فاطمه لطفی
شرکتهای بزرگ
نفت و گاز اعتماد خود به چشمانداز کسب و کارشان را از دست میدهند. استراتژیهای این
شرکتهای انرژی اروپایی و آمریکایی نشان از کاهش هزینههای سرمایهای آنها و افزایش
پرداختها به سهامداران دارد. به نظر میرسد این امر بسیار شبیه آغاز یک کاهش مدیریت
شده بلندمدت است.
به گزارش رویترز،
در حالی که شکی نیست که نفت، و به ویژه گاز، در اقتصادهای جهان تا دههها ادامهدار
خواهند بود، اما به دلیل شتاب گرفتن فناوریهای پاک جایگزین مانند فناوریهای باد،
خورشید و سوختهای زیستی، ابهام زیادی در مورد چشمانداز قیمتها وجود دارد. نفت و گاز یک
صنعت سرمایهبر است که صرفا برای حفظ تولید به سرمایهگذاری سنگین نیاز دارد و
زمان اجرای پروژههای این صنعت بسیار طولانی است، بنابراین کاهش هزینهها در حال
حاضر سیگنال روشنی در مورد مسیر بلندمدت یک شرکت میفرستد.
در واقع، هیات مدیره
شرکتهای نفتی اروپایی اخیرا سرمایهگذاری در انرژیهای تجدیدپذیر را کاهش داده یا
حتی آن را رها کردهاند. از آنجایی که این امر به آنها اجازه میدهد که سرمایه بیشتری
را به سمت نفت و گاز سوق دهند، هزینههای کلی تعدیل شده است. رویترز انتظار دارد
تولید نفت و گاز تا پایان دهه ثابت باشد یا تک رقمی رشد کند. در این میان شرکت رویال داچ شل چشمانداز هزینههای سالانه خود را تا سال 2028 به 20 تا
22 میلیارد دلار کاهش داد که نسبت به چشماندازهای قبلی 22 تا 25 میلیارد دلار در
سال کاهش یافت، در حالی که تولید نفت را در 1.4 میلیون بشکه در روز ثابت نگه میدارد.
در عوض بر افزایش فروش گاز طبیعی مایع به میزان 4 تا 5 درصد در سال تمرکز خواهد
کرد.
بریتیش پترولیوم هم
که با پیامدهای تلاش فاجعهبار چرخش سریع به سمت انرژیهای تجدیدپذیر مواجه است،
ماه گذشته اعلام کرد که هزینههای خود را به 13 تا 15 میلیارد دلار در سال کاهش میدهد،
در حالی که در سال 2024، این هزینهها 16.2 میلیارد دلار بود، این شرکت به دنبال
افزایش بازده سهامداران است.
توتال انرژیز فرانسه هم رویکرد مشابهی را در پیش گرفته است. در ایالات متحده،
غول نفت و گاز شورون برنامههای جدیدی را برای کاهش هزینهها دارد و در عین حال
تولید را بین سالهای 2024 تا 2026 بین 5 تا 6 درصد افزایش میدهد و پس از آن رشد
کاهش مییابد. اگر خرید هس کورپوریشن به ارزش 53 میلیارد دلار انجام شود، روندهای
مورد انتظار شرکت شاید تغییر کند اما این تجمیع به کاهش هزینههای بیشتر اشاره
دارد.
استثنای بزرگ اما
اکسون موبیل است، بزرگترین تولید کننده نفت و گاز ایالات متحده، که سابقه ضدچرخه
بودن (برخلاف یا تمایل به خنثی کردن نوسانات در یک چرخه اقتصادی) دارد. این غول
نفت و گاز قصد دارد بین سالهای 2026 و 2030 هزینههای خود را از 27.5 میلیارد
دلار در سال 2024 به سالانه 28 تا 33 میلیارد دلار و تولید را از 4.3 میلیون بشکه
در روز در سال گذشته به 5.4 میلیون بشکه در روز افزایش دهد. این استراتژی
متفاوت نشاندهنده حضور غالب این شرکت در دو حوضه نفت و گاز با سریعترین رشد و کمهزینهترین
حوزه نفت و گاز جهان، حوضه شیل پرمیان در ایالات متحده و مناطق فراساحلی گویان
است. دیگر بزرگان غربی به سادگی نمیتوانند با آن رقابت کنند.
