سرمایه گذاری، تنها اهرم توسعه بالادست صنعت نفت و گاز

مریم میخانک بابایی

 سرمایه گذاری در مقیاس پروژه های بزرگ بهتر است خارجی باشد

حسن عباس زاده معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در گفتگو با خبرنگار ماهنامه دنیای انرژی در پاسخ به این پرسش که اولویت در صنعت پتروشیمی، تکنولوژی و فناوری است یا سرمایه و منابع مالی، گفت: منابع مالی و سرمایه گذاری در اولویت است. از این لحاظ منابع مالی را در صنعت پتروشیمی در اولویت قرار می دهیم چون نسبت به گذشته، تکنولوژی در داخل ایران بومی و داخلی سازی می شود و خوشبختانه دسترسی ما به تکنولوژی شرکت های خارجی نیز فراهم است؛ خصوصا در صنعت پتروشیمی که ما به دنبال توسعه زنجیره ارزش هستیم و محصولات با ارزش افزوده بالاتری باید تولید شوند و این تکنولوژی و دانش تا حدودی فراهم است. شاید قبل‌ترها دسترسی به تکنولوژی مشکل بود اما امروز این طور نیست و اگر سرمایه وجود داشته باشد، تکنولوژی و فناوری به راحتی قابل دستیابی است و کشورهایی هستند که با ما کار می کنند و این دانش را در اختیارمان می گذارند.

به گفته عباس زاده سرمایه خودش تکنولوژی می آورد و اگر پول و منابع مالی باشد تکنولوژی قابل تامین است. معاون وزیر نفت با تاکید بر ضرورت تلاش برای جذب سرمایه گذاری های جدید و نیز رشد تولید گفت: در سال سرمایه گذاری برای تولید باید از تمام ظرفیت های موجود در صنعت پتروشیمی برای تحقق شعار سال نیز استفاده شود و یکی از کارکردهای سازمان ها و شرکت های توسعه گرا، تسهیل سرمایه گذاری بخش خصوصی در صنعت پتروشیمی است و در این مسیر شرکت ملی صنایع پتروشیمی آماده حمایت از سرمایه گذاران است.

وی همچنین در پاسخ به این پرسش که در وضعیت حال حاضر صنعت پتروشیمی، چه بخش از سرمایه گذاری داخلی و یا خارجی می تواند هدفمندتر باشد؟، گفت: در مقیاس بزرگ پروژه ها باید دنبال سرمایه گذار خارجی باشیم و یا منابعی از خارج جذب پروژه ها شود و این شیوه بهتر است. اما نباید از منابع داخلی غافل شد و این منابع نیز از سوی بخش خصوصی می تواند پروژه ها را هدایت کند.

در توسعه صنعت نفت عقب هستیم

ابراهیم پیرامون مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب در گفتگو با خبرنگار ماهنامه دنیای انرژی در مورد نیاز به سرمایه گذاری در بخش بالادست صنعت نفت گفت: بحث سرمایه گذاری در نفت یکی از بالاترین ظرفیت های کشور است که ما هم بواسطه اینکه ظرفیت تولید نفت و گاز در کشورمان بالاست و در دنیا جزو کشورهای برتر در حوزه منابع نفت و گاز هستیم از این رو سرمایه گذاری بیشتر حائز اهمیت قرار می گیرد، خصوصا در شرایط کنونی که به واسطه تحریم هایی که سال هاست در کشور ما حاکم است نیازمند سرمایه گذاری هستیم. ما در زمینه توسعه ظرفیت های تولید در بالادست و پایین دست صنعت نفت دارای ظرفیت های زیادی هستیم و در حوزه توسعه یک مقدار عقب هستیم که سرمایه گذاری و اقدامات عاجل در آن می تواند به توسعه شتاب ببخشد و اثرات آن را به خوبی نشان دهد.

بحث دیگری برای اهداف سرمایه گذاری، بازسازی و نوسازی تاسیسات موجود است. برای حفظ ظرفیت موجود، با توجه به قدمتی که در تاسیسات است و بعضا مشکلات زیادی از لحاظ بحث های تولیدی بوجود می آورند، لذا برای این بازسازی ونوسازی نیازمند سرمایه گذاری لازم هستیم و بسیار هم مورد نیاز است. در حوزه توسعه میادین هنوز میادینی داریم که تازه اکتشاف شدند و باید اینها را توسعه بدهیم. در این خصوص راه های متمادی در پیش داریم تا بتوانیم این میادین را به حداکثر تولید بر اساس ظرفیتشان برسانیم که در این مسیر نیازمند سرمایه گذاری هستیم.

مدیرعامل مناطق نفت خیز جنوب در خصوص اهمیت سرمایه گذاری در تولید به تامین تجهیزات اشاره کرد و گفت: بخش دیگر تامین مالی در جهت تهیه ملزومات تولید است. ما برای اینکه تولید موفقی داشته باشیم نیازمند امکانات و تجهیزاتی مانند امکانات دکل، لوله های مغزی سیال، پمپ های درون چاهی، پمپ های سرچاهی، تفکیک گرهای سیال و غیره هستیم که نیازمند ظرفیت بسیار زیادی است و باید بتوانیم از این بخش های سرمایه گذاری در جهت تامین این تجهیزات و امکانات بهره ببریم.

