آب و برق، دو سامانه به‌هم‌وابسته هستند که ناکارآمدی یکی، دیگری را نیز به خطر می‌اندازد. کارشناسان هشدار می‌دهند که بی‌توجهی به این پیوند حیاتی ممکن است اقتصاد اروپا را تا مرز فروپاشی بکشاند.
به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، اتلاف گسترده آب در اروپا نه‌تنها موجب تشدید بحران اقلیمی شده، بلکه هزینه‌های سنگینی را بر دوش اقتصاد این قاره گذاشته است. گزارش جدید شرکت «دنفوس» (Danfoss) نشان می‌دهد که در صورت ادامه روند کنونی، مصرف انرژی در بخش آب تا سال ۲۰۴۰ دو برابر خواهد شد و تقاضای آب در بخش انرژی نیز نزدیک به ۶۰ درصد افزایش می‌یابد. این در حالی است که پیش‌بینی‌ها از احتمال کمبود ۴۰ درصدی منابع آب در سطح جهانی طی پنج سال آینده حکایت دارد؛ بحرانی که هم‌اکنون بیش از ۳.۶ میلیارد نفر از مردم جهان را درگیر کرده است.
فرآیندهای مربوط به چرخه آب از استخراج و تصفیه تا توزیع و مصرف نیازمند انرژی‌اند. با افزایش جمعیت جهان، تقاضا برای آب شیرین نیز رشد می‌کند و به‌تبع آن انرژی بیشتری برای پمپاژ و تصفیه مورد نیاز است. در حال حاضر بخش انرژی حدود ۱۴ درصد از برداشت جهانی آب‌های شیرین را به خود اختصاص داده است. این وابستگی متقابل سبب شده است که هرگونه اختلال در یکی از این سامانه‌ها مستقیماً بر دیگری تأثیر بگذارد؛ به‌عنوان نمونه، کمبود انرژی می‌تواند عملکرد شبکه‌های آب‌رسانی را مختل کند، در حالی‌که خشکسالی‌ها و موج‌های گرمایی نیز تولید برق را با مشکل مواجه می‌کنند. در اروپا مقدار زیادی از آب تصفیه‌شده و انرژی صرف‌شده برای آن به دلیل نشت‌ها و ناکارآمدی‌ها به هدر می‌رود و این مسئله نه‌تنها اقتصادی بلکه امنیتی است.
بر اساس این گزارش، در صورت نادیده گرفتن ناکارآمدی‌های موجود، تولید ناخالص داخلی کشورهای با درآمد بالا ممکن است تا سال ۲۰۵۰ تا هشت درصد و در کشورهای کم‌درآمد تا ۱۵ درصد کاهش یابد. در حال حاضر، چالش‌های مرتبط با آب در سطح جهانی حدود ۹.۶ میلیارد دلار هزینه اضافی بر بخش انرژی تحمیل کرده است. کشورهای اروپایی نیز تا سال ۲۰۳۰ ناگزیر خواهند بود برای رعایت مقررات فعلی آب، بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ یورو بیشتر به ازای هر نفر برای تأمین و تصفیه آب هزینه کنند.
علاوه بر پیامدهای مالی، بحران آب تهدیدی برای سلامت عمومی، پایداری زیرساخت‌ها و حتی امنیت ژئوپلیتیکی محسوب می‌شود. کمبود دسترسی به آب و انرژی ارزان می‌تواند موجب ناآرامی‌های اجتماعی و درگیری میان کشورهایی شود که به منابع مشترک متکی هستند.
کارشناسان با تأکید بر اینکه فناوری‌های موجود می‌توانند بهره‌وری آب و انرژی را در تمام مراحل چرخه آب افزایش دهند، خواستار اقدام فوری دولت‌ها شده‌اند. اگر تمام تأسیسات آب‌شیرین‌کن جهان با فناوری‌های جدید به‌روز شوند، حدود ۳۴.۵ میلیارد یورو صرفه‌جویی اقتصادی و ۱۱۱ میلیون تن کاهش در انتشار دی‌اکسیدکربن حاصل خواهد شد. افزون بر این، به‌کارگیری درایوهای با سرعت متغیر (VSD) در تصفیه‌خانه‌های فاضلاب می‌تواند مصرف انرژی را به میزان چشمگیری کاهش دهد؛ چنان‌که در یکی از تصفیه‌خانه‌های چنای هند، مصرف انرژی تا ۲۲ درصد کاهش یافت. درایو سرعت-متغیر VSD مانند یک «تنظیم‌کننده هوشمند» برای موتور عمل می‌کند تا موتور دقیقاً به اندازه‌ی نیاز، انرژی مصرف کند، نه بیشتر.
در این میان، مراکز داده نیز به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان آب شناخته می‌شوند. بر اساس داده‌های آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، این مراکز سالانه حدود ۵۶۰ میلیارد لیتر آب مصرف می‌کنند و این رقم تا سال ۲۰۳۰ ممکن است به ۱۲۰۰ میلیارد لیتر برسد؛ یعنی شش برابر برداشت کل آب شیرین اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۲. دلیل اصلی این مصرف بالا، خنک‌سازی واحدهای پردازشی است که گرمای زیادی تولید می‌کنند.
فناوری خنک‌سازی مایع در مدار بسته می‌تواند مصرف آب را کاهش دهد و بازده انرژی را نیز تا ۱۵ درصد افزایش دهد. گرمای اضافی تولیدشده در مراکز داده می‌تواند به جای هدررفتن، برای تأمین گرمایش شهری مورد استفاده قرار گیرد. برآورد IEA نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۳۰، حرارت بازیافتی از مراکز داده می‌تواند ۱۰ درصد نیاز گرمایشی اروپا را تأمین کند؛ معادل حدود ۳۰۰ تراوات‌ساعت انرژی برای مصرف‌کنندگان واقع در چند کیلومتری این مراکز.
اروپا در حالی با بحران آب و انرژی دست‌وپنجه نرم می‌کند که راهکارهای فنی برای کاهش خسارت‌ها در دسترس است. با این حال، تحقق این راهکارها نیازمند سیاست‌گذاری بلندمدت، همکاری فرامرزی و درک این واقعیت است که هیچ قطره‌ای از آب یا واحدی از انرژی دیگر نباید بیهوده تلف شود.