نخستین نشست کمیته اقتصادی پساتحریم اتاق تهران با حضور بهروز علیشیری، مشاور وزیر اقتصاد و رییس سابق سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی و حمیدرضا آصفی، دیپلمات و سخنگوی سابق وزارت امور خارجه برگزار شد. حضور هیات‌های تجاری خارجی و چگونگی گفتمان برای جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی از جمله موضوعاتی بود که حاضران در این جلسه دیدگاه‌ها و پیشنهادهای خود را پیرامون آن مطرح کردند.
رتبه‌بندی بنگاه‌های بخش‌خصوصی
به گزارش سایت خبری اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران، در ابتدای این نشست مهدی جهانگیری، نایب رییس اتاق تهران، در این جلسه با اشاره به تشکیل کمیته سرمایه‌گذاری خارجی و نیز ستاد اقتصادی پساتحریم در اتاق تهران، گفت: «در این دو نهاد تازه تاسیس، موضوعات مربوط به سرمایه‌گذاری خارجی و اقداماتی که باید در دوره پساتحریم صورت بگیرد در دستورکار قرار می‌گیرد.» به گفته جهانگیری، در حوزه قوانین و مقررات سرمایه‌گذاری خارجی اشکالاتی وجود دارد که این دو نهاد قصد دارد با دید کارشناسی به آن بپردازد و پیشنهادهای عملیاتی را به دولت ارائه دهد.
رئیس کمیته اقتصادی پساتحریم همچنین از برگزاری نشستی توسط اتاق تهران با برخی از سفرای کشورهای اروپایی در آینده ای نزدیک خبر داد و افزود: «شناسایی و رتبه‌بندی شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی ایران برای معرفی به سرمایه‌گذاران خارجی در دستورکار اتاق تهران قرار گرفته است تا متناسب با استانداردهای بین‌المللی، طرف‌های سرمایه‌گذاران خارجی دسته‌بندی و در مذاکرات و ملاقات‌ها رو به روی آنها قرار بگیرند.»
نایب رییس اتاق تهران در بخش دیگری از سخنانش به موضوع آموزش بنگاه‌های اقتصادی ایران در زمینه مذاکره با سرمایه‌گذاران خارجی اشاره کرد و خاطرنشان کرد که ساز و کار آن در اتاق تهران در حال بررسی و انجام است. به گفته جهانگیری، اتاق تهران به دنبال ایجاد مرکز مشاوره سرمایه‌گذاری خارجی است تا متقاضیان برقراری ارتباط با شرکت‌های خارجی بتوانند از طریق این مرکز با طرف‌های خود آشنا شوند.
استفاده از مشاوران حرفه‌ای بازار سرمایه‌گذاری
بهروز علیشیری که به عنوان یکی از میهمانان اصلی به این نشست دعوت شده بود در سخنانی به نقش اتاق بازرگانی در حوزه جذب سرمایه‌گذاری خارجی و کمک به دولت برای تحقق این امر اشاره کرد و گفت: «نهادی مانند اتاق بازرگانی باید در شرایط فعلی که موضوع جذب و به‌کارگیری سرمایه‌گذاری خارجی مطرح است، جلودار باشد و بتواند با ساز و کارهای مشخص و منسجم در این زمینه هم به بنگاه‌های داخلی کمک کند هم آنکه سازماندهی گروه‌ها و هیات‌های خارجی که قصد حضور در ایران را دارند را به دست گیرد.»
مشاور وزیر اقتصاد افزود: «اتاق بازرگانی تهران می‌تواند در این زمینه از مشاوران حرفه‌ای کمک گرفته و آنها را برای پیشبرد اهداف مشخصی که در حوزه مشارکت شرکت‌های داخلی و خارجی تعریف شده، به کار گیرد.» علیشیری، برگزاری کارگاه‌های آموزشی را که در آن مکانیزم‌های جذب و استفاده از سرمایه‌گذاری خارجی ارائه می‌شود، یکی از راهکارهای عملیاتی و کمک به بنگاه‌های اقتصادی دانست و پیشنهاد کرد که اتاق تهران در این زمینه ورود پیدا کند. به گفته وی، در شرایطی که رفت‌و‌آمد هیات‌های تجاری از کشورهای مختلف به ایران زیاد شده است، اتاق بازرگانی تهران می‌تواند با شناسایی بنگاه‌های اقتصادی و صنعتی داخلی که از طرفیت و توان بالایی برخوردار هستند، نقش موثری در دستیابی به اهداف سرمایه‌گذاری خارجی داشته باشد.
