برجام بزرگترین دستاورد دیپلماسی اقتصادی کشور بود.

سرمقاله سیدحمید حسینی مدیر مسئول در ماهنامه دنیای انرژی شماره 63 نوروز 1404: 

 نه بریکس، نه شانگهای، نه قرارداد ۲۵ ساله تاثیری روی زندگی مردم نداشتند، برجام ۱۶ درصد رشد اقتصادی ایجاد کرد، خروج ترامپ از برجام هم ۱۴ درصد رشد اقتصادی را کاهش داد.

الف : سیاست : "فرارو"در تحلیل یادداشت  اخیر وزیر خارجه کشورمان در روزنامه اطلاعات ادعا کرده که سیاست خارجی کشور دچار سرگیجه است . اولا هنوز تصمیم و نقشه‌راهی وجود ندارد که بخواهد بازی را به نفع خود تغییر دهد. ثانیا تصمیمی برای خروج از بحران سیاسی وجود ندارد و همچنان کشور منتظر است که ببیند در معامله کشور‌های بزرگ با یکدیگر، چه شرایطی بر جهان حاکم می‌شود که بر اساس آن تصمیم بگیرد. این در شرایطی هست که روز به روز فضای بین المللی بر علیه کشورمان  تندترمیشود .

وزیر خزانه‌داری آمریکا اعلام کرده است با دستور پرزیدنت ترامپ کمپین تحریم‌ها علیه زیرساخت‌ها را تشدید کرده‌ایم که تمام مراحل زنجیره تامین نفت ایران را هدف قرار داده است. آمریکا و تروئیکای اروپایی بیانیه گستاخانه ای داده وادعا کرده اند : اگر ایران مسیرش را تغییر ندهد، شورای حکام مجبور به اقدام میشود.

ایال زمیر، رئیس جدید ستاد کل ارتش اسرائیل در اظهاراتی جنگ طلبانه ادعا کرده: سال جاری میلادی، سال جنگ با تمرکز بر غزه و ایران خواهد بود. نهایتا رویترز اعلام کرده که ترامپ طرحی را در دست بررسی دارد که  به بهانه "توافق بین المللی منع گسترش سلاح های کشتار جمعی" در تنگه مالاگا کشتی های ایران را متوقف ومورد بازرسی قرار دهند .

البته که بین سیاست های اعلامی واعمالی فاصله وحود دارد وبا توجه به تشدید اختلافات در امریکا، اجرایی شدن تعرفه های ۲۵ درصدی بر کانادا ومکزیک، افزایش مجدد تعرفه بر کالاهای چینی و تصمیم دولت ترامپ برای وضع تعرفه بر کالاهای اروپایی وحتی هندوستان میتوان امیدوار بود که ایران در اولویت اقدامات مخرب ترامپ قرار نگیرد  و با مذاکره غیر مستقیم از کانال همسایگان( عمان، عربستان، قطر) یا روسیه وحتی ایلان ماسک بتوانیم تحولات را مدیریت کنیم. کارشناسان روابط بین الملل سه سناریو را برای سال آینده متصور هستند: ادامه وکش دادن شرایط فعلی وتحمل فشار حداکثری، شدت یافتن تنش ها ودرگیری نظامی با امریکا یا اسرائیل ومذاکره وتوافق . البته سناریوی اول را محتمل تر ودوم را ضعیف میدانند.

ب : اقتصاد : اخیرا اقتصاددانان شاخص کشور در همایش چشم‌انداز اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۴ لکنت زبان را کنار گذاشته و دو پیام مهم را برای حاکمیت ارسال کرده اند :