بنابراین، اگر
نگاهی کوتاهمدت داشته باشیم، تغییر استراتژی توسط اکثر شرکتهای بزرگ نفت و گاز
منطقی و برای سرمایهگذاران مثبت است. افزایش عدم اطمینان در مورد چشمانداز صنعت
منجر به بهبود نظم و انضباط با هدف جلوگیری از تخریب ارزش میشود که عملکرد بسیاری
از شرکتها را در دهه گذشته تحت تأثیر قرار داده است. اما صنعت نفت به دلیل
ماندگاری سرمایهگذاریهای خود همواره رویکرد بلندمدتی را در پیش گرفته و استراتژیهای
فعلی تا حد زیادی ریسکهای آتی را نادیده میگیرند.کمتر از 20 سال پیش،
صنعت نفت بر اوج عرضه نفت و این ایده متمرکز بود که ذخایر سوخت فسیلی موجود نمیتواند
تقاضای فزاینده جهانی را برآورده کند. افزایش قیمت انرژی و افزایش سرمایهگذاران،
شرکتهای انرژی را تشویق به اکتشاف و توسعه منابع جدید مانند مخازن آبهای عمیق و
مهمتر از همه، حوضههای شیل ایالات متحده کرد. این امر به نوبه خود، صنعت نفت را
متحول کرد و منجر به افزایش تولید نفت و گاز اعضای غیراوپک شد. در اواسط دهه
گذشته، با افزایش بحث در مورد گذار انرژی، نگرانیهای حاکم بر دنیای انرژی تغییر
اوج تقاضا را آغاز کرد. و در حال حاضر نشانههایی وجود دارد که میگویند مصرف بنزین
در چین و ایالات متحده به حالت ثبات رسیده است.
نکته مهم این است
که روایت اوج تقاضا علیرغم نگرانی موقت در مورد عرضه نفت و گاز که پس از تهاجم روسیه
به اوکراین در سال 2022 رخ داد، باقی مانده است. شوک کوتاه قیمت انرژی، دولتهای
سراسر جهان را بر آن داشت تا در استراتژیهای گذار انرژی تجدید نظر کنند و تولید
داخلی بیشتر را تشویق کنند. و به نظر هم نمیرسد
که شرکتها استراتژیهای خود را پس از انتخاب مجدد دونالد ترامپ، که حمایت او از
صنعت سوختهای فسیلی و دشمنی با انرژیهای تجدیدپذیر آشکار است، تغییر دهند. بنابراین، در حال
حاضر، احتمالا شرکتهای نفتی غربی در مسیر فعلی خود باقی بمانند و روی نفت و گاز
تمرکز کنند و در عین حال هزینهها را کاهش دهند و پول نقد بیشتری را به سهامداران
برگردانند. این امر باید
سرمایه گذاران را در کوتاه مدت خوشحال کند. اما اینکه آیا هیات مدیره شرکتهای
بزرگ انرژی راهی برای حفظ مقیاس و اهمیت شرکتهای خود در درازمدت، با تکامل سیستم
انرژی جهانی پیدا خواهند کرد یا نه، آینده نشان خواهد داد.
ابهام
در وعده عصر طلایی طلای سیاه
تجارت آزاد باعث
رشد ایالات متحده به عنوان یک هژمون نفت و گاز شد. اما کارشناسان بر این باورند که
اول آمریکای ترامپ قرار است یک تغییر دردناک ایجاد کند.
به گزارش وال
استریت ژورنال، جهانی شدن برای شرکتهای نفت و گاز ایالات متحده که توانستهاند
سوختهای فسیلی مازاد فراوان خود را صادر کنند، موهبت بوده است. این به نوبه خود
به آمریکا اجازه میدهد تا عربستان سعودی و روسیه را به عنوان بزرگترین تولید کننده
نفت و گاز در جهان کنار گذارد و کسری تجاری خود را کاهش دهد. اما اکنون جنگ
تعرفهای ترامپ میتواند با آسیب رساندن به تقاضا برای محصولات ایالات متحده، این
دستاوردها را در معرض خطر قرار دهد. و نیز فرصتی باشد برای رقبای انرژی آمریکا تا
سهم خود از بازار را دوباره به دست آورند. اگرچه عوارض
گمرکی رئیس جمهور آمریکا جریان معافیت انرژی را افزایش میدهد، اما ترس از رکود جهانی
قیمت نفت خام را کاهش داده است. از زمان رونمایی از تعرفههای ترامپ، قیمت نفت
آمریکا 16 درصد کاهش یافته و به حدود 60 دلار در هر بشکه رسیده است. علیرغم توقف
90 روزهای که او در مورد برخی از تعرفهها اعلام کرد، قیمتها همچنان در سطوحی
هستند که احتمالا باعث میشود تولید داخلی در سال جاری کاهش یابد.
