کمبود خوراک گاز مورد نیاز پتروشیمیها اگرچه در بالاترین سطح دریافت به ده درصد گاز تولیدی کشور نمیرسد اما شرایط دریافت آن بهگونهای شده که گفته میشود در قراردادهای برخی شرکتها و طرحها صراحتا این نکته قید میشود که شرکت گاز هشت یا نه ماه از سال متعهد به تامین گاز است.
از سوی دیگر ورود پتروشیمیها به عرضه تولید نفت و گاز موضوع تازه ای نیست. این سیاست بهویژه در راستای تامین پایدار خوراک اعمال شده بود. موضوع مهم دیگری که نباید از نظر دور بماند طلبهای چند هزار میلیاردی شرکت گاز بابت خوراک تحویلی به مجتمعهای تولیدی پتروشیمی میباشد. بیتردید عدم توافق در مورد نرخ خوراک نمیتواند بهانه قابل قبولی برای این حجم از بدحسابی مشتریان آن مجموعه باشد. کافی است تصور شود اگر مشتریان پتروشیمی بدهی محصولات دریافتی خود را تسویه نمیکردند با آنها چگونه برخورد میشد. برخوردهایی مثل قطع یوتیلیتی تحویلی به برخی شرکتهای تولیدی بابت عدم تسویه مطالبات موضوعی است که میان شرکتهای زیرمجموعه یک هلدینگ نیز وجود داشته است. اما برنامهریزی برای تامین پایدار خوراک کاز راهکاری است که اکثر هلدینگهای فعال در بخش نفت و پتروشیمی هر یک به طریقی برای تحقق آن اقدام کردهاند. در اولین اقدام یازدهم اردیبهشتماه سال ۱۴۰۳ هلدینگی از شرکتهای پتروشیمی و شرکتهای فعال در حوزه اکتشاف با مجموعه وزارت نفت تفاهمنامهای امضاء کردند که بر اساس آن شرکتهای پتروشیمی بتوانند برای تامین پایدار گاز مورد نیاز خود وارد عرصه بالادست شوند و در طرحهای توسعه میادین بهویژه فشارافزایی، سرمایهگذاری و مشارکت کرده و خودشان از عواید افزایش تولید بهرهمند شوند. هفت مورد تفاهمنامه امضاء شده میان هلدینگها و مجموعه نفت از دیگر اقدامهایی است که در این رابطه صورت گرفته است.
این موارد عبارتند از:
۱- واگذاری مطالعه توسعه میدانهای گازی سفید زاخور، سفید باغون، شاهینی و هالگان به گروه گسترش نفت و گاز پارسیان و شرکت پتروپارس.
ارزش سرمایهگذاری : ۸۰۰ میلیون دلار.
هدف: افزایش ۲۷ میلیون مترمکعبی تولید گاز.
۲- واگذاری مطالعه توسعه میدانهای گازی زیره، خارتنگ و ساختار اکتشافی دارنگ به شرکت پتروکاوه افق.
ارزش سرمایهگذاری: یک میلیارد دلار.
هدف: افزایش ۲۴ میلیون مترمکعبی تولید گاز.
۳- واگذاری مطالعه توسعه مخازن خامی زیلایی و کارون و جمعآوری گازهای همراه مسجد سلیمان به شرکت سرمایهگذاری صندوق بازنشستگی کشوری (صبا انرژی و پتروپالایش بارسوماش)
ارزش سرمایهگذاری: دو میلیارد دلار.
هدف: افزایش ۱۴/۲ میلیون مترمکعبی تولید گاز.
۴- واگذاری مطالعه توسعه میدان گازی عسلویه غربی و ایستگاه تقویت فشار کنگان به شرکت نوید زرشیمی.
ارزش سرمایه گذاری: ۶۰۰ میلیون دلار.
هدف: افزایش ۴۴ میلیون متر مکعبی تولید گاز.
۵- واگذاری مطالعه توسعه مخازن خامی شهیدان، زیلایی و کارون به صورت مشترک به شرکت پتروشیمی مسجد سلیمان و شرکت توسعه پتروایران.
ارزش سرمایهگذاری: یک میلیارد و هشتصد میلیون دلار.
هدف: افزایش ۱۱/۶ میلیون مترمکعبی تولید گاز.
۶- واگذاری مطالعه توسعه میدانهای گازی میلاتون و رودک، بینک و رگ سفید به شرکت سرمایهگذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین (تاپیکو)
ارزش سرمایهگذاری: ۹۵۰ میلیون دلار.
هدف: افزایش ۷/۷ میلیون متر مکعبی تولید گاز.
۷- واگذاری مطالعه توسعه میدانهای گازی اهواز و مارون خامی به شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس
ارزش سرمایهگذاری : یک میلیارد دلار.
هدف: افزایش ۹/۸ میلیون مترمکعبی تولید گاز.
نکته قابل تامل این است که هیچ یک از برنامههای گفته شده عملا محقق نشده است آخرین خبر منتشره انتشار خبر واگذاری دو مورد از میدانهای گازی به هلدینگ فولاد بود میدانهایی که جزو برنامههای در دست پیگیری توسط هلدینگ پارسیان بود. اما بطور کلی باید گفت در خوشبینانهتربن حالت و با فرض محقق شدن اجرای تمامی هفت طرح بیان شده حداقل زمان مورد انتظار برای به بهرهبرداری رسیدن آنها نمیتواند کمتر از چهار سال باشد و شرکتها برای تامین پایدار خوراک گاز باید به فکر راهکاری باشند که در زمان کوتاهتری بتوانند از حاصل آن بهرهمند شوند.