ارزش‌آفرینی برای ثروت و سرمایه
حمیدرضا آصفی نیز در این نشست، متذکر شد که زمان مراجعه هیات‌های خارجی برای مذاکره با طرف‌های خود در ایران محدود است و باید مراقب بود که این فرصت که بین شش ماه تا یک سال است، از دست نرود.
سخنگوی سابق وزارت امور خارجه با بیان اینکه کشورهای غربی و همچنین ممالک عربی به خوبی ایران و وضعیت اقتصادی آن را می‌شناسند، گفت: «یکی از وظایف اتاق بازرگانی در شرایط فعلی می‌تواند این باشد که مراودات تجاری را تسهیل،تسریع و شدت ببخشد که این اتفاق نیز در گرو تعامل دولت و بخش‌خصوصی است.» آصفی افزود: «باید کاری کرد که بخش خصوصی، سرمایه و ثروت در کشور به ارزش تبدیل شود.» به گفته وی، سرمایه‌گذار خارجی هنگامی پول و سرمایه خود را به ایران خواهد آورد که از سرمایه گذاری و کسب سود خود در کشور ما مطمئن شود.
خاطره آصفی از سرمایه‌گذاران خارجی
آصفی به بیان خاطره‌ای از دوران حضورش در وزارت امور خارجه پرداخت و گفت: «سال‌ها پیش که برای نخستین بار به اجلاس داووس رفتم، روسای دولت‌های مختلف و نمایندگان شرکت‌های بزرگ و کوچک جهان در آن اجلاس جمع بودند. رییس‌جمهور کشور آلبانی در آن نشست، سخنرانی مفصلی در باب کشورش و اینکه از زیر سلطه کمونیست خارج شده است به حاضران ارائه داد و کشورها و شرکت‌های بین‌المللی را به سرمایه‌گذاری در آلبانی دعوت کرد. در حاشیه این اجلاس، مدیرعامل شرکت زیمنس آلمان نیز برای دقایقی پشت تریبون ایستاد و طی سخنانی خطاب به رییس‌جمهور آلبانی گفت که برای سرمایه‌گذاران اهمیت ندارد که در کشورهای هدف چه نوع حکومتی برقرار است. او پس از این جمله رو به رییس‌جمهور آلبانی کرد و گفت: «فقط این را به من بگویید که اگر یک دلار برای سرمایه‌گذاری در کشور شما بیاورم، دو دلار خواهد شد یا خیر.»
آصفی پس از بیان این خاطره و دیالوگی که در آن اجلاس مطرح شد، گفت: «ما نیز امروز باید بدانیم که اگر قصد داریم سرمایه‌گذار خارجی را به ایران بیاوریم، باید به او اطمینان دهیم که یک دلار یا یک یورو که سرمایه‌گذاری شود سودده خواهد بود.» او بر لزوم بازبینی و بازنگری در قوانین و مقررات سرمایه‌گذاری خارجی در ایران تاکید کرد و افزود: «با استفاده از تجارب موفق کشورهای دیگر می‌توانیم قوانین تسهیل‌کننده برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی تدوین کنیم.»
او در ادامه پیشنهاد کرد که اتاق بازرگانی تهران، مدیران وزارت امور خارجه را برای هم‌اندیشی به نشستی در اتاق تهران دعوت کند تا آنها با ارائه تحلیل دقیق از وضعیت روابط فعلی و آتی ایران با کشورها، چشم‌انداز روشنی را پیش روی بخش خصوصی قرار دهند. آصفی در عین حال، با اشاره به برنامه اتاق تهران برای برگزاری نشستی با برخی از سفرا ، پیشنهاد کرد که برگزاری چنین نشست‌هایی با سفرای کشورهای همسایه و اسلامی و نیز حتی کشورهای آمریکای لاتین نیز در دستورکار قرار گیرد.
