشترک اقتصادی بگیرند. در 13 سال اخیر که ایران در فشار سخت تحریم‌ها قرار داشت، با هیچ کشور اروپایی کمیسیون مشترک اقتصادی نداشت. حال که قرار بر لغو تحریم‌ها شده، اولین کشور اروپایی برای تشکیل این کمیسیون مشترک، اتریش خواهد بود. این در حالی است که در خرداد ماه سال جاری نیز یک هیات اتریشی به ایران سفر داشتند و طی این سفر تمایل خود برای همکاری با ایران، در حوزه حمل‌ونقل ریلی، صنعت فولاد، آبیاری نوین، دارو و تجهیزات پزشکی، بازیافت زباله و استحصال پساب را اعلام کردند.
در این زمینه قائم مقام وزیرصنعت،معدن و تجارت نیز می‌گوید: به زودی مذاکرات مقدماتی برای تهیه سند کمیسیون مشترک اقتصادی آغاز می‌شود و معاون وزیر اقتصاد اتریش به همراه معاون وزیر تکنولوژی این کشور در راس یک هیات به ایران می‌آیند تا مقدمات برپایی کمیسیون مشترک اقتصادی را در ایران فراهم کنیم.
مجتبی خسروتاج افزود: در گذشته کمیسیون مشترک اقتصادی، در واقع یکی از بسترهایی بود که برای ساماندهی روابط شکل می‌گرفت؛ در این کمیسیون طرفین چشم‌اندازی را تعریف می‌کنند که در آن قالب، سازمان‌ها و دستگاه‌های مرتبط موظف می‌شوند برای رسیدن به آن چشم‌انداز حرکت کنند. وی با بیان اینکه کمیسیون مشترک در روابط‌مان با دیگر کشورها می‌تواند نقش موثری ایفا کند، گفت: تحولی که بعد از مذاکرات هسته‌ای به وجود آمده می‌تواند به‌عنوان فرصت بسیار خوبی محسوب شود.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: در کمیسیون مشترک سعی می‌کنیم چشم‌انداز روابط دو کشور را در یک دوره پنج ساله تعریف کنیم که زمینه‌های همکاری ایران با اتریش در یک دوره پنج‌ساله مورد بررسی قرار می‌گیرد و برای هر سال لیستی از پروژه‌ها را که طرف‌های ایرانی و اتریشی می‌توانند با هم اجرا کنند آماده خواهیم کرد.خسروتاج با بیان اینکه کمیسیون مشترک، تدوین مقررات یا بسته تسهیلاتی است که می‌تواند زمینه‌های همکاری فعالیت بنگاه‌های ایرانی واتریشی را فراهم کند، افزود: باید بررسی کنیم که با چه مجموعه‌ای از قوانین و مقررات می‌توانیم برای تسهیل تجارت حرکت کنیم.
وی با بیان اینکه باید بخش‌های مزیت‌دار اقتصاد ایران و اتریش را شناسایی کنیم که شرکت‌های ایرانی و اتریشی را به هم پیوند دهد، بیان کرد: این فرصت خوبی برای شرکت‌های کوچک و متوسط است، چون اتریشی‌ها در زمینه بنگاه‌های کوچک و متوسط خیلی خوب کار می‌کنند و ما نیز امروز یکی از اولویت‌هایمان توجه به این‌گونه بنگاه‌ها است.
وی در بخشی دیگر از سخنان خود با اشاره به اینکه اتریشی‌ها در زمینه کارآفرینی خیلی خوب فعالیت می‌کنند، تاکید کرد: هدف ما ایجاد اشتغال بیشتر و کاهش بیکاری با استفاده از تجارب کشورهای اروپایی در بخش کارآفرینی است، چون یکی از دلایل اصلی رشد اروپا در سال‌های بعد از جنگ جهانی دوم برنامه‌ای بود که برای توسعه کارآفرینی شکل دادند و به نظر من این بخش می‌تواند در قالب مذاکراتی که دستگاه‌های دو کشور می‌توانند در زمینه توسعه کارآفرینی داشته باشند، به نتیجه برسد.
