آمریکا در حال اتخاذ سیاست‌های انزواگرایانه‌تر است. این کشور تعرفه‌ها را افزایش می‌دهد و تلاش می‌کند حمایت بیشتری از تولیدات داخلی خود به عمل آورد.» «اگرچه این اقدامات ممکن است در کوتاه مدت به رشد اقتصادی ایالات متحده کمک کند، اما قطعاً به بسیاری از کشورهایی که به تجارت با آمریکا وابسته هستند، آسیب خواهد رساند.
فاطمه لطفی
«در ایالات متحده سرمایه گذاری کنید، یا با تعرفه های گمرکی
مواجه شوید»! این احتمالا مهمترین بخش از مهمترین سخنرانی اجلاس داووس 2025 بود و
لازم نیست گوینده جمله را نام ببریم. چون احتمالا تا به امروز همه او را شناخته‌اند. بله! دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده. ترامپ
با توپ پر در نشست مجازی رهبران تجاری و سیاسی مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس
شرکت کرده بود. توپ و تشر ترامپ از یک طرف متوجه کشورهای تولید کننده نفت بود: «کاهش
قیمت نفت می‌تواند "فورا" به جنگ روسیه و اوکراین پایان دهد.» او از
عربستان سعودی و اوپک خواست فورا قیمت نفت را کاهش دهند. مدیران ارشد بانک آمریکا،
شرکت سرمایه گذاری بلک استون، گروه اسپانیایی Banco Santander و غول
نفت و گاز فرانسوی توتال انرژیز از اصلی‌ترین مخاطبان ترامپ بودند. و بعد بقیه را
تهدید کرد که محصولات خودتان را در ایالات متحده بسازید تا با تعرفه مواجه نشوید. تصویر
ترامپ بر روی یک صفحه غول‌پیکر در میان رهبران دیگر کشورها، یادآور فیلم‌های آخر‌الزمانی‌ست
از تسلط یک قدرت مطلق بر تمامی دنیا، که هیچ راه علاجی هم برای رهایی از زورگویی‌هایش
وجود ندارد. و البته بودند کسانی که در این سخنرانی به شدت ترامپ را تشویق کردند. حضور ترامپ در داووس همیشه حاشیه‌ساز است، هم سال
2018 حاشیه ساخت هم سال 2020. اما حاشیه‌های امسال حاشیه نبود، طوفان بود. کریستین
لاگارد رئیس بانک مرکزی اروپا، آندری دودا رئیس جمهور لهستان و آندری پلنکوویچ
نخست وزیر کرواسی از جمله آنهایی بودند که شنیدن سخنان ترامپ برایشان گویا از نان
شب هم واجب‌تر بود. لاگارد پیشتر گفته بود انتخاب مجدد دونالد ترامپ در آمریکا به
عنوان رئیس‌جمهور تهدیدی برای اروپا خواهد بود. دودا از ترامپ خواسته بود لطف کند
زودتر به جنگ اوکراین پایان دهد (لهستان همچنان نگران تکرار حوادث جنگ دوم جهانی و
حمله روسیه به این کشور است). و پلنکوویچ به دنبال تقویت بیشتر شراکت استراتژیک
خود با ایالات متحده است. و البته که مشوقین هم کم نبودند. خاویر میلی، رئیس جمهور
آزادیخواه آرژانتین، یکی از بزرگترین تشویق کنندگان رئیس جمهور آمریکا بود در صحنه
جهانی، و ساعاتی قبل از سخنرانی ترامپ، یک سخنرانی آتشین داشت، علیه «ویروس ذهنی ایدئولوژی
ووک». ایدئولوژی ووک در ابتدای دهه 2010، برای اشاره به آگاهی گسترده‌تر از
نابرابری‌های اجتماعی مانند بی‌عدالتی نژادی، تبعیض جنسی، و انکار حقوق LGBTQ بوده و حالا به حوزه‌های گسترده‌تری هم راه یافته است. میلی از آن به شدت
بیزار است.