جنگ تجاری فروش
گاز طبیعی مایع آمریکا را نیز به چالش کشده زیرا شرکتهای آمریکایی در حال ایجاد
تسهیلات صادراتی جدید هستند. تعرفههای تلافی جویانه چین علیه ایالات متحده به همه
محصولات این کشور از جمله الانجی ضربه زد. اگرچه
برخی از کشورها مانند ژاپن و کره جنوبی ممکن است خرید گاز طبیعی خود را برای آرام
کردن ترامپ افزایش دهند، اما رکود جهانی میتواند پروژههای صادراتی را به خطر بیندازد. بسیاری از صنایع،
از تولیدکنندگان خودرو گرفته تا شرکتهای فناوری، از تلاش ترامپ برای تغییر جهت
نظم تجاری جهان شوکه شدهاند. عقبنشینی ایالات متحده از تجارت جهانی بهویژه برای
شرکتهای نفت و گاز که مدتهاست در میادین بینالمللی حفاری میکنند، نفت خام خارجی
را تصفیه میکنند و نفت و گاز طبیعی را به سراسر جهان حمل میکنند، خطرناک خواهد
بود.دن یرگین، نایب
رئیس اساندپی گلوبال و نویسنده کتاب «ارتفاعات فرماندهی»، کتابی درباره ظهور
بازارهای آزاد، میگوید: «صنعت نفت ذاتا یک صنعت جهانی است. آنها باید یک کتاب بازی
جدید پیدا کنند.»
در طول مبارزات
انتخاباتی ترامپ، اهداکنندگان پول به کمپینهای این نامزد انتخاباتی که از حوزه
نفت و گاز آمده بودند او را تحت فشار قرار دادند تا صنعت نفت ایالات متحده را بیشتر
در تجارت بینالمللی درگیر کند. به نظر میرسید که برخی از اولین دستورات اجرایی
او، که با هدف تسهیل ساخت خطوط لوله جدید و صادرات بیشتر سوختهای فسیلی برای شرکتها
انجام میشد، به وعده مبارزات انتخاباتی او مبنی بر تبدیل نفت و گاز به ستون رفاه
ایالات متحده و سلطه جهانی عمل کند. اما گویا تعرفههای
رئیسجمهور این طرح «تسلط انرژی» را با رها کردن سوختهای فسیلی آمریکا در صحنه
جهانی تضعیف میکند.
رابرت یاوگر، مدیر
بخش معاملات آتی در بانک سرمایه گذاری Mizuho Americas، میگوید:
«گیج کننده است. شما ادعا میکنید که صنعت انرژی عزیز برنامه اقتصادی شماست اما
زندگی را بسیار سخت کردهاید.» فروش بین المللی
موتور رشد نفت و گاز ایالات متحده بوده و این بخش را به یک عامل صادراتی آمریکا
تبدیل کرده است. به گفته تحلیلگران بارکلیز،بخش انرژی مسئول 15 درصد از صادرات ایالات
متحده در سال گذشته بود. اتحادیه اروپا به تنهایی حدود 79 میلیارد دلار محصولات
انرژی از آمریکا وارد کرده است.
وقتی کنگره یک
دهه پیش ممنوعیت صادرات نفت را لغو کرد، برای شرکتهای شیل یک خروجی حیاتی برای
تولید پررونق آنها فراهم کرد. فوران نفت خام قدرت قیمتگذاری سازمان کشورهای
صادرکننده نفت را کاهش داده و نفوذ ایالات متحده را بر کشورهای عضو آن تقویت کرد. پالایشگاههای
آمریکایی همچنان روزانه میلیونها بشکه نفت وارد میکنند، اما فروش نفت در خارج از
کشور در سال گذشته به ایالات متحده این امکان را داد که تقریبا 45 میلیارد دلار
مازاد تولید داشته باشد که بالاترین رکورد در تاریخ است.
