سرنوشت مبهم انرژی پاک در دنیای تعرفه

  فاطمه لطفی

 تعرفه‌هایی که دونالد ترامپ بر واردات بر ایالات متحده برقرار کرده است، بازارهای جهانی را با افت شدیدی مواجه کرده و انتظار می‌رود تأثیر شدیدی بر مصرف‌کنندگان و صنایع ایالات متحده داشته باشد. کارشناسان بر این باورند که علیرغم ادعای دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، مبنی بر اینکه تعرفه‌ها تولید داخلی را افزایش می‌دهند، اما وقتی صحبت از انرژی پاک می‌شود، تعرفه‌ها هزینه‌های شرکت‌های آمریکایی را که بخش بزرگی از مواد اولیه خود را از خارج از کشور تأمین می‌کنند، افزایش می‌دهد و زنجیره تأمین جهانی را دچار اختلال می‌کند. بر اساس گزارش انرژی‌اینتلیجنس، انرژی پاک ایالات متحده یکی از بخش‌های بی‌شماری است که به طور قابل توجهی تحت تأثیر فشار تعرفه‌ای دونالد ترامپ، قرار خواهد گرفت. با تشدید جنگ تجاری ایالات متحده و چین در جنوب شرقی آسیا تعرفه‌های جدید و شدیدی، تأمین‌کنندگان قطعات فتوولتائیک خورشیدی (PV) تحت حمایت چین را هدف قرار داده است. در حالی که ایالات متحده در سال‌های اخیر اقدامات زیادی برای بازسازی زنجیره‌های تأمین و ظرفیت تولید برای فناوری‌هایی مانند انرژی خورشیدی، بادی، باتری‌ها و استخراج مواد معدنی حیاتی انجام داده است، شرکت‌های آمریکایی هنوز برای انواع مواد به شدت به تأمین‌کنندگان خارجی وابسته هستند.

توسعه انرژی پاک در ایالات متحده احتمالا حتی اگر هزینه‌ها افزایش یابد، به رشد خود ادامه خواهد داد، اگرچه انزجار ترامپ از برخی فناوری‌ها، به ویژه انرژی بادی فراساحلی، احتمالا پیشرفت این صنایع را کند خواهد کرد. ایالات متحده در سال‌های اخیر گام‌های بزرگی به سوی خودکفایی در زمینه فتوولتائیک خورشیدی برداشته است. این کشور با انگیزه‌های قانون کاهش تورم که در دولت قبلی تصویب شد، به سرعت ظرفیت تولید ماژول خود را به تقریبا 50 گیگاوات در سال افزایش داده است که تقریبا معادل تقاضای نصب سال گذشته در این کشور است. داده‌های صنعتی و دولتی نشان می‌دهد که ایالات متحده پیش از این برای حدود ۹۰ درصد از تجهیزات خورشیدی خود به واردات متکی بود. اما زنجیره تأمین انرژی خورشیدی ایالات متحده به سختی از سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ مصون است. چین و سایر کشورها هنوز بسیاری از اجزای کلیدی، به ویژه سلول‌های خورشیدی را تأمین می‌کنند و بخش قابل توجهی از ظرفیت تولید داخلی ایالات متحده را کنترل می‌کنند.

دولت ترامپ اکنون تعرفه‌های جدیدی را برای سلول‌های خورشیدی اعلام کرده است که از بیش از ۴۰ درصد برای صادرات تولیدکننده چینی Jinko Solar از مالزی تا بیش از ۳۵۰۰ درصد برای برخی از شرکت‌های کامبوج، میزبان دیگری برای برخی از ظرفیت‌های تولیدی جابجا شده چین، متغیر است. این اقدام حداقل توسط برخی در صنعت خورشیدی ایالات متحده که مدت‌هاست با ادعای دامپینگ محصولات ارزان چینی دست و پنجه نرم می‌کنند، مورد استقبال قرار گرفت. بر اساس گزارش روزنامه گاردین، محصولات کامبوج با بالاترین تعرفه‌ها، یعنی ۳۵۲۱ درصد، مواجه خواهند شد زیرا شرکت‌های آن با تحقیقات ایالات متحده همکاری نکردند، در حالی که محصولات تولید شده در مالزی توسط تولیدکننده چینی Jinko Solar با عوارض گمرکی کمی بیش از ۴۱ درصد مواجه هستند. محصولات رقیب Trina Solar از تایلند نیز مشمول تعرفه‌های ۳۷۵ درصدی خواهند شد. قرار است یک آژانس دولتی جداگانه در ایالات متحده، کمیسیون تجارت بین‌الملل، در ماه ژوئن تصمیم نهایی را در مورد تعرفه‌ها اتخاذ کند. این پرونده سال گذشته توسط شرکت کره‌ای Hanwha Qcells، First Solar مستقر در آریزونا و چندین سازنده کوچک پنل خورشیدی در ایالات متحده مطرح شد. آنها شرکت‌های چینی دارای کارخانه در مالزی، کامبوج، تایلند و ویتنام را به دلیل یارانه‌های ناعادلانه دولتی، به دلیل ارسال پنل‌هایی با قیمت پایین‌تر از هزینه تولیدشان متهم کردند.