میلی گفت که آرژانتین «ایده آزادی را دوباره پذیرفته
و این چیزی است که من اعتماد دارم رئیس جمهور ترامپ در این آمریکای جدید انجام
خواهد داد.» او ستایشش را نثار رهبران همفکری چون ترامپ، جورجیا ملونی، نخست وزیر
ایتالیا، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، ویکتور اوربان، نخست وزیر مجارستان
و نایب بوکله، رئیس جمهور السالوادور کرد و گفت: «به آهستگی یک اتحاد بین‌المللی
از همه آن ملت‌هایی شکل می‌گیرد که می‌خواهند آزاد باشند و به ایده‌های آزادی
اعتقاد دارند» و از «دوست عزیزم» ایلان ماسک هم دفاع کرد.
چهار سال پیش، حاضران در داووس شاکر بودند از اینکه
دیگر ترامپ را بر صحنه سیاسی جهانی نخواهند دید. و امسال همان‌ها ورود دوباره
ترامپ به داووس را تبریک می‌گفتند. سخنرانی مجازی ترامپ توجه جمعیت زیادی را در داووس
سوئیس به خود جلب کرد و 3000 مقام دولتی و شرکتی و سرمایه‌گذار در داووس حضور
داشتند و گویا 700 نفر هم بیرون سالن سخنرانی
به انتظار ایستاده بودند. وقتی ترامپ روی صفحه نمایشگر نشان داده شد، حضار کف زدند.
ترامپ با تبریک به مجمع جهانی اقتصاد برای سازماندهی کنفرانس آغاز کرد، اما به
سرعت به شعار «اول آمریکا» رسید. و بعد رسید به محدود کردن «جراحی‌های تراجنسیتی» و
آهی از ناامیدی سالن کنفرانس را پر کرد. برخی از مدیران ارشد اجرایی حاضر در
سخنرانی سوالاتی را مطرح کردند. استیو شوارتزمن، مدیرعامل بلک استون در مورد اروپا
پرسید، ترامپ کوتاه نیامد و ناامیدی خود را از مقررات اروپایی ابراز کرد. اظهارات
او باعث شد بسیاری از رهبران اروپایی در میان حاضران با چهره‌هایی سنگی به نمایشگر
نگاه کنند. اتاق ساکت شده بود. سرخوردگی از مقررات اروپا موضوعی تکرار شونده در
اجلاس سال جاری بوده اما شاید پیام صریح ترامپ این موضوع را حتی واضح‌تر کرد. این
فضای سنگین حاکم بر سالن تا آن زمان ادامه یافت که ترامپ به شوخی گفت «به کانادا
فرصت داده شده به پنجاه‌ویکمین ایالت ایالات متحده بدل شود »، و آن‌گاه بود که قاه‌قاه
خنده سالن را پر کرد. بعد ترامپ به رئیس مجمع جهانی اقتصاد، بورگه برِنده، گفت که رهبر
چین، شی جین پینگ، با او تماس گرفته است، حضار دوباره خندیدند.
ترامپ در داووس چه گفت؟
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در سخنرانی خود در
جمع رهبران تجاری و سیاسی جهانی از اوپک خواست قیمت‌های نفت و جهان را کاهش دهد و
به بقیه هشدار داد که اگر محصولات خود را در جایی غیر از آمریکا تولید کنند، با
تعرفه‌های گمرکی مواجه خواهند شد. او ادامه داد «من خواهم خواست که نرخ بهره فورا
کاهش یابد و به همین ترتیب، نرخ‌های بهره باید در سراسر جهان کاهش یابند.» رویترز
نوشت این اظهارات، اولین اظهارات ترامپ برای رهبران جهانی در زمانی بود که تنها
چهار روز از ریاست جمهوری‌اش می‌گذشت و این پیام را تقویت کرد که دوره دوم او
اجتنابی خواهد بود از هنجارهای بازار آزاد در داخل و خارج از ایالات متحده. با این
حال کارشناسان می‌گویند ترامپ علیرغم صحبت‌هایی که درباره تعرفه‌ها کرده است هنوز
درباره بازارهایی که برنامه‌هایش به هم خواهد ریخت یا با مشکل و خطر مواجه خواهد
کرد صحبتی نکرد. با صحبت‌های ترامپ در داووس، رشد قیمت نفت منفی شد، یورو کاهش یافت
و دلار آمریکا در برابر سبدی از ارزهای خارجی بین سود و زیان در نوسان بود. درS&P 500 شاخص سهام ایالات متحده به بالاترین حد خود نزدیک شد. ترامپ با سرزنش مونیهان،
مدیرعامل بانک آمریکا و جی‌پی مورگان چیس، بدون ارائه شواهد یا جزئیاتی از هرگونه
تخلف گفت که این دو به محافظه‌کاران خدمات بانکی ارائه نمی‌دهند. این دو بانک به
سرعت بیانیه‌هایی صادر کردند و گفتند که این موضوع صحت ندارد.