همزمان با افزایش
تولید نفت خام، ایالات متحده سیلابی از گاز طبیعی را به جریان انداخته است. حفاریهایی
که به دلیل قیمتهای پایین داخلی به دنبال خریداران بینالمللی هستند و ایالات
متحده استرالیا و قطر را به عنوان بزرگترین صادرکننده الانجی در جهان پشت سر گذاشته است. اما حالا تعرفههای
متقابل چین علیه ایالات متحده میتواند جذابیت الانجی آمریکا را برای خریداران
کم کند. بر اساس گزارش مرکز سیاست انرژی جهانی در دانشگاه کلمبیا، تنها 6 درصد از
عرضه الانجی چین در سال 2024 از ایالات متحده تامین میشد، اما شرکتهای آمریکایی
در سالهای اخیر قراردادهایی را با خریداران چینی امضا کردهبودند که بالغ بر شش
برابر این حجم بود.
علاوه بر این،
تعرفههای ترامپ، با تضعیف تقاضای نفت و کاهش قیمتها، میتواند مانع از کاهش رشد
نفت خام در ایالات متحده شود. برخی تحلیلگران میگویند تصمیم اخیر اوپک و متحدانش
برای افزایش تولید نشان میدهد که این گروه بر این باور است که رقبای آمریکاییشان
بالاخره در سراشیبی سقوط هستند. تام لافری، رئیس
شرکت تجزیه و تحلیل انرژی FLOW، به
فایننشیال تایمز گفته است که دوره طولانی کاهش قیمت نفت میتواند به حفاریها در
پرمیان، بزرگترین میدان نفتی ایالات متحده آسیب وارد کند، این امر میتواند اهرم
بدهی تولیدکنندگان کوچکتر را افزایش دهد، آنها را مجبور کند شرکتهایشان را به
تولیدکنندگان بزرگتر بفروشند و کاهش مورد انتظار در تولید برخی از میادین نفتی ایالات
متحده را برای سال 2026 به سال جاری میلادی تغییر دهد. لاگری میگوید: «این واقعا
میتواند ضربهای به چهره تولید کننده آمریکایی باشد. نفت 60 دلاری به درد نمیخورد».
شرکت مشاوره ریستاد
انرژی تخمین میزند که نفت بالای 62 دلار در هر بشکه قیمتی است که بسیاری از بازیگران
نفتی ایالات متحده برای سر به سر شدن به آن نیاز دارند. اندی هندریکس، مدیر
اجرایی شرکت خدمات میدان نفتی Patterson-UTI، بر
این باور است که اگر قیمتها به محدوده 50 دلار در هر بشکه کاهش یابد، این پتانسیل
وجود دارد که تولید ایالات متحده کاهش یابد و دست رقبای نفت خام ایالات متحده در
بازار آزادتر باشد. به نوشته S&P
Global Commodity Insights،
کاهش قیمت نفت آمریکا به 50 دلار در هر بشکه میتواند تولید نفت خام آمریکا را در یک
سال تقریباً 8 درصد کاهش دهد.
صبر کن
عزیزم، صبر کن!
شعار و وعده
انتخاباتی دونالد ترامپ «حفاری کن عزیزم، حفاری کن!» بود. اما با سیاستهای ترامپ
کارشناسان بعید میدانند این شعار قابل تحقق باشد. کاهش قیمت نفت منعکس کننده
نگرانیهای اقتصادی است. ترس از اینکه تعرفههای ترامپ میتواند رشد اقتصاد جهانی
و تقاضا برای نفت را کاهش دهد بر بازار فشار میآورد.