به گفته پیرامون، اعداد سرمایه گذاری بسیار متنوع است و صنعت نفت یک دریای عظیمی از انجام عملیات تولیدی است که نیازمند سرمایه گذاری است. آینده امیدوارکننده ای در انتظار صنعت نفت است. چون همه علاقمند سرمایه گذاری در صنعت نفت هستند به همان دلایلی که سود و بازدهی سرمایه گذاری در صنعت نفت بسیار بالاست و ریسک پایینی دارد. پس هر کسی که بخواهد در کشور ما سرمایه گذاری کند اولین نگاه او به صنعت نفت است.  

نیازمند دکل دریایی در میادین گازی هستیم

تورج دهقانی مدیر عامل شرکت نفت و گاز پارس در گفتگو با خبرنگار ماهنامه دنیای انرژی گفت: فعالیت ما در بخش بالادست نفت در حوزه پارس جنوبی و میادین گازی است. طبیعتا میادین گازی از مزیت های خوبی برای سرمایه گذاری برخوردار است. مانند میادین گازی کیش، پارس شمالی، گلشن و فردوسی و خود پارس جنوبی وسایر میادین که در حوزه عملیاتی شرکت نفت و گاز پارس است و با توجه به ویژگی های ذاتی و ارزش خوبی که میادین گازی دارند فرصت مناسبی برای سرمایه گذاری است.

وی به رویداد تحول سرمایه گذاری توسعه صنعت بالادست نفت اشاره کرد و گفت: همانطور که مسئولین در جلسه گفتند که در فرمت های قراردادی یک سری مشوق هایی در نظر گرفته شده است این به نظرم انگیزه سرمایه گذاران را برای سرمایه گذاری بیشتر می کند. امیدوارم برآیند این اقدامات که در حال انجام است در سال سرمایه گذاری و تولید خوب باشد و طبعا با توجه به نامگذاری امسال به سال سرمایه گذاری وتولید، می تواند باعث گشایش های قابل ملاحظه ای در اقتصاد کشور به خصوص در صنعت نفت و گاز شود.  وی در خصوص اولویت سرمایه گذاری و داشتن دانش و تکنولوژی گفت: پارس جنوبی یک میدان بزرگی است که 70 درصد گاز کشور را تامین می کند. طبیعتا پارس جنوبی برای توسعه و افزایش برداشت مهم ترین نیازش تامین دکل بویژه دکل دریایی است. ما در این حوزه کمبود داریم و باید بتوانیم دکل دریایی مناسب را در اختیار بگیریم و این نکته بازار تضمینی برای بخش خصوصی است تا با اجاره و یا تامین دکل دریایی گازی مناسب، حداقل 10 سال بتوانند روی سودآوری آن حساب کنند. منظورم این است که ما در حال حاضر به دکل گازی نیاز داریم و اگر دکل مناسبی باشد اجاره و استفاده می کنیم. بنابراین بخش خصوصی اگر بتواند دکل را وارد کشور کند ما استفاده خواهیم کرد و منافع خوبی برای بخش خصوصی خواهد داشت ضمن اینکه منتج به افزایش برداشت سریع از میادین حوزه فعالیت ما هم خواهد شد.

مدیر عامل نفت و گاز پارس گفت: پارس جنوبی وارد نیمه دوم عمرش می شود، طبیعتا طرح هایی مانند ازدیاد برداشت یا حفاری های درون میدانی جز لایفک و گریز ناپذیر نگهداشت تولید از این میدان است که باید انجام شود. بنابراین، در اینکه فشار افزایی باید انجام شود تردیدی نیست. پس از سال ها بحث تردید و تشکیک ومباحث کارشناسی متعدد بالاخره قرارداد فشار افزایی دو ماه پیش امضا شد. با توجه به اینکه نزدیک به 17 میلیارد دلار منابع مالی نیاز دارد بحث تنفیذ تامین مالی و مصوب بالادستی برای تامین منابع مالی از صندوق و سایر منابع موجود در حال مذاکره و پیگیری در سطح عالی کشور است و امیدواریم که به زودی این فرایند ها طی شود و شاهد تنفیذ و عملیاتی شدن طرح های پارس جنوبی باشیم.

وی در خصوص فعالیت بخش خصوصی در حوزه بالادست گفت: ما راغبیم با بخش خصوصی کار کنیم چون بخش خصوصی انگیزه بیشتر و انعطاف پذیری و قدرت مانور بیشتری دارد. ضمن اینکه سیاست اخیر کشور بر تاکید حضور بیشتر بخش خصوصی است و مقام معظم رهبری طی چند ماه گذشته بخش خصوصی را حتی از بخش های عمومی و خصولتی متمایز کرده است. پس ما ملزم به مشارکت بخش خصوصی در این طرح ها هستیم وعلی رغم اینکه قراردادهایی که منعقد کرده ایم به صرفه بخش خصوصی نیست در حال تدابیری برای آن هستیم و با جلساتی که با وزیر نفت و شرکت ملی نفت داشتیم در پی راهکارهایی هستیم تا بخش خصوصی به صورت چابک و با انعطاف و قدرت مانور بیشتری وارد عرصه سرمایه گذاری بالادست شود.