اما
سخنرانی ترامپ از یک بابت
بسیار غیرمعمول بود و آن اینکه به تعدادی از مدیران تجاری این فرصت را داد تا به
طور علنی از رئیس جمهور ایالات متحده در مورد مسائلی که بر تجارت آنها یا سرمایه
گذاری‌ها، پروژه‌ها و منافع خاص آنها تأثیر منفی می‌گذارد انتقاد کنند. شدیدترین انتقادات از او به متحدان سنتی ایالات متحده، کانادا و اتحادیه اروپا
اختصاص داشت، ولی ترامپ دوباره آنها را با تعرفه‌های جدید تهدید و به دلیل مازاد
تجاری با ایالات متحده سرزنش کرد.
ترامپ در بخشی از سخنرانی خود که به این متحدین تاخت
گفت: «یک چیزی که ما مطالبه خواهیم کرد این است که از سایر ملت‌ها احترام می‌خواهیم.
[مثلا] کانادا. ما با کانادا کسری فوق‌العاده‌ای داریم. ما دیگر چنین چیزی را
نخواهیم داشت.» بعد به شدت از جو بایدن سلف خود و سیاست‌هایی که سال‌ها در داووس
حاکم بوده، از تغییر اقلیم گرفته تا سیاست تنوع، انتقاد کرد. واکنش‌های جان کری،
وزیر امور خارجه پیشین ایالات متحده، در دوران بایدن هنگام گوش دادن به حرف‌های
ترامپ از چشم رسانه‌ها دور نماند. برخی حاضران در داووس از سبک انتقاد مستقیم او
تعریف کردند در حالی که برخی دیگر به آرامی با اظهارات او مخالفت کردند، صرفا به
آرامی!
ترامپ وعده داد تورم را با ترکیبی از تعرفه‌ها، مقررات‌زدایی
و کاهش مالیات به همراه سرکوب مهاجرت غیرقانونی و تعهد به تبدیل ایالات متحده به
مرکز هوش مصنوعی، ارزهای دیجیتال و سوخت‌‌های فسیلی کاهش دهد. او گفت: «ایالات
متحده بیشترین مقدار نفت و گاز را در بین کشورهای دیگر روی زمین دارد و ما از آن
استفاده خواهیم کرد. و این امر نه تنها هزینه تقریبا همه کالاها و خدمات را کاهش می‌دهد،
بلکه ایالات متحده را به یک ابرقدرت تولیدی تبدیل می‌کند.» پس از آن اعلام کرد که به
دنبال گفتگو با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در مورد جنگ در اوکراین است و از
روسیه و چین می‌خواهد که برای کاهش تسلیحات هسته‌ای تلاش کنند. و بعد یک سری از
دروغ‌های آشنا و تکراری را پشت سر هم قطار کرد: مثلا ایالات متحده در اولین دوره ریاست
جمهوری او پاک‌ترین هوا و آب را داشت و اینکه «توافق جدید سبز» در ایالات متحده
وجود داشت که او آن را لغو کرده بود.
لوئیس اوگانس، رئیس بخش تحقیقات کلان جهانی در بانک
سرمایه‌گذاری جی‌پی مورگان، می‌گوید: «بزرگترین چالش برای رشد جهانی، عدم قطعیت
است. این عدم قطعیت ناشی از اتفاقاتی است که ممکن است در دوره دوم ریاست‌جمهوری
ترامپ در ایالات متحده رخ دهد.»
