هفدهمین نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران روز گذشته در حالی برگزار شد که نوسانات نرخ ارز و همچنین رویکرد اقتصاد مقاومتی محور مباحث مطرح شده در این نشست بود.
به گزارش روابط عمومی اتاق تهران، رییس اتاق تهران در این نشست تاکید کرد که تحقق اقتصاد مقاومتی در گرو میدان دادن به فعالان اقتصادی است. او در سخنان خود بارها بر این نکته تأکید کرد که در شرایط فعلی اقتصاد کشور، باید به فعالان اقتصادی میدان داده شود که به کمک دولت بیایند.
وی گفت: امروز در حوزه اقتصاد در یک شرایط ویژه هستیم که برای مقام معظم رهبری، خبرگان، دولت و دستگاه های قانونگذار و نیز آحاد مردم این ویژگی مشخص است؛ از این رو، تشخیص این فضا مهم است و برای شناخت بهتر آن و چگونگی برخورد در این فضا، باید برنامه، تدبیر و سیاست مشخص وجود داشته باشد.
وی افزود: فضای فعلی تحت تاثیر عوامل داخلی، خارجی و اقتضائات جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته است. عوامل خارجی عواملی است که از ابتدای انقلاب همواره با ایران در ستیز بوده و همواره با این نظام در تقابل بوده و هستند و شاید هم خواهند بود. کسانی که با ما برخورد دارند به جای آنکه مستقیم با دولت و حاکمیت درگیر شوند دو حوزه را انتخاب کرده اند و فکر می‌کنند می‌توانند موفق شوند یکی حوزه اقتصاد و دیگری مردم است.
رئیس اتاق بازرگانی تهران ادامه داد: دشمنان سعی دارند مردم را از حکومت و نظام آزرده کنند و نشاط را از آن بگیرند و از این رو است که برنامه های خود را روی تحقق این موضوع متمرکز کرده اند. در حوزه اقتصاد هم به دنبال آن هستند تا منافذ و گلوگاه های اقتصاد کشور را ببندند و به همین دلیل است که مقام معظم رهبری در دیدار اخیر خود با کارگزاران کشور، تاکید کرده اند باید واقع نگر بود، لذا این فرصت برای بخش خصوصی فراهم شده است تا به دور از هرگونه اضطراری واقعیات امروز اقتصاد و تولید کشور را بیان کند. با واقعیت‌نگری است که می‌توان راه درست را تشخیص داد و به پیش رفت؛ بنابراین امروز باید صراحتا قبول کرد که دشمن حمله کرده است.
آل اسحاق گفت: دشمنان تهدیدات جدی را علیه ایران تنظیم کرده اند و با یک طرح عملیاتی و با حضور افسران میدانی پا به عرصه جنگ با کشور ما گذاشته است. این جنگ نیز، سخت افزاری نیست بلکه جنگ نرم افزاری است.
وی افزود: برای مقابله با این تهدیدها باید چند عامل مهم را بپذیریم اول اینکه قبول کنیم جنگ و تهدیدی در کار است و سپس ابزار و لوازم مقابله با آن را فراهم کنیم.
رئیس اتاق بازرگانی تهران گفت: وحدت فرماندهی اولین گام اساسی در این مسیر است. از این رو همانطور که پیش از این نیز تأکید داشته ایم، وجود یک ستاد فراقانونی و فراقوایی که کل پتانسیل کشور را به کار گیرد تا با برنامه ریزی به مقابله با تهدیدات برود ضروری است.
آل اسحاق در ادامه خاطرنشان کرد: ما معتقدیم که امروز و در شرایطی که به سر می بریم، استفاده از همه ظرفیت‌های کشور در همه بخش ها و همه نخبگان کشور با هر اختلاف و سلیقه ای برای پاتک زدن به دشمن ضروری است.
آل اسحاق ادامه داد: در چنین شرایطی اگر از سوی کشورهای متخاصم پنجره ای بسته می شود ، در کشور و از سوی دستگاه های اجرایی و دولت باید پنجره ها و راه های تنفس زیادی باز شود نه آنکه پنجره های دیگری را به روی فعالان اقتصادی و افسران این میدان بسته شود؛ او ادامه داد: الزام دیگری که در این شرایط وجود دارد انسجام واقعی است،هرگونه تلاطم و اختلاف در شرایط فعلی سم مطلق است، قوای کشور امروز باید وحدت نظر داشته باشند و از این رو، وحدت نظر باید خط قرمز نظام باشد.
