خانم والنتینا ماتویینکو رئیس شورای فدراسیون روسیه روز یکشنبه با دستور کار مذاکرات گسترده وارد تهران می شود، تا افزون بر گسترش روابط پارلمانی، همکاری های دوجانبه و منطقه ای را تحکیم بخشد.
به گزارش ایرنا، براساس بیانیه شورای فدراسیون روسیه (مجلس سنا) ماتویینکو رئیس هیات پارلمانی این کشور در سفر دو روزه به ایران با حسن روحانی رییس جمهوری، علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی و محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه دیدار و گفت وگو می کند.
افزون بر روابط روابط دوجانبه از جمله همکاری های رو به گسترش در عرصه فعالیت های صلح آمیز هسته ای، اوضاع سوریه و مبارزه با تروریسم از محورهای مذاکرات تهران اعلام شده است.
رئیس شورای فدراسیون روسیه به عنوان مجلس سنا یا علیا با 178 نماینده، سومین مقام بلندپایه این کشور به شمار می رود که در کنار مجلس دوما (سفلی) پارلمان را تشکیل می دهند.
**روابط سیاسی و پارلمانی:
افزون بر گسترش روابط پارلمانی در مذاکرات ماتویینکو و لاریجانی، مناسبات دوجانبه در حوزه های مختلف و همچنین مسائل خاورمیانه به ویژه اوضاع عراق، همکاری های ضدتروریستی تهران و مسکو با دمشق همراه هماهنگ سازی مواضع ایران و روسیه در مسائل مختلف بین المللی در مذاکرات تهران بررسی خواهد شد.
این برنامه با توجه به اینکه نخستین دیدار یک مقام بلندپایه روسی پس از سفر آذرماه سال گذشته ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه به تهران و عزیمت مستقیم از فرودگاه برای دیدار حضرت آیت الله خامنه ای، مذاکرات با روحانی و شرکت در نشست سران کشورهای گازی به میزبانی جمهوری اسلامی است، برای توسعه روابط بسیار اهمیت دارد.
از آغاز سال گذشته لاریجانی نیز در دو سفر به روسیه افزون بر انجام مذاکرات با مقام های روسی برای گسترش روابط پارلمانی و همچنین دو جانبه با رئیس جمهوری روسیه در حاشیه یک نشست سیاسی اقتصادی در سوچی دیدار کرد.
**روابط اقتصادی و علمی و فناوری:
از سوی دیگر سفر پیش روی خانم ماتویینکو در شرایطی انجام می گیرد که همکاری های سیاسی دوجانبه و منطقه ای در بالاترین و بی سابقه ترین سطح قرار دارد و از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم رئیسان جمهوری ایران و روسیه تاکنون هشت بار دیدار و مذاکره کرده اند که سبب شده، روابط تقریبا متوقف مانده اقتصادی سال 92 با شتاب بسیار رشد یابد.
پایین ترین سطح روابط تجاری دو کشور سال 1392 با سقوط از چهار میلیارد دلار به کمی بیش از یک میلیارد دلار تجربه شد.
در چارچوب اقدام های دولت یازدهم، سال 2014 ارزش اقتصادی روابط دو کشور به حدود یک میلیارد و 700 میلیون دلار رسید، سال 2015 نیز حدود 30 درصد رشد کرد و براساس آمارهای تازه اعلام شده در شش ماهه اول سال جاری میلادی نسبت به مدت مشابه سال 2015، حدود 70 درصد بیشتر شده است.
اکنون ایران و روسیه می خواهند با شتاب بخشی به این حرکت، ارزش روابط اقتصادی خود را از سطح کنونی به سالانه 10 میلیارد دلار برسانند که با توجه به مزیت های نزدیک بودن بازارهای مصرف دوکشور، مسیرهای کم هزینه حمل و نقل هوایی، دریایی و زمینی و همچنین ترکیبی و آشنایی به نیازهای متقابل، توان افزایش بیش از سطح پیش بینی شده نیز وجود دارد.
از سوی دیگر در نشست سال گذشته کمیسیون مشترک همکاری های دو کشور با شرکت هیات 70 نفره ایرانی و همتایان روسی در مسکو، مجموعه ای از سندها و تفاهم ها به ارزش بیش از 40 میلیارد دلار در حوزه های مختلف از جمله افزایش مبادلات بازرگانی و فعالیت بخش خصوصی، نیروگاهی (هسته ای و بخار)، ریلی، صنعتی، انرژی و برق مورد توافق قرار گرفت که سبب شد افق گسترده تری پیش روی دو کشور قرار گیرد.