اوگانس می‌گوید: «آمریکا در حال اتخاذ سیاست‌های انزواگرایانه‌تر است. این کشور
تعرفه‌ها را افزایش می‌دهد و تلاش می‌کند حمایت بیشتری از تولیدات داخلی خود به
عمل آورد.» «اگرچه این
اقدامات ممکن است در کوتاه مدت به رشد اقتصادی ایالات متحده کمک کند، اما قطعاً به
بسیاری از کشورهایی که به تجارت با آمریکا وابسته هستند، آسیب خواهد رساند.» موریس ابستفلد، اقتصاددان ارشد سابق صندوق بین‌المللی
پول و مشاور اقتصادی پیشین رئیس‌جمهور اوباما، معتقد است که تعرفه‌های جدید «می‌تواند
برای مکزیک و کانادا بسیار فاجعه‌بار باشد» و برای ایالات متحده نیز «زیان‌آور»
خواهد بود. او صنعت خودروسازی را به عنوان مثالی از صنایعی ذکر می‌کند که «به زنجیره
تأمینی وابسته است که در سه کشور توزیع شده است. اگر این زنجیره تأمین مختل شود،
شاهد اختلالات گسترده‌ای در بازار خودرو خواهیم بود». ابستفلد توضیح می‌دهد که این
اتفاق می‌تواند منجر به افزایش قیمت‌ها، کاهش تقاضا برای محصولات و کاهش سود شرکت‌ها
شود که در نتیجه ممکن است به کاهش سطح سرمایه‌گذاری منجر شود.
ابستفلد که در حال حاضر با موسسه اقتصاد بین‌الملل پیترسون
همکاری می‌کند، می‌افزاید: «اعمال چنین تعرفه‌هایی در جهانی که به شدت به تجارت
وابسته است، می‌تواند برای رشد اقتصادی مضر باشد و حتی ممکن است جهان را به سمت
رکود سوق دهد.» تهدیدهای مربوط به اعمال تعرفه‌ها همچنین نقش مهمی در استعفای جاستین
ترودو، نخست‌وزیر کانادا، ایفا کرده است.
در داووس صحبت از چه بود؟
تمرکز امسال داووس بیشتر بر رشد اقتصادی و مقررات زدایی
بود تا مسئولیت اجتماعی شرکتی و محیط زیست، اجتماعی و حکومت (ESG). اما نگرانی
از باب خطرات بالقوه تعرفه‌ها برای اقتصاد جهانی، تقابل ژئواکونومیک و درگیری‌های
ژئوپلیتیکی وجود داشت. نگرانی در مورد چشم‌انداز اقتصادی اروپا به‌ویژه بیش
از همه بود و قیمت‌های بالای انرژی هم محل بحث بسیار داشت. در حوزه انرژی و تغییر
اقلیم، امسال تغییر قابل توجهی صورت گرفته بود درباره تمرکز بیشتر بر امنیت ملی،
رقابت اقتصادی و امنیت انرژی؛ و مقرون به صرفه بودن گاه بیش از مسائل مربوط به پایداری و گذار مد نظر قرار می‌گرفت.
محرک‌های کلیدی مطرح این تغییر عبارت بودند از پیروزی ترامپ، فوریت یافتن مجدد
رقابت با چین در رهبری هوش مصنوعی، و نقشی که قیمت بالای انرژی در تقابل‌های
اقتصادی دارد مثلا در اروپا، نتایج انتخابات‌هایی که به به پیروزی پوپولیست‌ها
منجر شده است، و فروپاشی چند دولتی که اخیرا رخ داده است.
اما موضوع سال 2025 اجلاس داووس، «همکاری برای عصر
هوشمند» بود که به تلاقی پایداری، نوآوری و مشارکت می‌پرداخت. در این میان پنج
نکته از این اجلاس از همه مهمتر بود:
1. پایداری برای انعطاف‌پذیری
و نوآوری کسب و کار
یکی از نکات کلیدی اجلاس داووس 2025 این بود که
گنجاندن پایداری در شیوه‌های تجاری محرکی‌ست حیاتی برای انعطاف‌پذیری، رقابت پذیری
و موفقیت بلندمدت. بدون آن، ما در معرض خطر ایجاد دهه‌ای هستیم که مشخصه
آن رشد راکد و گزینه‌های محدود سیاست مالی و پولی مرتبط با کندی بهبود اقتصادی
است. درعوض، باید کسب‌وکارها برای کمک به شکل‌گیری
اقتصادهای انعطاف‌پذیر و در عین حال تقویت اعتماد در بین سهامداران، توانمند شوند.کسب
و کارها می‌توانند استراتژی‌های رشدی ایجاد کنند که هم از نظر تجاری قابل دوام
باشد و هم با اهداف پایداری جهانی هماهنگ باشد. پیمان
جهانی سازمان ملل متحد با بهره‌گیری از اصول خود- حقوق بشر، کار، محیط زیست و
مبارزه با فساد- به شرکت‌ها کمک می‌کند تا شیوه‌های مسئولانه را در عملیات اصلی
خود بگنجانند. این رویکرد مبتنی بر اصول نه تنها پایه‌های اخلاقی و حاکمیتی شرکت‌ها
را تقویت می‌کند، بلکه به کسب‌وکارها فرصتی می‌دهد برای حضور در بازارهای در حال
ظهور در اقتصاد دیجیتال.