وی گفت: امروز فرماندهی اجرایی کشور در اختیار دولت است و در این شرایط وظیفه اصلی همه باید حمایت از دولت باشد. باید پشت دولت را گرفت و این به معنای آن نیست که اختلاف نظر نداریم، اما اگر اعتقاد داریم که دولت فرمانده مقدم این جبهه است پس باید بلادرنگ به حمایت از دولت ادامه داد. رییس اتاق تهران با بیان اینکه "البته دولت هم باید قبول کند که در حال حاضر هنگامه اختلاف و دوگانگی نیست"، افزود: باید به همه میدان داده شود که در شرایط دشوار فعلی به کمک دولت بیایند. یکی از این الزامات میدان دادن به بخش خصوصی است. دولت باید به بخش خصوصی میدان دهد و به فعالان اقتصادی اعتماد کند. او با انتقاد از برخی سیاست ها و تصمیم گیری ها که مانع گام برداشتن بخش خصوصی شده است ، گفت: برخی از سیاست‌ها نظیر استاندارد، مالیات، گمرک،طرح شبنم با آنکه مناسب است و شکی روی آن نیست اما در حال حاضر هنگامه آن نیست که بخش خصوصی و فعالان اقتصادی را با دستورالعمل های مختلف تحت فشار قرار داد و این بخش را به تنگنا برد.
رئیس اتاق بازرگانی تهران با اشاره به فرمایش مقام معظم رهبری در خصوص اینکه بخش خصوصی باید عملیاتی وارد صحنه شود اظهار داشت: معنای این پیام مقام معظم رهبری این است که بخش خصوصی در تمام پروژه‌های اساسی زمینه حضور را فراهم کند، از فروش نفت گرفته تا پروژه های زیربنایی. اگر قرار است اقتصاد مقاومتی عملیاتی شود الزاماتی دارد و که مهم ترین آن فضا دادن و میدان دادن به بخش خصوصی است و اینکه باید دست و پای فعالان اقتصادی را باز گذاشت.
وی افزود: نظام بانکی باید حمایت های لازم را انجام دهد، زمینه برای حضور نخبگان و صاحب نظران بدون در نظر گرفتن اختلافات وجود داشته باشد. حوزه اقتصاد، ادبیات، فرمول و افراد خاص خودش را دارد،نمی‌توان مسائل اقتصادی را با روش‌های غیراقتصادی حل و فصل کرد. باید میدان را برای همه کسانی که اهل باشگاه اقتصاد هستند باز گذاشت.
آل اسحاق تصریح کرد: یک روز نظام در دست فرماندهان نظامی بود که به خوبی از پس جنگ و مشکلات آن برآمدند چون جنگ،جنگ نظامی بود، امروز باید به فرماندهان اقتصادی میدان داد تا همه فعالان اقتصادی زمینه حضور داشته باشند. ضمن آنکه ناامیدی و عدم نشاط را باید از میان برداشت.
رییس اتاق تهران بخش دیگری از سخنانش را به انتقاد از عدم قطعیت در مدیریت بازار ارز اختصاص داد. او که بی ثباتی در این بازار را یکی از ابزار تهدیدهای خارجی می دانست گفت:" بی ثباتی نرخ ارز، بخش عمده ای از اقتصاد را دچار تلاطم می کند."
آل اسحاق در ادامه گفت:"این تلاطم، اکنون در زمزمه هایی که در مجلس شورای اسلامی با عنوان ارز چند نرخی مطرح می شود، نمود یافته است. از آن سو، بانک مرکزی، اعمال سیاست چند نرخی را تکذیب می کند؛ در حالی که وزارت صنعت، معدن و تجارت در صدد اجرای این طرح است."
