کشور ترکیه اگرچه تولید کننده نفت و گاز نیست، اما به دلیل موقعیت استراتژیک در صورت ناامنی، در ثبات یا بی ثباتی بازار نفت تاثیرگذار است. کارشناسان ضمن تایید این تاثیرگذاری بر این باورند که تداوم ناامنی این کشور تاثیر عمده ای بر کشور ایران نخواهدداشت.
در چند روز گذشته شاهد ناآرامی هایی در فضای سیاسی ترکیه بودیم. ناامنی در ترکیه به دلیل موقعیت استراتژیک در مسیرهای تجاری انرژی از خاورمیانه، آسیای مرکزی و روسیه به بازارهای اروپا پیامدهایی در بازار های جهانی نفت خواهد داشت. براساس آمار موجود، روزانه بیش از 9 میلیون بشکه نفت خام و محصولات نفتی از طریق تنگه های ترکیه بین دریای سیاه و مدیترانه حمل می شود که این رقم حدود 3درصد از کل عرضه جهانی نفت را تشکیل می دهد.
مهران امیر معینی، مشاور موسسه مطالعات بین المللی انرژی با اشاره به اینکه از ترکیه دو خط لوله آذربایجان و عراق عبور می کند، به «فرصت امروز» می گوید: «ناامنی در این کشور در بی ثباتی بازار نفت تاثیرگذار خواهد بود، مهم ترین اثر را نیز در کشورهای عراق و آذربایجان خواهد داشت. شاید در نگاه اول میزان نفت عبوری از این کشور در مقایسه با مازاد یک و نیم میلیون بشکه ای ناچیز باشد، اما در درازمدت با توجه به مسیرهای تجاری در بازار نفت تاثیرگذار خواهد بود.»
وی با بیان اینکه ترکیه مسیر مهمی برای انتقال گاز به اتحادیه اروپا محسوب می شود، می افزاید: «هر گونه اختلال درازمدت در بازار نفت و گاز تاثیرگذار است و نمی توان این تاثیر را نادیده گرفت.»
نرسی قربان، کارشناس بین المللی نفت و گاز در این باره به «فرصت امروز» می گوید: «نابسامانی در امنیت این کشور و تداوم یافتن آن می تواند برای کشورهای دیگر از جمله آذربایجان تاثیرات عمده ای داشته باشد، زیرا خط لوله باکو – جیهان که روزانه یک میلیون بشکه نفت ازاین طریق جابه جا می شود. همچنین خط لوله گاز آذربایجان که از مسیر ترکیه می گذرد نیز در تداوم ناامنی ها مشکل ساز خواهدشد.»
بدون شک این نابسامانی ها بر فضای اقتصادی ترکیه اثرگذار است و هر اندازه که بازار این کشور ثبات خود را از دست بدهد، می تواند بر روند همکاری ترکیه با کشورها به خصوص ایران تاثیرگذار باشد. اما در خصوص تاثیر ناامنی ترکیه در روابط با ایران باید به این نکته اشاره کرد که هم اکنون حجم صادرات گاز ایران به ترکیه سالانه بیش از ۹ میلیارد مترمکعب است و روزانه بیش از 500 بشکه نفت به ترکیه صادر می شود. این شرایط برای تاجران ایران نگران کننده است، زیرا ایران به ترکیه صادرات نفت و گاز دارد و همین موقعیت تجاری هر دو طرف را در معرض خطر قرار می دهد.
نرسی قربان درباره اتفاقات اخیر کشور ترکیه و تاثیرآن در روابط با ایران به «فرصت امروز» می گوید: «هر اتفاقی در ترکیه رخ دهد نیاز این کشور به گاز و حتی نفت ادامه خواهد داشت. گاز صادراتی ایران به ترکیه در مرز تحویل داده می شود و نفت نیز از طریق پایانه ها منتقل می یابد.»
وی می افزاید: «ایران از ترکیه به عنوان کشور ترانزیت نفت و گاز هیچ استفاده ای نمی کند از این رو اتفاقات داخلی دراین کشور تاثیر عمده ای در نفت و گاز ایران نخواهد داشت و ایران نگران امنیت خط لوله نفت یا گاز خود نیست با این وجود تاثیرات محدودی به دلیل همسایگی خواهد داشت.»
در این باره جلال ابراهیمی، دبیر کل شورای بازرگانی ایران و ترکیه و کارشناس مسائل ترکیه نیز تا حدودی با نرسی قربان موافق است، اما بر این باور است که ترکیه مصرف کننده نفت و گاز ایران است و اگر صنایع ترکیه به دلیل مسائل سیاسی دچار رکود شود در مصرف نفت و گاز و حتی کالای نفتی از جمله فرآورده ها تاثیرگذار خواهد بود و می تواند این تاثیرات در کلان عمده باشد. ترکیه یکی از مبادی اصلی صادرات محموله های نفتی ایران است و ثبات در این کشور به رونق اقتصادی ایران کمک خواهد کرد.
وی با بیان اینکه ترکیه با ایران تفاهم نامه و قراردادهای متعددی در حوزه نفت و گاز دارد و این موارد به راحتی قابل تغییر نیست، به «فرصت امروز» می گوید: «بدون شک کودتای نافرجام در ترکیه در صادرات و عبور محموله های گاز و نفت ایران تاثیری ندارد و حتی اگر کودتای دیگری رخ دهد که در آن قدرت جابه جا شود این مسائل به دلیل بین المللی بودن، پابرجا خواهد بود مگر اینکه مسائل خاصی به وجود آید.»
مهران امیر معینی درباره تاثیرگذاری ترکیه بر نفت و گاز ایران نیز می گوید: «ایران در همسایگی ترکیه قرار دارد و بازار خوبی برای نفت و گاز ایران است، بدون شک ناامنی در این کشور بازارهای ایران را تحت الشعاع قرار خواهد داد.»