2. نقش فناوری‌های
نوظهور
در مجمع جهانی اقتصاد، یکی از موضوعاتی اصلی مورد بحث
نقش فناوری‌ها بود: ظهور سریع فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، محاسبات کوانتومی و
فناوری سبز چالش‌ها و فرصت‌هایی را برای توسعه پایدار فراهم می‌آورد. برای شرکت‌ها
بسیار مهم است که چارچوب‌های هوش مصنوعی اخلاقی را اتخاذ کنند تا اطمینان حاصل شود
که نوآوری‌ها به جای تشدید نابرابری‌ها، پیشرفت اهداف توسعه پایدار (SDG) را تسریع می‌کنند. یکپارچه‌سازی فناوری اخلاقی برای رسیدگی به
چالش‌های اقلیمی، برابری و عملیاتی موضوعی کلیدی است.
گزارش اخیر پیمان جهانی سازمان ملل در مورد هوش مصنوعی
بر ضرورت رو به رشد بودن شرکت‌ها برای اتخاذ شیوه‌های هوش مصنوعی مسئولانه برای
حفظ اعتماد و باز کردن پتانسیل کامل این فناوری‌ها تاکید می‌کند. این گزارش تاکید می‌کند که تعبیه ساختارهای حاکمیتی قوی، استراتژی‌های کاهش
تعصب و مدل‌های تعامل ذینفعان برای اطمینان از اینکه سیستم‌های هوش مصنوعی به‌جای
تشدید نابرابری‌ها به نفع مردم و کره زمین هستند، حیاتی است.
چارچوب اصول کسب و کار مسئولانه از پیمان جهانی
سازمان ملل متحد تضمین می‌کند که صنایعی که در عصر هوشمند توسعه می‌یابند، این کار
را به گونه‌ای انجام می‌دهند که از حقوق بشر حمایت می‌کند، رشد فراگیر را تقویت می‌کند
و از کره زمین محافظت می‌کند. این رویکرد جامع به نوآوری- همراه با تعهد به رهبری
اخلاقی- بخش خصوصی را به عنوان یک محرک قدرتمند برای موفقیت تجاری فوری و پایدار و
بلندمدت معرفی می‌کند.
رهبران داووس بر لزوم ایجاد توازن بین نوآوری و مسئولیت،
استفاده از فناوری برای تقویت زنجیره تامین، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و بهبود
شفافیت تاکید داشتند.
3. مشارکت‌ها کاتالیزورهای
راه حل‌های سیستمی هستند
دستیابی به اهداف جهانی پروژه‌ای است که یک شخص،
شرکت، کشور یا بخش نمی‌تواند به تنهایی به آن دست یابد. همکاری چند بخشی یک موضوع
اصلی در داووس بود که اهمیت مشارکت برای مقابله با چالش‌های جهانی را تقویت کرد. مشارکت‌ها
این پتانسیل را دارند که تا سال 2030 فرصت‌های دوازده تریلیون دلاری را در بازار ایجاد
کنند، که بر اهمیت همکاری برای دستیابی به اهداف تاکید دارد. دنیا نیاز به اقدام
جمعی دارد. به همین دلیل است که پیمان جهانی سازمان ملل متحد همچنان به عنوان یک نیروی
گرده آورنده عمل می‌کند و رهبران کسب و کارها، دولت‌ها و جوامع مدنی را برای پیشبرد
پیشرفت در تاب آوری اقلیم، روتین‌های زندگی و حفاظت از تنوع زیستی بسیج می‌کند.