همچنین براساس برنامه تنظیم شده برای نشست سال جاری کمیسیون مشترک همکاری های دو کشور که 23 آذرماه در تهران با محورهای مختلفی از جمله انرژی، صنایع، کشاورزی، دامی، بانکی، حمل و نقل و آموزشی، آغاز می شود زمینه ها، تفاهم و توافق های گسترده تری برای توسعه روابط فراهم خواهد شد.
بهره برداری شدن از نیروگاه اتمی بوشهر، توافق برای اجرای واحدهای جدید این مجموعه، کلنگ زنی راکتورهای دوم و سوم و همچنین برنامه ساخت چهار واحد نیروگاه بخار در بندرعباس همراه اجرای پروژه های ریلی، شبکه برق و انرژی از جمله مهمترین طرح های همکاری های ایران و روسیه به شمار می رود.
از سوی دیگر دو کشور با تشکیل کمیته مشترک همکاری های علمی و فناوری، برگزاری مذاکرات در این حوزه به میزبانی مسکو و تهران و سفرهای متقابل هیات ها، روابطی نو را پایه گذاری کرده اند که شامل بخش های مختلف و مورد نیاز توسعه ای دو کشور از جمله هوافضا، نانو و بیوفناوری می شود که در حال شتاب گرفتن است.
مهدی سنایی سفیر ایران در مسکو نیز در باره افق گسترش فراگیر روابط و همکاری ها با روسیه اعلام کرده است: روابط تهران و مسکو در همه ابعاد و زمینه های سیاسی، منطقه ای و اقتصادی در حال توسعه است.
وی خاطرنشان کرد: اسناد زیادی از جمله سرمایه گذاری مشترک، تسهیلات صدور روادید بین دو کشور، گمرکی و تولیدات سبز امضا شده و در حال اجرا است.
سنایی همچنین با اشاره به هشت دیدار برگزار شده بین حسن روحانی و ولادیمیر پوتین رییسان جمهوری دو کشور و تاکید سران بر گسترش بیش از پیش همکاری ها، اظهار کرد: روابط دو کشور در زمینه های مختلف دیگر از جمله منطقه ای و خاورمیانه هم به نتیجه رسیده و در حال انجام است و امروز روشن ترین زمان همکاری های تهران و مسکو در طول تاریخ است.
**همکاری ها در قالب برجام:
روسیه به عنوان عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل و همچنین گروه 1+5 در مذاکرات هسته ای با گروه ایرانی به ریاست ظریف، نقش عمده ای در رسیدن به توافق داشت.
حمایت از مواضع جمهوری اسلامی برای برخورداری از فناوری صلح آمیز هسته ای و مخالفت با تحریم های یکجانبه ضد ایرانی در کنار تقبل برخی مسئولیت ها در چارچوب برجام از جمله تغییر کاربری سایت فردو ارائه مشورت های فنی و تخصصی در حوزه های دیگر از جمله همکاری های روسیه با ایران در این حوزه به شمار می رود.
پس از آغاز اجرای برجام در سال گذشته، روسیه بارها از اجرا نشدن کامل تعهدهای آمریکا انتقاد کرده و خواستار آن شده است که همه طرف ها به عهدهای خود پایبند باشند.
مذاکرات و توافق برای خرید محموله های آب سنگین از تهران و همچنین اعلام آمادگی همکاری با صنعت هسته ای ایران در بخش های مختلف صلح آمیز نیز از دیگر عرصه های همکاری های دو کشور در قالب برجام یا حاشیه آن است.
**روابط دفاعی و امنیتی:
تهران و مسکو با مواضع همسان یا نزدیک در بسیاری از مسائل منطقه ای و بین المللی پس از حل پرونده سامانه پدافند موشکی اس 300 که بعد از چند سال تاخیر از سوی روسیه به ایران تحویل شد، پرونده یکی از اصلی ترین مسائل مورد اختلاف را بستند.
در چارچوب گسترش روابط نظامی-فنی، وزیران دفاع دو کشور تاکنون چندین بار به صورت متقابل به پایتخت های دو کشور سفر کرده اند و اسفندماه سال گذشته نیز سردار حسین دهقان وزیر دفاع جمهوری اسلامی با رئیس جمهوری روسیه دیدار و مذاکره کرد.