به گزارش نیویورکتایمز، بسیاری از مدیران نفت و گاز بر این باور بودند که با انتخاب
ترامپ سودی بسیار نصیبشان شده است. انتظارشان این بود که دولت ترامپ باید از افراد
دلسوز این صنعت تشکیل شود. مناطق بیشتری به روی حفاری باز شود و مقررات پرهزینه
حذف شود. با این حال، اخیرا
مدیران این صنعت دلایل زیادی برای زیر سوال بردن این روایت داشتهاند. تعرفههایی
که ترامپ اعلام کرده بسیار شدیدتر از آن چیزی بود که بسیاری پیشبینی میکردند، و
این نگرانی را ایجاد کرد که تشدید جنگ تجاری میتواند رشد اقتصاد جهانی را مهار
کند یا حتی ایالات متحده را وارد رکود کند و تقاضای سوخت را کاهش دهد. مشکل به همین جا
ختم نشد و کارتل تولیدکنندگان نفت به رهبری عربستان سعودی (اوپک) هم عزم خود را
جزم کرد و اعلام کرد از ماه مه، از آنچه قبلا برنامهریزی شده بود، نفت بیشتری تولید
خواهد کرد. این روند تقریبا
13 درصد از قیمت نفت خام برنت، معیار بینالمللی را کاهش داد، و همان لحظه به
65.58 دلار در هر بشکه رسید یعنی پایینترین سطح آن در بیش از سه سال گذشته.
کاهش قیمت برای
مصرف کنندگان خوب است که وقتی بنزین و سایر سوختها قیمت کمتری دارند سود میبرند.
اما شرکتهای انرژی، بهویژه آنهایی که در ایالات متحده هستند، که به بزرگترین
تولیدکننده نفت جهان تبدیل شدهاند، وحشتزده شدهاند. اگر قیمتها پایین
بماند یا بیشتر کاهش یابد، این صنعت که یک صادرکننده بزرگ و یک کارفرمای بزرگ در ایالتهایی
مانند تگزاس است، ممکن است مجبور به کاهش سرمایهگذاری و کاهش مشاغل شود.
کرک ادواردز، مدیر
اجرایی یک تولیدکننده کوچک نفت و گاز در غرب تگزاس که اخیرا طرحهای حفاری را به
دلیل هزینههای بالاتر فولاد لغو کرد، به نیویورکتایمز میگوید: ما از «حفاری، عزیزم،
حفاری» به «صبر کن، عزیزم، صبر کن» رسیدهایم.
ادواردز معتقد
است: «وقتی هزینههای شما به دلیل قیمت بالای فولاد افزایش یافته اما قیمت محصولات
شما بهطور چشمگیری پایینتر است، نمیتوانید برای حفر چاه پول خرج کنید». کاهش قیمت نفت
همچنین تناقضات خاصی را در اهداف انرژی دولت ترامپ نشان میدهد. ترامپ گفته است که
میخواهد شرکتهای نفت و گاز که از کمپین او با دهها میلیون دلار کمک حمایت
کردند، چاههای بیشتری حفر کنند. اما او و دستیارانش اعلام کردهاند که برنامهریزی
دارند که قیمتهای نفت و بنزین بسیار کاهش یابد، حتی تا 50 دلار در هر بشکه تا تورم
کنترل شود. کریس رایت، وزیر
انرژی، در کنفرانس انرژی هیوستون، سراویک (CERAWeek) که توسط S&P Global برگراز شد، گفت: ما مطمئنا معتقدیم که به نفع مردم آمریکا و
صادقانه شهروندان جهان است که قیمت نفت پایینتر باشد.
به گفته بانک
فدرال رزرو دالاس، اگر قیمتها همچنان کاهش یابد، برخی از شرکتها دیگر نمیتوانند
چاههای جدید را به طور سودآور در بخشهای خاصی از ایالات متحده حفر کنند.
در حالی که دولت
ترامپ خواهان کاهش قیمت نفت است اما رابرت مک نالی، مشاور انرژی رئیس جمهور جورج
دبلیو بوش، میگوید: فکر نمیکنم کاخ سفید به مقامات عربستان سعودی و دیگر کشورها
برای افزایش تولید فشار آورده باشد. مکنالی باور دارد که سعودیها معتقدند بازار
نفت به اندازهای سالم است که میتوانند اکنون اقدام کنند. هرچند بینظمیهایی
در برنامه تولید اعضای اوپک پلاس بهویژه از سوی قزاقستان و عراق دیده میشود اما مک
نالی که رئیس شرکت تحقیقاتی گروه انرژی راپیدان است، به نیویورکتایمز گفته است:
سود بلندمدت برای دیسیپلین اوپک پلاس بیشتر از درد کوتاه مدت کاهش قیمت نفت آورد
دارد.