4. فوریت اقدام اقلیمی
ما با یک بحران اقلیمی مواجه هستیم و باید اقدامات اقلیمی
را از طریق مشارکت، فناوری و تامین مالی تسریع کنیم. با اقدام جمعی، می‌توان به
انتشار خالص صفر رسید و اقتصادهای طبیعت‌محور ایجاد کرد. در مجمع جهانی اقتصاد،
بحث‌ها بر شکل‌دهی مسیرهای کربن‌زدایی در سطح صنعتی برای ترویج یک گذار عادلانه
متمرکز بود که از کارگران و جوامع محافظت می‌کند. با استفاده از فناوری‌ها و راه‌حل‌های
مبتنی بر طبیعت برای مقابله با چالش‌های اقلیمی، می‌توانیم شکاف بین فناوری‌های اقلیمی
موجود و مقیاس آنها را برای رفع نیازهای جهانی و دستیابی به انرژی مقرون‌به‌صرفه،
ایمن و پایدار پر کنیم. پیمان جهانی سازمان ملل متحد به دنبال ابتکاراتی برای کمک
به شرکت‌ها برای به حداقل رساندن ردپای زیست محیطی خود و در عین حال بهره گیری از
فرصت‌های جدید بازار در اقتصاد سبز ادامه می‌دهد.
5. بازسازی اعتماد و سرمایه گذاری روی مردم
از آنجایی که جهان با چالش‌های جهانی متعددی مواجه
است، تلاش‌های مشترک برای اطمینان از فراگیری و پر کردن شکاف‌های اجتماعی ضروری
است. دولت‌ها باید با قرار دادن مردم در اولویت‌های خود از طریق گفت‌وگوی فراگیر و
مشارکت‌های عمومی-خصوصی که راه‌حل‌های عادلانه را هدایت می‌کنند، اعتماد را بازسازی
کنند. آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد، در یک سخنرانی ویژه در این اجلاس بر
اهمیت تقویت جمعی صلح و امنیت، نیاز به اقدامات اقلیمی در سطح اقتصادها و استفاده
مسئولانه از فناوری و هوش مصنوعی تاکید کرد.
هر یک از این عناصر برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار
تا سال 2030 حیاتی است. مجمع جهانی اقتصاد 2025 خواستار اقدام جمعی و راه‌حل‌های
مشترک شده است. مسائل عمده‌ای مانند بازسازی اعتماد و رسیدگی به بحران اقلیم بدون
همکاری و مشارکت قابل حل نیست. اجلاس داووس از شناخت نقش پایداری در انعطاف‌پذیری
و نوآوری کسب‌وکار گرفته تا در نظر گرفتن نوآوری‌های فناوری، مانند هوش مصنوعی، در
همه موارد تاکید کرد که کسب‌وکارها باید در خط مقدم رسیدگی به این چالش‌ها و هدایت
شیوه‌های پایدار باشند.
داووس و مسئله انرژی
انرژی یکی از موضوعات کلیدی در نشست سالانه مجمع جهانی
اقتصاد در سال 2025 بود، با بحث‌هایی که تمرکز بیشتری نسبت به سال‌های گذشته داشت،
بر امنیت انرژی، پاسخگویی به تقاضای فزاینده و اینکه انرژی چگونه توسعه اقتصادی را
ممکن می‌سازد. و در حالی که تغییرات ژئوپلیتیکی غیر قابل چشم‌پوشی‌ست گفت‌وگوها
نسبت به سال‌های گذشته ظریف‌تر بود و نیاز به همکاری برای رسیدگی به چالش‌های انرژی
آینده را در محوریت خود قرار داده بود. دونالد ترامپ در سخنرانی مجازی خود در این
نشست گفت که ایالات متحده باید ظرفیت انرژی فعلی خود را برای رقابت در هوش مصنوعی
دو برابر کند و زغال‌سنگ می‌تواند به عنوان منبع انرژی پشتیبان استفاده شود. او در
اولین روز ریاستش شش فرمان اجرایی مرتبط با انرژی امضا کرد، از جمله لغو محدودیت‌های
تولید نفت و گاز و خروج از توافقنامه اقلیمی پاریس، مطمئناً این فرمان‌ها ترس از
کند شدن گذار انرژی را برانگیخت.