اثر تعرفه‌ها بر صنایع داخلی آمریکا

با این حال، منتقدان، از جمله گروه تجاری انجمن صنایع انرژی خورشیدی، گفته‌اند که تعرفه‌ها به تولیدکنندگان خورشیدی ایالات متحده آسیب می‌رساند زیرا باعث افزایش قیمت سلول‌های وارداتی که در کارخانه‌های آمریکایی به پنل تبدیل می‌شوند، می‌شود. در زمان تنظیم این گزارش شصت کشور در لندن در «اجلاس آینده امنیت انرژی» شرکت کرده‌اند. در این اجلاس وزرای ایالات متحده، ژاپن، فرانسه، آلمان و هند و کشورهای تولیدکننده نفت از جمله عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی به همراه روسای شرکت‌های بزرگ نفت و گاز و شرکت‌های انرژی تجدیدپذیر شرکت کرده‌اند. روسیه از این اجلاس کنار گذاشته شده و چین نیز به دلیل یک درگیری لفظی غایب است که ضربه‌ای به این اجلاس تلقی می‌شود. یکی از موضوعات مهم مطرح در این اجلاس بحث تعرفه‌ها و تاثیری است که بر سیستم‌های انرژی و زنجیره تامین دارند. تیم برایت‌بیل، مشاور ارشد کمیته تجارت اتحاد آمریکایی برای تولید انرژی خورشیدی، در گفت‌وگو با انرژی اینتلیجنس می‌گوید که این تأمین‌کنندگان تحت حمایت چین در حال فریب سیستم بوده‌اند و اجرای قوانین تجاری ایالات متحده  برای بازسازی پایه صنعتی ما ضروری است.

اما نشریه تایم نظر دیگری دارد. بنتلی آلن، دانشیار دانشگاه جانز هاپکینز و مدیر مشترک آزمایشگاه سیاست صنعتی Net Zero، در مصاحبه با نشریه تایم می‌گوید: «فقط برای باتری‌ها و پنل‌های خورشیدی و توربین‌های بادی که می‌خواهیم در ایالات متحده بسازیم، به قطعات، اجزا و مواد بین‌المللی نیاز خواهیم داشت. اینها مواد یا اجزایی نیستند که بتوانیم خودمان در مقیاس‌های زمانی مورد نیاز برای دستیابی به اهداف اقلیمی، تولید آنها را شروع کنیم.»

باتری‌ها

باتری‌های شبکه‌های برق با تعرفه تقریبا ۶۵ درصدی روبرو هستند که می‌تواند تا سال آینده به بیش از ۸۰ درصد افزایش یابد؛ درست همانطور که انتظار می‌رود ایالات متحده شاهد گسترش بی‌سابقه در پذیرش ذخیره‌سازی باتری باشد. در ماه فوریه، اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده پیش‌بینی کرد که ۱۸.۲ گیگاوات ذخیره‌سازی باتری در مقیاس صنعتی در سال ۲۰۲۵ به شبکه انرژی ایالات متحده اضافه خواهد شد. با این حال، بیشتر باتری‌های لیتیوم-یونی مورد نیاز برای این کار از چین وارد می‌شوند. صادرات باتری لیتیوم-یونی چین به ایالات متحده در دسامبر ۲۰۲۴ به بالاترین حد خود یعنی ۱.۹ میلیارد دلار رسید. و در حالی که قیمت باتری در سراسر جهان به دلیل عرضه بیش از حد رو به کاهش است، انتظار می‌رود تعرفه‌ها هزینه باتری‌ها را در ایالات متحده افزایش دهند. بر اساس گزارش رویترز، شرکت سامسونگ SDI کره جنوبی اعلام کرد که تعرفه‌های ایالات متحده هزینه تولید باتری‌های خودروهای برقی (EV) این شرکت را در ایالات متحده افزایش می‌دهد، زیرا بسیاری از مواد و قطعات مورد نیاز برای آن وارداتی است. این شرکت اعلام کرده که در حالی که تولید باتری‌های خودروهای برقی در ایالات متحده انجام می‌شود، هیچ تأثیر تعرفه‌ای مستقیمی وجود ندارد. با این حال، بسیاری از مواد و قطعات از خارج از ایالات متحده وارد می‌شوند که انتظار می‌رود بار هزینه‌ها را افزایش دهد.