نیویورک تایمز
البته مینویسد که ممکن است سعودیها درباره چگونگی واکنش سرمایهگذاران به ترکیب
تعرفههای ترامپ و اعلامیههای تولید این کارتل نفتی، اشتباه محاسباتی کرده باشند.
و این امکان وجود دارد که اگر افت قیمت
نفت ادامه پیدا کند، اوپک پلاس به این فکر خواهند کرد که چه کار کنند. بر اساس گزارش
نشریه تایمز آبزرور، پس از انتخاب مجدد ترامپ، حال و هوای اولیه در صنعت نفت
سرخوشانه بود. زیرا مدیران این صنعت معتقد بودند دولت طرفدار انرژی فسیلی بر سر
کار آمده است. اما در چند ماه اول، مجموعهای از چالشها پدیدار شد. تعرفهها هزینه
حفاری را افزایش داده و حاشیه سود را کم کرده است، آن هم درست زمانی که بهرهبرداران
به دنبال توسعه میادین نفتی هستند.
بر اساس دادههای
تازه منتشر شده بیکر هیوز، تعداد دکلهای حفاری از زمان آغاز به کار دولت ترامپ
کاهش یافته است، بیشترین کاهش در تگزاس، پایتخت نفت و گاز طبیعی ایالات متحده، بوده
و در این منطقه تا 28 مارس، 290 دکل در تگزاس وجود داشته است. این درحالیست که در
مارس سال 2024 تعداد دکلهای حفاری منطقه 376 دکل بود.
لینهوا گوان، مدیرعامل Surge Energy مستقر در هیوستون در یک پست رسانه اجتماعی نوشت: صنعت شیل ایالات
متحده با افزایش مشکلات تولید و فشارهای اقتصادی با چالشهای مهمی روبرو است. او نتایج یک نظرسنجی را منتشر کرد که نشان میدهد اکثریت
شرکتکنندگان بر این باور بودند که تولید نفت خام ایالات متحده در این دهه افزایش
خواهد یافت. اسکات شفیلد، بنیانگذار
پایونیر نچرال ریسورس، هشدار داده که شعار «حفاری کن، عزیزم، حفاری» ترامپ ممکن
است هرگز به مرحله عمل نرسد. به گزارش بلومبرگ، شفیلد تصویری تلخ را برای صنعت نفت
در هیوستون ترسیم کرده و میگوید: احتمالا مجبور خواهید شد دست از کار بکشید. ممکن
است مجبور شوید برخی از کارمندان خودتان را اخراج کنید. باید روی بهترین چشماندازهای
خود تمرکز کنید. خواهیم دید که طی دو یا سه سال آینده چه اتفاقی خواهد افتاد.
به گزارش سنتر
اسکوئر، صنعت نفت و گاز طبیعی تگزاس در دو سال گذشته رکوردهایی در تولید خود
گزارش کرده بود و چند ماه تعداد مشاغل در این صنعت افزایش یافت. به نوشته این
خبرگزاری، حالا اما در ماه مارس، صنعت نفت 700 شغل را در بخش بالادستی از دست داده
است، و این از دست دادن مشاغل در شرکتهایی رخ داده که عمدتا در حوضه نفت خیز پرمیان
حفاری میکنند. ژورنال پایپلاین اند گس هم گزارش داد بریتیش پترولیوم اعلام کرد که 7700 شغل در سراسر جهان را کنار گذاشته و تقریباً 1100 شغل
مستقر در ایالات متحده را به مجارستان، هند و مالزی منتقل کرده است. بریتیش پترولیوم
در حال حاضر تقریبا 4000 کارمند در هیوستون، پایتخت نفت و گاز طبیعی تگزاس و ایالات
متحده که مقر بیپی هم در در آنجاست
دارد.
در ماه فوریه،
شورون اعلام کرد که تا پایان سال 2026 تا 20 درصد از نیروی کار خود را در تمام
کشورها اخراج میکند. به گزارش هیوستون کرونیکل، این شرکت تا ماه فوریه افراد حاضر
در دفتر شرکت خود را تا یک سوم کاهش داد. مدیران صنعت نفت ایالات متحده به سنتر
اسکوئر گفتهاند که انتظار میرود اخراجهای بیشتری در تگزاس صورت گیرد.