پیام کنفرانس اقتصادی ژنو
محمدرضا بختیاری معاون امور بین‌الملل اتاق تهران نیز در این جلسه به کنفرانسی که به تازگی در ژنو با موضوع تجارت ایران و اروپا با هدف سرمایه‌گذاری برگزار شد اشاره کرد و گفت: «در این اجلاس برخی از موانع سرمایه‌گذاری در ایران از سوی شرکت‌های خارجی مطرح شد که مهم‌ترین آن مسائل پولی و بانکی، وام‌دهی بانک و موسسات مالی، نقدینگی شرکت‌ها و بنگاه‌ها در ایران، انتقال و جابه‌جایی پول، تضمین سرمایه‌ها و نیز قوانین و مقررات سرمایه‌گذاری در ایران بود.»
بخش‌خصوصی برنامه ندارد
محمد لاهوتی عضو هیات نمایندگان اتاق تهران نیز مهم ترین وجهه سرمایه‌گذاری خارجی در ایران را انتقال تکنولوژی و دانش فنی و نیز توسعه صادرات عنوان کرد و گفت: «این موضوع خوشبختانه در دستورکار سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی ایران قرار گرفته است.» لاهوتی با بیان اینکه در دوره‌های گذشته عمده سرمایه‌گذاری‌های خارجی از سوی شرکت‌ها و بنگاه‌های دولتی و نیمه‌دولتی جذب شده است، افزود: «در این دوره نیز شاهد آن هستیم که شرکت‌های دولتی و شبه‌دولتی طرف مذاکره هیات‌های خارجی قرار گرفته‌اند و بخش خصوصی و بنگاه‌های کوچک و متوسط عملاً جایی در این مذاکرات و رفت و آمدها ندارند.» به گفته لاهوتی، در کشور به جز صنایع بزرگ که شامل خودروسازی، نفت و پتروشیمی است، دیگر صنایع نیز دارای مزیت‌های قابل‌توجه برای جذب و مشارکت سرمایه‌های خارجی است و در این دوره باید به آنها توجه شود. این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران در ادامه یکی از وظایف دولت را پایش مقررات و قوانین سرمایه‌گذاری در ایران عنوان کرد و در عین حال، این انتقاد را متوجه بخش خصوصی دانست که در مواجهه با هیات‌های خارجی فاقد برنامه است.
اصلاح رفتار سازمانی دولت
حامد واحدی، عضو هیات رییسه اتاق تهران، نیز با تاکید بر اینکه دولت باید رفتار سازمانی خود را اصلاح کند و بخش خصوصی را رقیب خود نداند، گفت: «تا زمانی که دولت خود به انجام پروژه‌های بزرگ مبادرت می‌کند و جایگاه بخش خصوصی را تنها در سخنرانی‌ها، در اولویت می‌داند، نمی‌توان به این امیدوار بود که بخش خصوصی و بنگاه‌های ما بزرگ شوند.» به گفته واحدی، به یکباره نمی‌توان از اقتصادی که با کشورهای چین و روسیه درست شده است به سمت غرب گرایش پیدا کرد و لذا باید در دوره جدید با یک استراتژی مشخص گام برداشت.
آدرس غلط ندهیم
فریال مستوفی رییس کمیته سرمایه‌گذاری خارجی اتاق تهران نیز در این نشست، گفت: «باید از آدرس غلطی که به مردم و جامعه داده می‌شود پرهیز کرد و اینکه گفته می‌شود سرمایه‌گذاران خارجی پشت دروازه‌های ایران منتظر هستند، تعبیر درستی نیست.» به گفته مستوفی، هیات‌های خارجی که این روزها در حال رفت و آمد به ایران هستند صرفاً برای مطالعه و شناسایی بازار کشور آمده‌اند و نباید انتظار داشت که در کمترین زمان ممکن، موافقت‌نامه‌های سرمایه‌گذاری مشترک امضا شود. فریال مستوفی به این نکته نیز اشاره کرد که ما باید دیپلماسی اقتصادی را به خوبی یاد بگیریم. در روند مذاکرات، طرف‌های خارجی در کمترین زمان متوجه می‌شوند که طرف ایرانی پایین‌ترین اطلاعات را در زمینه مذاکره اقتصادی دارد. به گفته او، تنها دیپلماسی که بخش خصوصی و بنگاه‌های دولتی در مذاکرات با طرف‌های خارجی به آن مسلط هستند، چانه‌زنی است. این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران همچنین مقوله آموزش را یکی از اولویت‌های پیش رو برای بخش خصوصی دانست و گفت: «در کمیته سرمایه‌گذاری اتاق تهران و همچنین کمیسیون سرمایه‌گذاری اتاق ایران، موضوع آموزش بنگاه‌های اقتصادی در دستورکار قرار دارد.»