از طرفی مجله پی‌وی، که با موضوعاتی در حوزه انرژی‌های پاک منتشر می‌شود، بر این باور است که عدم قطعیت تعرفه‌ها، توسعه باتری در ایالات متحده را تحت الشعاع قرار داده است. تعرفه‌های دولت ترامپ بر چین، علاوه بر موانع تجاری موجود و در حال توسعه بر روی سیستم‌ها، قطعات و مواد ذخیره انرژی باتری، صنعت ذخیره انرژی ایالات متحده را بی‌ثبات کرده است. در حالی که موجودی‌های باتری‌ها به توسعه پروژه‌ها در کوتاه‌مدت اجازه پیشرفت می‌دهند، عدم قطعیت در سراسر زنجیره تأمین، از جمله تولیدکنندگان بالقوه، گسترش می‌یابد. به باور این نشریه هرج و مرج تعرفه‌ای در توسعه صنعت ذخیره‌سازی انرژی باتری‌های ثابت ایالات متحده حکمفرماست. با توجه به تعرفه‌های فوق‌العاده ۱۴۵ درصدی بر واردات BESS به کشور، توسعه‌دهندگان باید برای تحقق پروژه‌ها به موجودی انبار تکیه کنند. وقتی این ذخایر تمام شوند، چشم‌انداز نامشخص است.

از نظر این نشریه حتی نرخ تعرفه ۱۴۵ درصدی نیز نامشخص است. در ۱۴ آوریل، کاخ سفید یک «برگه اطلاعات» منتشر کرد که به نظر می‌رسید مسائل مربوط به تعرفه‌ها را روشن می‌کند. در این برگه، کاخ سفید خاطرنشان کرد که «چین در نتیجه اقدامات تلافی‌جویانه خود با تعرفه‌ای تا ۲۴۵ درصد بر واردات به ایالات متحده مواجه است.» و نشان داد که این طرح در حال اجرا است. «این تعرفه‌ها شامل تعرفه متقابل ۱۲۵ درصدی، تعرفه ۲۰ درصدی برای رسیدگی به بحران فنتانیل و تعرفه‌های بخش ۳۰۱ بر کالاهای خاص، بین ۷.۵ تا ۱۰۰ درصد می‌شود.»

تولید خودروهای برقی

دولت جو بایدن دستور داده بود تا سال ۲۰۳۰، ۵۰ درصد از کل فروش خودروهای جدید باید برقی باشد، بنابراین در سال‌های اخیر، بسیاری از تولیدکنندگان خودروهای آمریکایی تلاش کرده‌اند تولید خودروهای برقی خود را افزایش دهند و بسیاری از ایالت‌ها نیز دستورالعمل‌های خود را برای عدم انتشار گازهای گلخانه‌ای وضع کرده‌اند. تعرفه‌های ترامپ، علاوه بر سایر اقدامات ضد خودروهای برقی دولت فعلی، این پیشرفت را هم کند خواهد کرد. دولت ترامپ سیاست دوران بایدن را که شامل اعمال تعرفه ۱۰۰ درصدی بر خودروهای برقی ساخت چین بود، حفظ کرده است؛ تقریباً فروش آنها را در ایالات متحده ممنوع کرده است، زیرا محبوبیت این خودروها در خارج از کشور افزایش می‌یابد. حتی اگر یک خودرو ساخت آمریکا باشد، بسیاری از قطعات مورد نیاز آن از خارج از کشور وارد می‌شوند. آلن می‌گوید: «اگرچه ما در حال ایجاد ظرفیت‌های تولید داخلی خود با بیشترین سرعت ممکن هستیم، اما هنوز به واردات، به ویژه مواد بالادستی، نیاز خواهیم داشت. مواد معدنی حیاتی، کاتد، شمش و ویفر، پلی سیلیکون، ما نیاز به واردات این لوازم خواهیم داشت و همه آنها گران‌تر شده‌اند.»

