از آتش‌بس تا امیدی شکننده
دو سال پس از فاجعه‌ی ۷ اکتبر و ماه‌ها جنگ خونین در غزه، دونالد ترامپ موفق شده توافقی موقت میان اسرائیل و حماس برای آتش‌بس و تبادل گروگان‌ها به دست آورد — دستاوردی که بسیاری آن را مهم‌ترین گام برای صلح از زمان توافق اسلو (۱۹۹۳–۱۹۹۵) می‌دانند.
این توافق، نه بر مبنای نقشه‌های سیاسی و مذاکرات بی‌پایان، بلکه بر پایه‌ی واقع‌گرایی میدانی است: بازسازی غزه بدون حماس، کنترل شهرک‌نشینان افراطی در کرانه باختری و ایجاد امنیتی تدریجی که مردم عادی را به همزیستی امیدوار کند.
⸻
طرح ترامپ برای بازسازی غزه
در چارچوب طرح ۲۰ماده‌ای ترامپ، قرار است دولت موقتی و تکنوکرات در غزه تشکیل شود که بدون حضور حماس، بازسازی را آغاز کند.
• نیروهای بین‌المللی امنیت را تأمین خواهند کرد.
• نظارت بر روند کار تا زمان تشکیل دولت فلسطینی، بر عهده‌ی خود ترامپ و هیئتی بین‌المللی خواهد بود.
• هم‌زمان، اسرائیل بخشی از نیروهایش را از شهرهای اصلی غزه عقب می‌کشد و کمک‌های بشردوستانه سرازیر می‌شود.
هدف نهایی، به تعبیر ترامپ، ایجاد «صلحی ماندگار» میان اسرائیل و همه سرزمین‌های فلسطینی است.
⸻
تغییر در رهبری دو طرف
این آتش‌بس ممکن است مقدمه‌ای بر تغییرات سیاسی عمیق باشد:
• در اسرائیل، انتخابات جدید می‌تواند به پایان دوران بنیامین نتانیاهو و ائتلاف راست‌افراطی‌اش بینجامد.
• در غزه و کرانه باختری، احتمال دارد بازماندگان حماس مجبور به کناره‌گیری از حکومت شوند و نهادهای فلسطینی با حمایت خارجی اصلاح گردند.
⸻
نقش بازیگران منطقه‌ای و جهانی
ترامپ از موضعی تهاجمی برای واداشتن طرف‌ها به توافق استفاده کرده است — از فشار بر اسرائیل برای توقف حملات به ایران و قطر گرفته تا اجبار حماس به آزادی گروگان‌ها.
در سطح منطقه، کشورهای عرب خلیج فارس قول داده‌اند که نه‌تنها هزینه بازسازی غزه را بپردازند، بلکه در تضمین امنیت و حمایت مالی از روند صلح نیز نقش داشته باشند.
در همین حال، تضعیف ایران و نیروهای نیابتی‌اش تهدید منطقه‌ای را کاهش داده و فضای جدیدی برای همکاری امنیتی میان اسرائیل و همسایگان عرب پدید آورده است.
⸻
چشم‌انداز نو برای اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها
برای اسرائیلی‌ها، صلح می‌تواند به معنای نظم امنیتی تازه‌ای در خاورمیانه باشد که همکاری با کشورهای عربی (بر پایه توافق‌های ابراهیم) را گسترش دهد و حتی زمینه‌ی روابط جدید با سوریه و لبنان را فراهم کند.
برای فلسطینی‌ها، این روند می‌تواند راهی برای بازسازی داخلی، اشتغال و پیوند اقتصادی با خلیج فارس باشد.
⸻
موانع بزرگ در مسیر صلح
با وجود این پیشرفت، چالش‌ها همچنان عظیم‌اند:
• اختلاف بر سر خلع سلاح حماس و آینده‌ی سیاسی آن.
• ویرانی گسترده‌ی غزه (حدود ۷۸٪ ساختمان‌ها آسیب‌دیده‌اند).
• و از همه مهم‌تر، بی‌اعتمادی عمیق میان دو ملت.
اکنون تنها حدود ۲۵٪ از اسرائیلی‌ها از راه‌حل دو کشور حمایت می‌کنند و بسیاری از فلسطینی‌ها هنوز حمله‌ی ۷ اکتبر را توجیه می‌دانند.
⸻
فرصت باریک اما واقعی
ترامپ نشان داده که در مذاکره می‌تواند با فشار و فوریت نتیجه بگیرد، اما صلحی پایدار نیازمند پایداری و تعهد بلندمدت است — چیزی فراتر از سبک کاری او.
با این حال، در منطقه‌ای که دهه‌ها جز جنگ و نفرت ندیده، همین آتش‌بس شکننده و امید به بازسازی می‌تواند آغازی نو باشد؛
یک فرصت کوچک اما واقعی برای آینده‌ای متفاوت در خاورمیانه.