وی با تاکید براینکه، عدم قطعیت در سیاست ها، سم مهلکی برای اقتصاد است، گفت:" در ماه های اخیر، تحقیقی در اتاق تهران صورت گرفت که نشان می داد که بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز، به صورت هفتگی یک بخشنامه صادر کرده است.
*همکاری دولت و بخش خصوصی در حل بحران ارزی
در ادامه این نشست پدرام سلطانی عضو هایت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران و نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران با اشاره به اینکه، سیاستگذاران کشور در شرایطی که تصمیمات اقتصادی را می گیرند که این تصمیمات همراه با عصبیت و عجله است در حالی که شیوه مدیریت بازار این نباید باشد، افزود: مسوولان دولت و سیاستگذاران، اعتماد به یکدیگر را نیز از دست داده اند. به گفته وی، این بی اعتمادی منجر به آن شده است که مدیران اقتصادی نیز اعتماد بنفس خود را از دست بدهند.
او تصریح کرد: سال گذشته در حالی بانک مرکزی اقدام به افزایش نرخ ارز کرد که بلافاصله با فشارهایی که به این نهاد تصمیم گیر پولی کشور وارد شد، این نرخ به قیمت قبل بازگردانده شد بنابراین اینگونه اتفاقات نشان می دهد که بانک مرکزی تصمیم آخر و نهایی را در تبیین و تعیین نرخ ارز نمی گیرد.
سلطانی در ادامه با بیان اینکه تحریم های امروز منجر به آن شده است که در چاه های نفت را ببندیم، افزود: این آرزوی دیرینه اقتصاد ایران بود که امروز می بینیم با تحریم ها محقق شده است، پس باید اجازه داده شود که بازار خود به مدیریت اقتصاد وارد شود.
عضو هیأت نمایندگان اتاق تهران در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: امروز هنر سیاستگذاران باید این باشد که با کمک بخش خصوصی هزینه های ناشی از شکاف ارزی کاهش یابد.
*اقتصاد مقاومتی با تقویت ناوگان تولید
احمد پورفلاح دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران نیز با اشاره به گزارش دوست حسینی پیشنهاد کرد که به موازات تجزیه وتحلیل های علمی سیاست های پولی و ارزی که گاه در تناقض با یکدیگر است، راهکارهای مشخص نیز ارائه شود و نسبت به اجرای آن پافشاری صورت گیرد. او در ادامه گفت:" با توجه به بخش نامه ها و دستور العمل هایی که نشان می دهد، قرار نیست به بخش اعظمی از واحد های مولد کشور ارز با نرخ مرجع اختصاص نیابد، تعدادی از انجمن ها نظیر انجمن قطعات یدکی خودرو، انجمن صنایع نساجی، انجمن تولید کنندگان لوازم خانگی و انجمن های مرتبط با مصالح و تجهیزات ساختمانی سه پیشنهاد مطرح کرده اند."
پورفلاح توضیح داد:"پیشنهاد نخست این است که کارخانجاتی که ازدریافت ارز با نرخ رسمی محروم هستند، محصولاتشان از قیمت گذاری معاف شوند. همچنین محصولاتی که عرضه آن ها بیش ازتقاضاست از شمول قیمت گذاری خارج شود. درعین حال، بنگاه های تولید که با استفاده از مواد اولیه داخلی محصولی را تولید می کنند نیز شامل قیمت گذاری دولتی نشوند." او در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به مباحثی که درباره اقتصاد مقاومتی مطرح شده است گفت:" این نگرانی وجود دارد که به بهانه پیام اقتصاد مقاومتی، پیام نخستین سال 90 یعنی تولید ملی و حمایت از کارو سرمایه ایرانی به فراموشی سپرده شود." پورفلاح سپس تاکید کرد که اقتصاد مقاومتی بدون تقویت ناوگان تولید شکل نمی گیرد.