بر همین اساس، نشریه پالیتیکو در گزارشی نوشت که بازنده پنهان تعرفه‌های خودرو ترامپ، تولید داخلی خودروهای برقی است. این نشریه می‌نویسد که تعرفه‌های ۲۵ درصدی که دونالد ترامپ، بر خودروها و قطعات وارداتی وضع کرده، صنعت خودرو را به شدت شوکه کرده است. تولیدکنندگان و فروشندگان خودرو عمیقا نگران این احتمال هستند که قیمت خودروهایی که در حال حاضر به طور متوسط حدود ۴۸۰۰۰ دلار قیمت دارند، تا ۱۰۰۰۰ دلار افزایش یابد. این نشریه تاکید دارد که ترامپ گفته است که نگران قیمت‌های بالاتر نیست. او می‌گوید که ارزشش را دارد که تولید آمریکایی را ارتقا دهد. اما یکی از پیامدهای کمتر مورد بحث تعرفه‌ها، ضربه‌ای است که به یکی از بخش‌های رو به رشد صنعت خودروسازی داخلی وارد می‌کند: خودروهای برقی. بر اساس اعلام شرکت آمریکایی خدمات خودروی کاکس اتوموتیو، فروش خودروهای برقی سال گذشته ۷ درصد رشد داشته است، این رقم به لطف سیاست‌های جو بایدن، رئیس جمهور سابق، و فراوانی مدل‌های جدید است که باعث ایجاد شغل در سراسر جنوب و غرب میانه شده است. اما ترامپ طرفدار گذار به خودروهای برقی نیست، و آن را «گذار به جهنم» نامیده است. او قول داده است که قانون کاهش تورم امضا شده توسط بایدن را لغو کند. علاوه بر تعرفه‌های واردات، ترامپ تهدید کرده است که اعتبار مالیاتی برای خریداران خودروهای برقی را لغو خواهد کرد. این ضربه مضاعف می‌تواند تقاضا برای خودروهای برقی و مشاغل مرتبط با آن را از بین ببرد.

پالیتیکو توضیح می‌دهد که اکثر کارخانه‌های خودروسازی جدید که این روزها در آمریکا ساخته می‌شوند، خودروهای برقی یا باتری تولید می‌کنند. اما صنعت خودروسازی پیچیده است و عواقب ناخواسته‌ای دارد. یکی از آنها این است که بسیاری از مواد اولیه برای باتری‌های خودروهای برقی هنوز از چین می‌آید و چین با تعرفه‌های ترامپ ضربه می‌خورد. این باعث می‌شود خودروهای برقی گران‌تر شوند.

هرچند در این میان هستند خودروسازانی که می‌توانند به خوبی عمل کنند، به خصوص تسلا. تسلا مدت‌هاست که اولویت خود را تامین قطعات داخلی قرار داده است. بیش از ۶۰۰۰۰۰ تسلایی که سال گذشته در ایالات متحده فروخته شد، همگی در کالیفرنیا یا تگزاس مونتاژ شدند. و در مقایسه با سایر خودروسازان، تسلا بیشتر قطعات خود، از صندلی‌ها گرفته تا موتورها، را در ایالات متحده تولید می‌کند. این بدان معنی است که تسلا تعرفه‌های کمتری پرداخت خواهد کرد.

کارشناسان بر این باورند یکی دیگر از خودروسازانی که ممکن است از تعرفه‌های ترامپ فرار کند، هیوندای است. هیوندای نشان داده که می‌خواهد در برابر ترامپ تسلیم شود. رئیس این شرکت، ایوسون چانگ، در کاخ سفید با رئیس جمهور دیدار کرد تا از ۲۱ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری جدید در ایالات متحده خبر دهد. و همینطور هیوندای کارخانه بزرگ و جدید خودروهای برقی خود را در جورجیا دقیقا در همان روزی که ترامپ تعرفه ۲۵ درصدی را اعلام کرد، افتتاح کرد.

انرژی خورشیدی

نیویورک تایمز می‌نویسد ایالات متحده تعرفه‌های سرسام‌آوری را بر واردات پنل‌های خورشیدی از چهار کشور اعمال کرده است، اما مشخص نیست که آیا این تعرفه‌ها برای مقابله با رقبای چینی کافی خواهد بود یا خیر. وزارت بازرگانی ایالات متحده تعیین کرده که واردات سلول‌های خورشیدی از چهار کشور در جنوب شرقی آسیا باید با تعرفه‌هایی تا سقف ۳۵۲۱ درصد مواجه شود.