خسروتاج ادامه داد: لیستی از اولویت‌های ایران را برای همکاری به طرف‌های اتریشی ارائه دادیم و امیدواریم بعد از وقفه 13 ساله اولین سند کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور ایران و اتریش بتواند نمونه خوبی باشد. وی در عین حال بیان کرد: باید مثل همین سیاست را در سایر کشورهای اروپایی مثل ایتالیا یا فرانسه به‌صورت هدفمند دنبال کنیم و برای همکاری با این کشورها براساس مزیت‌هایی که تعریف می‌شود، حرکت کنیم.
کارنامه تجاری ایران و اتریش
بررسی مبادلات تجاری ایران و اتریش طی سال‌های اخیر نشان می‌دهد که از سال 90 تا سال 93، حجم مبادلات تجاری این دو کشور همواره رو به کاهش بوده است، به‌طوری‌که سال 90 حجم تجاری ایران و اتریش به میزان 818 میلیون دلار بود، اما در سال 93 با افت حدود 62 درصدی به 312 میلیون دلار رسید، طی این دوره صادرات ایران به اتریش افت 53 درصدی و واردات ایران از این کشور نیز افت 62 درصدی را تجربه کرده است. براساس آمارها، از سال 90 تا چهار ماه منتهی به تیرماه 94، ایران و اتریش مبادلاتی به حجم دو میلیارد و 258 میلیون دلار انجام داده‌اند، این در حالی است که 8/ 97 درصد از این رقم مبادلات تجاری مربوط به واردات ایران از اتریش بوده و صادرات ایران به این کشور سهم تنها 2/ 2 درصدی را از رقم مبادلات تجاری دو کشور، از آن خود کرده است.
در سال 90، حجم مبادلات تجاری ایران و اتریش حدود 818 میلیون دلار بود، به‌طوری‌که 803 میلیون دلار آن مربوط به واردات ایران از این کشور و 15 میلیون دلار آن نیز به صادرات ایران به اتریش اختصاص داشت، اما این حجم تجاری در سال 91، افت 13 درصدی را نسبت به سال 90 تجربه کرد و به 706 میلیون دلار رسید. این حجم تجاری در حالی است که در این سال، میزان واردات ایران از این کشور 692 میلیون دلار و میزان صادرات ایران به اتریش نیز تنها 14 میلیون دلار رقم خورد. در سال 92، روند کاهشی تجارت ایران واتریش شدت بیشتری پیدا کرد، به‌طوری‌که حجم مبادلات تجاری این دو کشور در سال 92 با کاهش حدود 49 درصدی از 706 میلیون دلار در سال 91، به 362 میلیون دلار در سال 92 رسید. افت حجم تجاری این دو کشور در حالی است که طی این دوره ارزش صادرات ایران به اتریش نیز با افت 23 درصدی نسبت به سال قبل از آن، به 6/ 10 میلیون دلار رسید و واردات ایران از این کشور نیز نسبت به سال 91 کاهش 49 درصدی را تجربه کرد و حدود 352 میلیون دلار رقم خورد.
با این حال در سال 93 نیز در ادامه روند افت حجم تجاری این دو کشور، میزان مبادلات تجاری ایران و اتریش با افت حدود 14 درصدی نسبت به سال 92 به 312 میلیون دلار رسید. از این حجم تجاری 305 میلیون دلار آن مربوط به واردات ایران از اتریش و تنها هفت میلیون دلار به صادرات ایران به این کشور اختصاص داشت.
آمارهای گمرک از مبادلات تجاری این دو کشور در چهار ماه منتهی به تیر امسال نیز نشان می‌دهد که طی این دوره، ایران وارداتی به ارزش 57 میلیون دلار از اتریش صورت داده و تنها 3 میلیون دلار کالا به این کشور صادر کرده است. بر این اساس، طی چهار ماه منتهی به تیر ماه سال جاری، ایران و اتریش مبادلاتی به حجم 60 میلیون دلار را تجربه کرده‌اند.