۱- ادامه وضع موجود و اصرار بر حکمفرمایی در حوزه اقتصاد و سیاست و حل مشکلات با دستورات دیکته‌شده از بالا به پایین به جای حکمرانی که لازمه‌اش درک درست و تعامل سازنده است، اقتصاد ایران را به ورطه نابودی خواهد کشاند. ۲- بدون حل‌وفصل تنش‌های بین‌المللی و تعامل سازنده با دیگر کشورها خصوصا بلوک‌های مهم قدرت چون چین، روسیه و آمریکا، اقتصاد ایران نخواهد توانست گریبان خود را از چنگ ابرچالش‌هایی که به آن دچار شده است، رها سازد و چشم‌انداز رشد و پیشرفت قابل قبولی در انتظار اقتصاد ما نخواهد بود. در این شرایط استیضاح دکتر همتی وبرکناری دکتر ظریف موجی از یاس وناامیدی در کشور ایجاد نمود وفضای داخلی را علاوه بر فضای خارجی متشنج نمود، با توجه به همراهی طیف سنتی اصولگرا  با طیف پایداری در استیضاح دکتر همتی، خیلی ها فاتحه پروژه "وفاق ملی" دکتر پزشکیان را خواندند . از طرف دیگر کنار گذاشتن ظریف را نشانه بسته شدن شدن باب مذاکره با امریکا ورفع تحریم ها قلمداد کردند.

در این رابطه منهم مثل هزاران نفر از احاد ملت موضع گرفتم وخواستار تغییر در دکترین دولت پزشکیان شدم. "دولت پزشکیان نیاز به بازسازی وبازنگری در برنامه ها دارد و اتاق فکری لازم داره که بتواند از باتلاق فعلی خارج گردد". برنامه دولت اجرای برنامه هفتم با ابزار "رفع نزاع های داخلی"( وفاق ملی) و"تعامل خارجی" بود، الان که وفاق جواب نداده و مذاکره با امریکا هم امکان پذیر نیست، دولت باید با ترزیق نیروهای توانمند به بدنه دولت از انفعال خارج گردد و از ظرفیت وزارت خارجه برای معامله با غرب حداکثر استفاده را بعمل اورد.

ج: نفت : متاسفانه روند قیمت جهانی نفت نزولیست، زیرا ترامپ باوضع عوارض بر کانادا، مکزیک، چین وبزودی اروپا وهند جنگ تجاری را استارت زده واین کشورها نیز واکنش نشان داده وبر کالاهای صادراتی امریکا تعرفه وضع کرده اند. پیش بینی میگردد جنگ تعرفه ها رشد اقتصادی دنیا را کاهش دهد وتقاضا برای حامل های انرژی کاهش یابد و عرضه نفت بر تقاضا فزونی خواهد یافت . به قول علمای بازاریابی "بازار فروشنده" به "بازار خریدار" تغییر حالت خواهد داد و احتمالا قیمت نفت به محدود ۶۵ دلار باز گردد . ضمنا کشور در شرایطی نیست که دولت قادر به جراحی اقتصادی باشد وبتواند قیمت حامل های انرژی را اصلاح کند یا یارانه های نقدی را متوقف کند، فقط مطابق برنامه هفتم موظف است که یارانه نقدی سه دهک بالای جامعه را حذف وآنرا به دهک های اول تا سوم اضافه نماید، حذف این یارانه ها میتواند موجب نارضایتی واعتراض گردد . لذا این نگرانی وجود دارد که در سال آینده شاهد اوج گیری اعتراضات صنفی و کارگری باشیم.

این روزها شاهد امضا قرارداد فشارافزایی میادین گازی عسلویه بودیم که شرکت نفت در نظر دارد ۱۷ میلیارد دلار در این پروژه سرمایه گزاری نماید تا ضمن جلوگیری از افت فشار گاز میادین موفق گردد که ۲۰ درصد افزایش تولید داشته باشد، فشار افزایی قرار بود با همکاری شرکت توتال فرانسه همراه با توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی اجرایی گردد که پس از بازگشت تحریم ها در سال ۹۷ این پروژه متوقف گردد .  ضمنا بعد از سی سال ترکها به آرزوی خود رسیدند وگاز ترکمنستان را از مسیر ایران دریافت خواهند کرد( سواپ گازی) . مهندس زنگنه سواپ یا ترانزیت گاز از مسیر ایران به ترکیه را موکول به صدور مجوز توسط ترکیه جهت عبور یا سواپ گاز ایران به اروپا کرده بود، نمیدانم به چه علت در شرایط فعلی که روابط سیاسی ما وترکیه در بدترین وضع خود قرار دارد این پروژه مورد موافقت قرار گرفت وبه سرعت اجرایی شد