با این حال بسیاری از تحلیلگران می‌گویند که این
اتفاق نخواهد افتاد و فناوری‌های پاک به رشد خود ادامه خواهند داد. زیرا رهبران
مطمئن هستند که تغییر به سمت کربن‌زدایی ادامه خواهد یافت که امنیت انرژی و مقرون
به صرفه بودن آن را ممکن می‌سازد. با کاهش هزینه‌های انرژی خورشیدی و بادی، حتی
باتری‌های خودروهای برقی، یک دلیل تجاری و اقتصادی برای گذار انرژی وجود دارد. از
سویی وقتی از گذار واقعی انرژی صحبت می‌کنیم، فقط در مورد افزودن بیشتر و بیشتر
انرژی خورشیدی یا بادی به شبکه‌ها صحبت نمی‌کنیم. ما در مورد تغییرات گسترده سیستم
در صنایع و جوامع برای دستیابی به سیستم‌های انرژی عادلانه، ایمن و پایدار هم صحبت
می‌کنیم. این امر دربرگیرنده پیچیدگی‌های بسیاری است و در نشست سالانه 2025 به نظر
می‌رسد درک بسیار بیشتری از این موضوع وجود داشت.
به عنوان مثال، بحث‌های گذشته در مورد مواد معدنی
اغلب از زمینه گسترده‌تر گذار انرژی جدا شده است. اما برای یک سیستم انرژی جدید، نیاز
به مواد معدنی جدید زیادی وجود دارد. زنجیره تامین با گذار انرژی مرتبط است. در
داووس رهبران بیشتری اهمیت پرداختن به مواد معدنی را در این زمینه درک می‌کنند. علیرغم
تغییرات ژئوپلیتیکی و پراکندگی تجارت اما در داووس تمایل به همکاری بالا بود. و در
بسیاری از جلسات، درخواست‌هایی برای همکاری بیشتر دولتی و بخش خصوصی در زمینه
نوآوری، بودجه، سیاست‌گذاری و موارد دیگر برای کمک به پیشبرد گذار انرژی وجود
داشت. کمیسیون اروپا با اذعان به اینکه هیچ شرکت یا کشوری به تنهایی نمی‌تواند این
چالش را به سرانجام برساند، مجمع جهانی گذار انرژی خود را در داووس راه اندازی
کرد. این ابتکار که به منظور ارتباط بین دولت‌ها، شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران برای
حرکت در مسیر هدف سه‌برابر کردن ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر و دو برابر کردن بهره‌وری
انرژی تا سال 2030 طراحی شده، به دنبال اتحاد شرکای بخش دولتی و خصوصی در سراسر
جهان است. و موضوع مهم، هوش مصنوعی‌ست. و صحبت‌های زیادی به وجود آمد در مورد افزایش
تقاضای برق مراکز داده بزرگی که از مدل‌های هوش مصنوعی مولد پشتیبانی می‌کنند. بحث‌های
ظریفی در داووس در مورد اینکه چگونه مناطق مختلف تحت تأثیر این رشد متفاوت عمل خواهند
کرد و همچنین اینکه چگونه عطش فزاینده هوش مصنوعی برای انرژی هنوز کسری از تقاضای
کلی پیش‌بینی شده است. فرصت شگفت‌انگیز وجود هوش مصنوعی برای تسریع گذار انرژی و
نوآوری‌های مرتبط با آن هم در اجلاس داووس از نظرها دور نماند.
در جدیدترین گزارش مجمع جهانی اقتصاد با عنوان «پارادوکس
انرژی هوش مصنوعی: ایجاد تعادل بین چالش‌ها و فرصت‌ها»، اعلام شده که هوش مصنوعی
پتانسیل بسیار زیادی برای حمایت از تلاش‌های گذار انرژی، از بهینه سازی شبکه‌ها و
سیستم‌های انرژی گرفته تا پیش‌بینی انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی باد و خورشید
دارد. بر این اساس گذار انرژی در حال انجام همچنان چالش‌هایی را ایجاد می‌کند، اما
فرصت‌های بزرگی نیز برای حرکت به جلو وجود دارد، و این خوش‌بینی در داووس قابل لمس
بود.