بخش خصوصی با قدرت مانور کافی و خلاقیت بیشتری که دارد می تواند کار را به خوبی در دست بگیرد و طبیعتا آثار آن را در اجرای بهینه قراردادها باید ببینیم و قراردادها باید در کوتاه ترین زمان به نتیجه برسد. ما برای اجرای 17 میلیارد دلار طرح، طبیعتا تجهیزات و اقلام متعددی را باید به کار بگیریم تا این کار به ظهور ونتیجه برسد. یک توانمندی در کشور شکل گرفته است. سازندگانی داریم که توانسته اند سکوهای بزرگ را در طی سال های گذشته در کشور بسازند و یا عملیات نقل و انتقال و نصب سکوها را که کار بسیار دشواری است اما این شرکت ها توانسته اند با دانش مهندسی که دارند سازه 8 و 9 هزار تنی را به سرانجام برسانند. این نشان می دهد که ما می توانیم در حد اعلا از ظرفیت داخل استفاده کنیم و در جاهایی که نقصی داریم از ظرفیت خارجی استفاده کنیم. البته ظرفیت خارجی می تواند برای ما مزیت جدید ایجاد کند پس باید از ظرفیت خارجی هم استفاده کنیم.

 سرمایه گذاری در میادین مشترک در اولویت است

مالک شریعتی عضو کمیسیون انرژی و نماینده مجلس شورای اسلامی درگفتگو با خبرنگار ماهنامه در خصوص اولویت های سرمایه گذاری و فناوری، گفت: در شرایط حال حاضر برای جبران عقب ماندگی در تولید بویژه در میادین مشترک، سرمایه گذاری در اولویت است و طبعتا اگر فناروی بالاتری استفاده شود سرمایه گذاری موثرتر و با بازدهی بالاتر به دست خواهد آمد. اما فعلا سرمایه گذاری نیاز داریم. برای اینکه بسیاری از فناوری های موجود را در اختیار داریم یعنی اگر سرمایه کافی باشد بسیاری از مشکلات حل خواهد شد. مثلا میدان گازی کیش 60 تا 70 درصد پیشرفت دارد وبرای تکمیل آن حدود 2/1 میلیارد دلار سرمایه نیاز است و ما منتظر سرمایه گذار هستیم. باید سراغ بسته های سرمایه گذاری موثر برویم. فوریت ما سرمایه گذاری است که اگر ایجاد شود در گام بعدی می شود فناروی را ایجاد کرد.

از او در خصوص بحث نگهداشت تولید که نیاز به فناوری دارد پرسیدیم که پاسخ داد: در حال حاضر فناروی موجود ما برای افزایش ظرفیت به حد کافی وجود دارد. در گام اول سرمایه اما در گام های بعدی ممکن است با فناروی جدید بتوانیم بازدهی تولید را بالاتر ببریم. ما در حال حاضرمیادین ساده ای داریم که سرمایه گذاری نشده اند و شروع نقطه عزیمت آن سرمایه گذاری است.

وی در خصوص اولویت سرمایه های داخلی وخارجی گفت: هر دو لازم است و به همین نسبت باید بگویم که ما سرمایه های سرگردان داخلی داریم که از آن ها بی بهره ایم و نتوانسته ایم به خدمت بگیریم. ما در داخل دچار نوعی خود تحریمی شده ایم. معادل 100 میلیارد یورو، ریال در اختیار مردم است درحالیکه نفت و گاز ما نیاز به سرمایه است و می بینیم مردم سرمایه ها را در دیگر بازارها استفاده می کنند. مردم در سال گذشته 7 برابر ارزش بورسی ایران خودرو، خودرو ثبت نام کردند. چون به دنبال سود هستند. اگر ما در پروژه های نفت و گاز جذابیت سرمایه گذاری ایجاد کنیم مردم سرمایه های خود را به نفت و گاز می آورند. هم بالادست و هم پایین دست صنعت نفت، جذابیت سرمایه گذاری دارد و مردم می توانند ارزی و ریالی این مشارکت را انجام دهند و دولت باید این زمینه ها را فراهم کند.

خوشبختانه قوانین کافی در اختیار داریم. قانون برنامه هفتم و قانون دائمی تامین مالی زیر ساخت است که بسته های سرمایه گذاری ارزی هم در آن جا پیش بینی کردیم و اگر دولت تضمین کند که اصل و سود پروژه های ارزی را هم به صورت ارزی به مردم برگرداند قطعا مردم در این حوزه سرمایه گذاری می کنند و صنعت نفت می تواند رونق بگیرد و در ادامه مکمل آن می تواند سرمایه گذاری خارجی باشد که باید اتفاق بیفتد چون بعضی از کارها باید به صورت مشترک انجام بگیرد. به گفته مالک شریعتی همکاری دولت و مجلس برای سرمایه گذاری خوب است و مجلس در حال پیگیری است و اراده دولت هم در تسریع امور در حال انجام است.