سفرهای متعدد ناوهای دو کشور به بنادر ایران و روسیه در ساحل خزر به صورت نوبت بندی یا همزمان نیز از جمله همکاری های دفاعی دو کشور محسوب می شود.
تداوم دیدارها و نشست های دفاعی و امنیتی دو کشور در سطح وزیران و همچنین مذاکرات علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی در مسکو با مقام های روسی نشان می دهد که در این حوزه نیز پیشرفت های زیادی صورت گرفته است.
همچنین ایران و روسیه با توجه به همجواری دریای خزر همراه جمهوری آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان دیگر کشورهای ساحلی، همکاری های گسترده ای برای تامین امنیت بزرگترین دریاچه آبی جهان در چارچوب خزر پاک دارند که در برگیرنده مبارزه با قاچاق کالا و فعالیت تبهکارانه در این منطقه آبی است.
**روابط منطقه ای:
ایران و روسیه به عنوان دو کشور با گرایش های مشابه حفظ ثبات و آرامش در منطقه بدون دخالت خارجی و مخالفت با تروریسم، متحد ضدتروریستی هستند که از مبارزه دولت سوریه علیه تروریست ها حمایت می کنند.
روسیه با همکاری مستقیم نظامی هوایی علیه تروریست ها بنا به درخواست دولت سوریه از مهرماه سال 94 و ایران هم با مستشاری ضدتروریستی توانسته اند همراه نظامیان و نیروهای مردمی سوری عملیات شش ساله چند کشور غربی-عربی به پیشگامی آمریکا را برای نابودی کشور سوریه و تبدیل آن به مناطق تحت حکومت گروههای تروریستی خنثی کنند.
در چارچوب این راهبرد ضدتروریستی، تا کنون مذاکرات متعدد کارشناسی و همچنین در سطح وزیران خارجه دو کشور برگزار شده است و دو هفته پیش نیز مسکو شاهد نشست سه جانبه وزیران خارجه ایران، روسیه و سوریه در مسکو و همچنین مذاکرات دوجانبه بود که مواضع سه کشور را در این حوزه بیشتر هماهنگ کرد.
از سوی دیگر، تاکید بر ضرورت مبارزه با تروریسم در سوریه و کمک به عراق علیه این پدیده، از سرگیری مذاکرات سوری- سوری و اهمیت ادامه فعالیت مرکز هماهنگی اطلاعاتی ضدتروریستی بغداد با مشارکت ایران، روسیه، عراق و سوریه از اصلی ترین دستاوردهای همکاری های منطقه ای تهران و مسکو است.
** افق پیش رو:
اکنون با توجه به ساختارهای محکم شکل گرفته برای توسعه روابط ایران و روسیه و همکاری های منطقه ای به ویژه با سوریه و عراق، دیدار و مذاکره خانم ماتویینکو با سران ایران در تهران می تواند زمینه های بیشتری برای گسترش مناسبات به وجود بیاورد.
اصلی ترین رویکرد در روابط دوجانبه افزایش همکاری های اقتصاد، صنعتی و مبادلات بازرگانی است و با توجه به اینکه روسیه از سال 2014 تحت تحریم های غرب و آمریکا به بهانه پرونده اوکراین قرار دارد، افزایش مناسبات در این بخش می تواند نقش مهمی در توان افزایی دو کشور برای مقابله با فشارهای خارجی داشته باشد.
در منطقه نیز تداوم همکاری ها به تقویت هر چه بیشتر جبهه ضدتروریستی منجر شده و سبب پیشبرد راهبرد جمهوری اسلامی و روسیه برای حل سیاسی بحران های سوریه، یمن و عراق می شود و دامنه مداخله های خارجی را نیز در خاورمیانه و آسیای مرکزی کاهش می دهد.
در حوزه های دفاعی و امنیتی نیز همکاری ها ادامه و توسعه خواهد یافت، زیرا امنیت دو کشور از نظر مرزها و منافع مشترک و همچنین لزوم تامین ثبات و آرامش، اهمیت بسیاری دارد.
اکنون ایران و روسیه در صددند با افزایش رایزنی ها و سفرهای متقابل هیات ها، زمینه های بیشتری را برای همگرایی بیابند و سطح تاثیر نیروهای خارجی را در منطقه هر چه بیشتر کاهش دهند.