به گزارش پایگاه خبری اوپکس به نقل از خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، انجام مراسم کلنگ‌زنی طرحها قبل از مطالعات دقیق مکانیابی٬ رفع معارضین٬بررسی پدافند غیر عامل ٬ بررسی بازارهدف و ثقل مصرف محصولات ٬مطالعات الگوی فرایندی و زیرساخت‌ها و ارزیابی فنی و اقتصادی امری که رویکرد آزمون و خطا را در مسیر اجراء به دنبال خواهد داشت. طرح فراگیر پالایشی سیراف نیز از موارد مذکور مستثنی نیست که در ادامه به برخی از این موارد اشاره می‌شود.
1. آنچه به عنوان دستاوردهای کلان این طرح مطرح شده تولید روزانه حدود 58 درصد حجمی (286 هزار بشکه) نفتاست که یک محصول نیمه نهایی و از نظر ارزشی 15 تا 25 دلار در هر بشکه از قیمت بنزین کمتر است؛ خام فروشی نفتا به جای میعانات گازی یک چالش اساسی در بازاریابی، استمرار تولید و اقتصاد طرح محسوب می شود٬ همچنین 31 درصد نفت‌گاز نامرغوب تولیدی سایر پالایشگاهها هم‌اکنون دچار محدودیت جدی برای صادرات است. از سوی دیگر علیرغم سادگی طرح و اجرای واحدهای مشابه داخلی به جای اینکه از توانمندی داخلی استفاده شود، زمزمه واگذاری مطالعات زیست محیطی، طراحی پایه و تفصیلی به شرکتهای خارجی مطرح است.
2. در طرح فراگیر پالایشی سیراف، هشت پالایشگاه میعانات گازی مستقل، هر یک به ظرفیت روزانه 60 هزار بشکه پیش بینی شده است؛ دلیل این تقسیم، تأمین سرمایه گذاری حداقل 20 درصد منابع توسط بخش‌های خصوصی و خصولتی اعلام شده است این در حالیست که با کاهش تعداد واحدهای پالایشگاهی و افزایش ظرفیت، هزینه سرمایه‌گذاری طرح به مقدار قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یافت و تأمین منابع سرمایه‌ای در قالب هلدینگ و مشارکت میسر می‌شد.
3. اگرچه سبد تأمین منابع مالی طرح فراگیر پالایشی سیراف علاوه بر سهم شرکاء، شامل بازار سرمایه در قالب اوراق بدهی (صکوک، گواهی سپرده ویژه سرمایه گذاری و اوراق مشارکت) و یا تأمین مالی مبتنی بر سرمایه ( صندوق‌های تخصصی و افزایش سرمایه)، استفاده از فاینانس منابع صندوق توسعه ملی، استفاده از وام‌های تجاری، پیش فروش محصول و فاینانس محدود از پیمانکاران، سازندگان و تأمین‌کنندگان کالا است تا جاذبیت اقتصادی بالای طرح را نسبت به سایر طرحهای پالایشگاهی مشابه افزایش دهد اما نگاهی به مطالعات اقتصادی 9 طرح پالایشگاهی جدید و طرحهای توسعه‌ای پالایشگاههای فعلی - که متاسفانه علیرغم هزینه‌های بالا به دلایل مبهم از گردونه اجرایی خارج شده اند- این موضوع را کاملاً نقض می کند.
4. تمام سرمایه گذارانی که برای این طرح انتخاب شدند ٥٠ میلیون دلار آورده نقدی و ٥٠ میلیون دلار دارایی جهت هزینه کرد در پروژه و یا استفاده به عنوان تضامین فاینانس ارایه کرده اند که تنها ٢٠ درصد از سرمایه این شرکت به صورت آورده نقدی از سوی سهامداران، قطعی شده است .