به گزارش روزنامه نیویورک‌تایمز، این تصمیم نتیجه تحقیقاتی است که سال گذشته به درخواست هفت تولیدکننده پنل خورشیدی آمریکایی آغاز شد و استدلال می‌کردند که شرکت‌هایی در تایلند، ویتنام، کامبوج و مالزی قطعات خورشیدی را با قیمت‌های مصنوعی پایین صادر می‌کنند که با حمایت چین امکان‌پذیر شده است.

طبق اعلام آژانس بین‌المللی انرژی، چین در حال حاضر بیش از ۸۰ درصد از زنجیره تأمین پنل‌های خورشیدی را در سطح جهان کنترل می‌کند. روی کاغذ تعرفه‌های بالای واردات همراه با یارانه‌های تولید می‌تواند از صنعت خورشیدی ایالات متحده محافظت کند، زیرا شرکت‌ها کارخانه‌هایی را می‌سازند و خود را برای رقابت بهتر آماده می‌کنند.

اما جبران این مشکل، کار دشواری است: شرکت‌های چینی پنل‌های خورشیدی را با قیمت ۱۶ تا ۱۹ سنت در هر وات تولید می‌کنند، در حالی که شرکت‌های آمریکایی طبق تخمین سال گذشته با هزینه‌هایی حدود ۲۸ سنت مواجه هستند. بخش عمده‌ای از تجهیزات خورشیدی ایالات متحده از جنوب شرق آسیا می‌آید، یعنی منطقه‌ای که یکی از بالاترین نرخ‌های تعرفه اعمال شده را داشته است. بسیاری از توسعه‌دهندگان آمریکایی در انتظار تعرفه‌ها، پنل‌های خورشیدی را احتکار کرده‌اند و بلومبرگ گزارش داده است که موجودی اضافی فعلی احتمالا مانع از آن می‌شود که صنعت انرژی خورشیدی شوک کامل تعرفه‌ها را احساس کند. اما با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که عرضه داخلی پنل‌های خورشیدی ممکن است نتواند با تقاضای داخلی همگام شود؛ به خصوص این مورد زمانی نگران‌کننده است که کارشناسان تاکید دارند زنجیره تأمین ایالات متحده برای پاسخگویی به این حجم از تقاضا ساخته نشده است.

آلن می‌گوید: حتی اگر بخواهیم یک زنجیره تأمین باتری یا خورشیدی کاملا داخلی در ایالات متحده بسازیم، مدت زیادی طول می‌کشد تا تخصص و دانش لازم برای انجام این کار را جمع‌آوری کنیم. اساسا با ایجاد یک شوک در میانه این فرآیند، ما آن فرآیند را کند و تکمیل آن را دشوارتر می‌کنیم. این تعرفه‌ها هزینه حفاری‌ها را افزایش می‌دهند؛علیرغم دستور ترامپ مبنی بر «حفاری بی‌ضرر». مایکل مهلینگ، معاون مدیر مرکز تحقیقات سیاست‌های انرژی و محیط زیست MIT، می‌گوید: «فقط به فولاد، آلومینیوم و سایر موادی فکر کنید که این شرکت‌های سوخت فسیلی هنگام حفاری، حمل و نقل سوخت و فرآوری آن به مقادیر زیادی نیاز دارند. اثر تورمی تعرفه‌ها چیزی فراتر از یک هزینه اضافی انباشته شده بر واردات است. این اثرات سرریز دارد.»

اما کارشناسان می‌گویند همانطور که ممکن است قیمت پذیرش انرژی پاک در حال افزایش باشد، هزینه سوخت‌های فسیلی نیز افزایش خواهد یافت. آنتونیو بنتو، استاد سیاست عمومی و اقتصاد در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، می‌گوید: «تا جایی که ما از کشورهایی که برای تأمین انرژی به آنها وابسته هستیم، تعرفه داریم، حتی اگر به سمت سوخت‌های فسیلی روی بیاوریم، باز هم هزینه تعرفه‌ها را از طریق همین سوخت‌های فسیلی خواهیم پرداخت.» میشیگان، مینه‌سوتا و نیویورک به طور خاص به انرژی کانادا وابسته هستند - که اکنون انتظار می‌رود با تعرفه ۱۰ درصدی شاهد افزایش قیمت باشند.