آمادگی اتاق تهران برای آموزش بنگاه‌ها
مدیر آموزش اتاق تهران نیز در این نشست بر استراتژی توانمندسازی نیروی انسانی بنگاه‌ها تاکید کرد و گفت: «این موضوع در دستورکار معاونت آموزش اتاق تهران قرار دارد تا با استفاده از خدمات آموزشی نوین به ویژه در حوزه آموزش‌های کاربردی و مهارتی، نقصانی که در بنگاه‌ها و بخش خصوصی وجود دارد برطرف شود.» وحید عندلیب همچنین از آمادگی اتاق تهران برای برگزاری کارگاه‌های آموزشی متناسب با شرایط فعلی و دوره رفت و آمد هیات‌های خارجی به کشور خبر داد.
مانع نظامات بانکی
محمد اتابک دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران هم با بیان اینکه امروز شرایط برای تغییر رویکردهای غلط در کشور فراهم شده است، گفت: «یکی از مشکلات جدی که بر سر راه ورود سرمایه‌گذاری خارجی به ایران وجود دارد، ایراد در نظام بانکی و مالی است و این بخش از اقتصاد کشور هنوز نتوانسته است با شرایط و استانداردهای بین‌المللی هماهنگ شود.» وی افزود: «در حال حاضر، آنچه که برخی از بنگاه‌های اقتصادی در همکاری با شرکای خارجی خود انجام می‌دهند بر پایه ریسک است و اگر دو طرف تن به این ریسک‌ها ندهند، قطعاً این میزان از سرمایه‌گذاری‌ها نیز صورت نمی‌گرفت.» اتابک در ادامه به فرهنگ‌سازی در حوزه سرمایه‌گذاری اشاره کرد و گفت: «فرهنگ حال حاضر کشور سرمایه‌گذار ستیز است. در حالی که بخش خصوصی و دولت باید این رویکرد را تغییر دهند.» به گفته وی، زمانی خارجی‌ها پا به ایران می‌گذارند که سرمایه‌گذاران و شرکت‌های داخلی در کشور از احترام برخوردار باشند.
برگ برنده کشاورزی‌ها
محمدحسین شریعتمدار مشاور وزیر جهادکشاورزی و عضو هیات نمایندگان اتاق تهران نیز در این جلسه گفت: «در زمینه جذب سرمایه‌گذاران خارجی باید به این نکته توجه داشته باشیم که اگر اهداف و پروژه‌ها به طور شفاف و دقیق مشخص شده باشد، به نتیجه رسیدن مذاکرات با سرمایه‌گذاران سریع‌تر خواهد بود.» به گفته او، در حوزه کشاورزی برخی از اهداف و برنامه‌های سرمایه‌گذاری مشخص شد و روی میز مذاکرات با طرف‌های خارجی قرار گرفت و بلافاصله سرمایه‌گذاران اروپایی موافقت‌نامه‌های آن را با شرکای ایرانی امضا کردند.
جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای بورس
ابراهیم بهادرانی دبیر کمیته اقتصادی پساتحریم اتاق تهران نیز در پایان این نشست با تاکید بر اینکه باید اولویت‌های جلب سرمایه‌گذاری خارجی از سوی دولت و اتاق بازرگانی مشخص شود، گفت: «در این زمینه باید بنگاه‌های کارآمدتر و زودبازده را شناسایی و به هیات‌های خارجی معرفی کرد.» وی افزود: «اینکه صرفا روی جذب سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی متمرکز شویم، راه به جایی نخواهیم برد و باید علاوه بر آن در حوزه جلب سرمایه‌گذاری خارجی برای بازار بورس و فاینانس نیز اقدام کرد.»