5. قرار است که با عرضه ٣5 درصد از سهام این طرح در فرابورس، بخش دیگری از سرمایه مورد نیاز طرح نیز فراهم شود که لازمه آن باید جاذبیت اقتصادی بالا نسبت به طرحهای مشابه در زمان عرضه باشد. در میان راهکار تأمین منابع در صورت عدم استقبال مشخص نشده است، همچنین در صورت مخالفت سهامداران اصلی با عرضه بخشی از سهام در فرابورس به عنوان یک اقدام تنبیهی تا یکسال پس از راه اندازی، ٣٠ درصد از خوراک تخصیصی به واحد مورد نظر کاهش داده می شود که این رویکر اصلاً منطق اقتصادی ندارد.
6. در حالی اعلام شده است، پالایشگاه سیراف 70 درصد خوراک پتروشیمی ها را تأمین خواهد کرد که امروز فرایندهای استفاده از اِتان و مِتان OCM)) از نظر اقتصادی و زیست محیطی جایگزین نفتا شده است.
7. قرار است این طرح با هدف جلوگیری از خام فروشی میعانات گازی، ایجاد ارزش‌افزوده، اشتغال‌زایی و تضمین تولید حداکثری از میدان گازی پارس جنوبی اجرا شود اما یک روز توقف برداشت معادل توقف حداقل 12 واحد تولیدی پارس جنوبی است.
8. در حالی پیش‌بینی شده است که از کل قیمت طرح حدود ١٠ درصد آن به تأمین تجهیزات از خارج کشور اختصاص دارد و مابقی آن از توان تولیدات داخلی تأمین خواهد شد که هم‌اکنون 70 درصد تجهیزات ساخت پالایشگاهها بزرگ مانند امام خمینی(ره) شازند با ساختار پیچیده توسط سازندگان داخلی تأمین شده است. باتوجه به اینکه ساختار واحدهای تفکیک کننده سیراف نیاز به فناوری پیچیده‌ای ندارد امکان تأمین تجهیزات آنها به صورت 100 از داخل فراهم است.
9. باتوجه به اینکه وزارت نفت طبق قانون نمی تواند در طرحهای میان دستی و پایین دستی سرمایه گذاری کند، صندوق بازنشستگی صنعت نفت جایگزین شده است. این سؤالی مطرح می‌شود که آیا صندوق بازنشستگی نفت با توجه به اینکه در طرحهای دیگر صنعت نفت نیز حضور دارد، منابع مالی مورد نیاز برای حضور در طرح فراگیر پالایشی سیراف را دارد؟ از سوی دیگر اگر این صندوق منابع مالی کافی در اختیاز دارد بهتر نیست آنها را در طرحهای پالایشی اولویت‌دار مانند ستاره خلیج فارس و یا آناهیتا هزینه‌کند؟ طرح‌هایی که به دلیل مشکلات مالی پیشرفتی کند دارند و یا اجرای آنها متوقف شده است.
10. پائین بودن مدت زمان تضمین خوراک هشت پالایشگاه مورد نظر یکی دیگر از نکاتقابل توجه است؛ به طوری که این واحدها به دلیل کاهش حجم تولید میعانات گازی مجبور خواهند بود کمتر از ظرفیت پیش‌بینی شده تولید کنند. در صورتی که 24 فاز پارس جنوبی به تولید برسد حداکثر تولید میعانات گازی کشور روزانه یک میلیون بشکه خواهد بود در این شرایط مشخص نیست تأمین خوراک میعانات گازی پالایشگاههای ستاره خلیج فارس – 360 هزار بشکه-، پارس شیراز – 120 هزار بشکه-، بندرعباس و لاوان – در مجموع 50 هزار بشکه- و پتروشیمی نوری – 120 هزار بشکه- چگونه انجام خواهد شد.
11. شرکتهای سرمایه‌گذار در انتخاب الگوی فرآیند کاملا مختار هستند بر همین اساس سعی شده است ساده‌ترین الگوی فرآیندی را که در توان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی باشد معرفی و پیشنهاد شود؛ به عبارتی دیگر استفاده از سادترین الگو تفکیک که نوعی خام فروشی ثانویه محسوب می‌شود.