تأکید بر تشکیل ستاد فراقوایی
سید حمید حسینی نیز در این گردهمایی، گفت: سال گذشته در مصاحبه با رسانه ها اعلام کردم که سال 91، سال طلایی تولید در کشور است و بسیاری از من خرده گرفتند که چگونه با توجه به شرایط اقتصادی کشور این باور را دارم. اما استدلال من این بود که با افزایش قیمت ارز، واردات کاهش پیدا خواهد کرد و تولیدات در کشور بار دیگر رونق خواهد گرفت، اما به شرطی که دولت مواد اولیه واحدهای تولیدی کشور را تأمین کند. عضو هیات رییسه اتاق تهران در ادامه خاطرنشان کرد: تا دوسال پیش بخش خصوصی از تحریم ها می نالید و امروز به نقطه ای رسیده ایم که دولت نیز به صراحت خطرات ناشی از تحریم ها را حس کرده است در حالی که امسال این تحریم ها پشت خزانه دولت خوابیده است.
حسینی با بیان اینکه سیاست های متناقض دولت در خصوص نرخ ارز ، فعالان اقتصادی را گیج کرده است، گفت: همانطور که آقای آل اسحاق پیشنهاد کرد، باید ستاد فراقوایی در کشور تشکیل شود تا تصمیمات اقتصادی در این ستاد به طور واحد و یکپارچه گرفته شود.
ضرورت تشکیل اتاق فکر
در ادامه این نشست، دبیر کل اتاق تهران نیز گفت:"مسلم است که در زمینه تامین ارز دچار محدودیت هایی هستیم و برای رویاروی با این محدودیت باید تقاضا را کاهش دهیم." او گفت:" اگرچه نباید واژه حمایت را در کنار تولید قرار داد اما اگر تولید به حال خود رها شود، مسایل اجتماعی نیز افزایش می یابد."
راسخ در ادامه گفت که دولت و فعالان اقتصادی یا باید ارز تک نرخی را بپذیرند و یا باید به ارز چند نرخی تن دهند. او اما با اشاره به اینکه گفته می شود، کالاهای اساسی با نرخ 1226 تومان وارد کشور می شود، این پرسش را مطرح کرد که آیا اکنون کالاهای اساسی با نرخ ارز مرجع به دست مردم می رسد؟ راسخ در ادامه گفت:" اقلام اساسی معمولا با چند برابر قیمت ارز مرجع به دست مردم می رسد."
این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، البته قصد داشت با طرح این موضوع راهکاری ارائه دهد. راسخ براین عقیده است که دولت با اتخاذ سیاست های تک نرخی ارز می تواند، مابه التفاوت نرخ واقعی ارز و ارز مرجع را به نظام تامین اجتماعی و بیمه اختصاص دهد و به این ترتیب مشکلات مردم را برطرف کند." او گفت که اعمال با پیگیری این روش، میزان تقاضا نیز کاهش می یابد.
او در بخش دیگری از سخنانش به مشکلاتی که تشریفات اداری برای تولید کنندگان پدیدآورده است اشاره کرد و گفت که فعالان اقتصادی به واسطه این بروکراسی، میان سازمان ها و بانک ها سرگردان اند و به این ترتیب از دولت خواست که فعالان بخش خصوصی را آزاد بگذارند. راسخ به بخشنامه اولویت بندی نرخ ارز نیز دست گذاشت و گفت:" اطلاعات موثق دارم که عده ای به دنبال آن هستند که در تعرفه ها دست ببرند تا جایگاه خود را از یک اولویت به اولویت های بالاتر ارتقا دهند."
دبیر کل اتاق تهران، سپس گفت که این بخشنامه زمینه را برای رانت جویی عده ای فراهم می کند. راسخ در ادامه افزود:" در گذشته مسئولان نسبت به واقعیت های تحریم، ابا داشتند، اما اکنون باید بپذیریم که در میدان اقتصاد در حال جنگیم و با این نگرش باید راهکارهای جدیدی ارائه کنیم." او در ادامه با اشاره به گزارشات گمرک از نسبت کالاهای وارداتی سرمایه ای و واسطه ای گفت:" چرا باید کالاهای اساسی کشور از محل واردات تامین شود؟ در حالی که اگر نرخ ارز واقعی شود، تولید برخی کالاهای اساسی همانند شکر ظرف دو سال ، کشور را از واردات آن ها بی نیاز می کند." او همچنین پیشنهاد کرد که اکنون مدیریت شرایط بحران، اتاق فکری تشکیل شود تا در آن تصمیمات هماهنگ اتخاذ شود.